Lựa lời mà… viết để trường học thêm thân thiện

“Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” là khẩu hiệu hành động của ngành Giáo dục và Đào tạo mấy năm nay. Chuyện đương nhiên là sự thân thiện có hay không, ít hay nhiều bao giờ cũng được thể hiện thông qua trước hết ở cách cư xử, giao tiếp và dễ thấy qua ngôn ngữ, nhất là những ngôn ngữ viết thể hiện cụ thể trên các biển, bảng trong nhà trường, từ bảng thông báo đến các biển con mang tính chất hiệu lệnh hoặc hướng dẫn.

Tấm bảng có thiện cảm trước cổng Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu.

Ngay trước cổng vào của bất kỳ trường học nào, kể cả trường mầm non đều có treo một tấm biển con ghi “Yêu cầu xuống xe dẫn bộ” hay “Yêu cầu xuống xe, tắt máy, dẫn bộ” hoặc ngắn gọn hơn là “Xuống xe dẫn bộ”… nhằm “ra lệnh” cho tất cả những ai ra, vào cổng phải thực hiện.

Ở bên trong khuôn viên nhà trường cũng không khó để tìm gặp những biển mang dòng chữ như: “Cấm hút thuốc”, “Cấm mang điện thoại di động vào trường”, “Cấm mang thức ăn, thức uống vào lớp”, “Cấm xả rác”, “Cấm học sinh đi lối này”, “Cấm hái hoa”, “Cấm trèo cây”…

Trên các bảng thông báo của nhà trường ta cũng thường đọc được những câu chữ không giống ai, cả về ngữ pháp lẫn nội dung, chẳng hạn: “GVCN thu quỹ… đến ngày… là hạn chót” hay “Cha (mẹ) thầy (cô )… mất, ngày…chôn…”… Tất nhiên, “riết rồi quen” nên ai cũng hiểu và “cho qua”,  nhưng nếu ở vị trí khách quan sẽ không biết ai thông báo và thông báo cho ai.

Rõ ràng, cách viết như trên làm giảm đi sự thân thiện, nhưng tiếc là trong thực tế, những câu, chữ kiểu như thế vẫn thường xuất hiện và vô tư tồn tại trong không ít trường học.

Câu chữ ghi trên những biểu, bảng thể hiện nội dung mang tính hiệu lệnh, hướng dẫn hay thông tin như những ví dụ nêu trên hoàn toàn có thể thay đổi giá trị biểu cảm theo hướng thân thiện hơn nếu được viết khác đi. Chẳng hạn, ta có thể đặt phía trước cụm từ “xuống xe, dẫn bộ” bằng cụm từ “Đề nghị” hoặc “Vui lòng ” hay nhất là “Xin vui lòng ”. Và thay cho từ “Cấm” bằng “Không”, “Không được”, “Không nên” hoặc “Đừng”, “Xin đừng”…Nếu có thể, thêm sau nội dung chính bằng hai chữ “Cảm ơn !” thì thật tuyệt vời

Ca dao Việt có một câu rất hay “Lời nói không mất tiền mua/ Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Vậy thì cớ gì mà chúng ta không lựa lời mà viết cho nhà trường càng thêm thân thiện.

LÊ MINH HOÀNG