Bao giờ giám khảo và người chơi "gặp nhau"?

Làm thế nào để nâng cao giá trị tác phẩm ảnh nghệ thuật và để môi trường chơi ảnh nghệ thuật được trong lành, đặc biệt là tìm tiếng nói chung giữa người thi và ban giám khảo? Đó là những vấn đề nóng đặt ra tại các kỳ liên hoan, cuộc thi ảnh nghệ thuật hiện nay.

Tác phẩm Đón cha của Lê Phong Vũ (Tiền Giang) đoạt Huy chương Vàng tại Liên hoan Ảnh nghệ thuật ĐBSCL năm 2015.

CẦN SỰ TRUNG THỰC TỪ HAI PHÍA

Theo ông Vũ Quốc Khánh, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam (NSNAVN), nhiều năm qua, các cuộc thi, liên hoan ảnh là nơi tạo nguồn cảm hứng cho các nghệ sĩ nhiếp ảnh sáng tác, góp phần tích cực trong việc kết nạp hội viên, nâng cao chất lượng của hoạt động Hội.

Tuy nhiên, các liên hoan ảnh khu vực có những vấn đề cần trao đổi, thảo luận từ nhiều góc độ, để sự kiện nhiếp ảnh của khu vực được hoàn thiện hơn. Cụ thể như tác động của liên hoan ảnh khu vực đối với phong trào nhiếp ảnh Việt Nam nói chung và Hội NSNAVN nói riêng; chất lượng sáng tác ảnh qua các cuộc liên hoan ảnh khu vực; công tác chấm ảnh và các phương pháp thẩm định ảnh mới có công tâm, khách quan, cả ban giám khảo và  người chơi ảnh?

Về vấn đề này, NSNA Hữu Thành cho rằng, nhiều năm nay hình như có sự thiếu công tâm trong việc lựa chọn các giải thưởng ở các cuộc thi ảnh. Có những cuộc thi, vài vị giám khảo chỉ chọn ảnh bằng cảm tình riêng, chứ không chú trọng đến chất lượng tác phẩm. Vài địa phương có hiện tượng nhiều năm liền giải ảnh chỉ tập trung ở một số tác giả có mối quan hệ với vài vị giám khảo.

Cùng bàn về công tác thẩm định ảnh, NSNA Tạ Hoàng Nguyên cho biết: Ban giám khảo dù muốn, dù không vẫn mang tính định hướng sáng tác cao cho người chơi ảnh. Tuy nhiên, trong một số cuộc thi khu vực, ban giám khảo ít nhiều bị áp lực từ phía địa phương đăng cai tổ chức cuộc thi, xuất phát từ bệnh thành tích của địa phương, nên có hiện tượng “mặt trận hóa” giải thưởng. Đây là vấn đề không hay, bởi nghệ thuật không có việc “cơ cấu hóa” và ẩn nấp sự “vuốt ve” nhau.

Còn NSNA Nguyễn Bách Thảo thì cho rằng, trách nhiệm của giám khảo là quan trọng. Thế nhưng, lâu nay chúng ta hơi dễ dãi trong việc chọn giám khảo, còn nặng về tình cảm hơn là năng lực và sự công tâm. Ông Thảo đề nghị Hội NSNA Việt Nam đưa ra quy chế cho ban giám khảo, hạn chế đưa vào ban giám khảo những nghệ sĩ ít đi sáng tác, không có tác phẩm đạt giải, chưa tiếp cận được với công nghệ số hiện đại…

Ở góc độ ngược lại, nhiều ý kiến cho rằng, người thi ảnh cũng cần trung thực hơn trong cuộc thi và sáng tạo hơn trong sáng tác, tránh tình trạng “dẫm lên chân mình” hay “dẫm lên chân người khác”, tức sao chép ý tưởng của nhau.

Hai đối tượng người dự thi và giám khảo cố gắng dung hòa để tìm điểm chung, đó là sự trung thực trong cuộc chơi, khi ấy con đường nhiếp ảnh nghệ thuật mới có thể “bằng phẳng” và những tác phẩm mới thật sự thăng hoa. Để làm được điều này không đơn giản, nhưng đó cũng là mục tiêu phấn đấu của Hội NSNAVN trong những năm tiếp theo. Làm thế nào để không gian nhiếp ảnh nghệ thuật luôn là một môi trường trong lành?

Đó là vấn đề đặt ra cho những người làm công tác Hội, bởi nhiếp ảnh nghệ thuật Việt Nam luôn có ý tưởng chủ đạo từ Đảng và Nhà nước, đó là phát huy bản sắc văn hóa dân tộc và phải là một môi trường trong sáng, lành mạnh, mà Hội NSNAVN là trung tâm, là nơi hội tụ những tác phẩm nhiếp ảnh tinh túy nhất của nền nhiếp ảnh nước nhà.

Vì thế, BCH Hội cần xem xét, đưa ra những quy chế, điều lệ thật chặt chẽ và cần có biện pháp kiểm tra, chế tài, khen thưởng cũng như kỷ luật nghiêm khắc, kịp thời, nhằm hạn chế những sai sót đáng tiếc xảy ra trong các kỳ thi, góp phần đưa bộ môn nhiếp ảnh nghệ thuật phát triển đúng tầm và vững chắc.

CÓ NÊN BỎ LIÊN HOAN ẢNH KHU VỰC?

Nhân Liên hoan Ảnh nghệ thuật ĐBSCL tại tỉnh Kiên Giang vào cuối tháng 9-2016, có luồng ý kiến đề nghị đã đến lúc cần chuyển đổi hình thức liên hoan thành thi ảnh nghệ thuật khu vực. Bởi hiện nay mặt bằng chuyên môn giữa các địa phương trong khu vực không còn khoảng cách quá lớn, do đó việc chấm ảnh tại liên hoan mang tính “phân bổ” ảnh triển lãm, thậm chí cả giải thưởng không còn phù hợp.

Cách làm này không khuyến khích phong trào tại các địa phương. Hiện hầu hết các tỉnh trong khu vực phía Nam thực hiện chấm ảnh sòng phẳng, không có sự “châm chước” cho bất cứ địa phương nào, mang yếu tố thi hơn là liên hoan.

Trong khi đó, có luồng ý kiến cho rằng, vẫn nên duy trì liên hoan để động viên, khuyến khích những đơn vị yếu trong khu vực, đặc biệt là mục tiêu phát triển phong trào ở những địa phương ít hội viên hoặc chưa có hội viên cấp Trung ương.

Chia sẻ với những ý kiến trên, NSNA Bùi Hỏa Tiển, Phó Chủ tịch Hội NSNAVN nhận định, vấn đề liên hoan hay cuộc thi chỉ là tên gọi, cơ bản là công tác thẩm định ảnh có đảm bảo công bằng hay không, kết quả chấm chọn ảnh có phản ánh đúng chất lượng của liên hoan không.

Trước mắt, đề nghị vẫn thống nhất với tên gọi truyền thống là Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực, trong đó chú trọng yếu tố thi trong công tác thẩm định ảnh. Ban Tổ chức và Hội đồng giám khảo của các liên hoan cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, minh bạch, khách quan, công tâm trong quá trình thẩm định ảnh, đặc biệt là khi tiến hành xét chọn giải thưởng. 

DUY SƠN