Đất "nở" hay do lấn chiếm?

Theo Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, đất do Sở Xây dựng Tiền Giang cấp ngày 18-6-1991 cho ông Hồ Minh Tiên (ngụ số 18/7, đường Tạ Thu Thâu - nay là đường Nguyễn Văn Nguyễn, phường 8, TP. Mỹ Tho) với diện tích 49 m² (trong đó nhà là 28 m², phần còn lại 21 m² là đất trống); thế nhưng, đến nay, phần đất này đã lên đến 244,4 m2 (tăng 195,4 m²) và đã được tòa án 2 cấp sơ thẩm, phúc thẩm xét xử buộc 2 hộ liền kề là hộ ông Nguyễn Văn Huệ (ngụ số 18/1, đường Nguyễn Văn Nguyễn) phải tháo dỡ nhà cửa, vật kiến trúc để trả lại 35 m² đất và hộ ông Phạm Văn Hòa (ngụ 18/10, đường Nguyễn Văn Nguyễn) di dời đồ đạc, cây kiểng ra khỏi diện tích 9,7 m² để trả lại đất cho ông Tiên, cho rằng 2 phần đất trên nằm trong diện tích 244,4 m² (đo thực tế 229 m²), thuộc thửa số 270, do ông Tiên đứng tên trong sổ địa chính.

Ông Huệ cho biết, nguồn gốc căn nhà số 18/1, đường Nguyễn Văn Nguyễn, phường 8, TP. Mỹ Tho là do cha mẹ ông tạo lập từ trước năm 1975 để lại cho con cháu, ông là người đại diện đăng ký kê khai quyền sử dụng đất. Trong quá trình sử dụng, phần đất của ông có làm hàng rào, tuy không kiên cố nhưng cũng đảm bảo ranh giới với các hộ liền kề suốt mấy chục năm nay (kể cả phần đất khoảng 40 m² phía sau). Năm 1998, lợi dụng lúc mẹ ông qua đời, ông Tiên cho rằng phần đất này khi mẹ ông còn sống đã bán cho ông Tiên, nên ông làm đơn khiếu nại. Trong quá trình giải quyết, UBND phường 8 yêu cầu ông Tiên xuất trình giấy mua bán đất giữa ông với mẹ ông Huệ, nhưng ông Tiên không xuất trình được, nên UBND phường 8 đã “xếp” hồ sơ.

Năm 2002, ông Tiên tự ý thuê người đến lập bản đồ địa chính, chỉ ranh lấn qua đất của các hộ liền kề, trong đó có đất của hộ ông Huệ và ông Hòa. Không biết hồ sơ địa chính được thực hiện như thế nào mà đất của ông Tiên có số thửa là 270, diện tích lên đến  244,4 m2; trong khi đó, năm 1991, Sở Xây dựng cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, đất của ông Tiên chỉ có 49 m²?

Năm 2015, ông Tiên khởi kiện ra tòa. Án dân sự sơ thẩm số 145/2015/DS-ST ngày 24-12-2015 của Tòa án nhân dân (TAND) TP. Mỹ Tho xử buộc hộ ông Huệ trả 35 m2 và hộ ông Hòa trả 9,7 m2 cho gia đình ông Tiên sử dụng. Xét thấy Bản án có nhiều thiếu sót, ngày 20-1-2016 Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh ra Quyết định 03/QĐ-VKS Kháng nghị:

- Việc TAND TP. Mỹ Tho buộc ông Nguyễn Văn Huệ và các thành viên trong hộ phải trả cho ông Hồ Minh Tiên 35 m2 đất là chưa đảm bảo khách quan. Bởi lẽ, năm 1991, Sở Xây dựng đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng nhà, đất cho ông Tiên có 49 m2, nay tăng lên 244,4 m2 là do đất biến động từ đâu, trong khi ông Tiên không có chứng cứ lý giải vì sao đất của ông được tăng như vậy trong quá trình tố tụng? Ông Huệ cho rằng, nguyên nhân là do ông Tiên tự thuê người đo vẽ sơ đồ đất, tự chỉ ranh lấn đất của ông và các hộ liền kề không ai biết, không ký giáp ranh… Qua đó cho thấy, việc điều tra, thu thập, đánh giá chứng cứ của vụ án là chưa khách quan, toàn diện, vi phạm Điều 82, 83, 85 và 96 Bộ luật Tố tụng dân sự.

- Việc TAND TP. Mỹ Tho buộc ông Hòa di dời đồ đạc, cây kiểng để trả lại 9,7 m2 cho ông Tiên cũng không có cơ sở. Bởi vì, theo sơ đồ địa chính do Văn phòng Đăng ký QSDĐ TP. Mỹ Tho vẽ ngày 7-5-2014 thì các thửa đất 207 (của ông Tiên), thửa 301, 302 (của ông Hòa) và thửa 303 (của ông Mạnh), tất cả đều thể hiện có lối đi chung, được ông Lê Tấn Dũng, nguyên cán bộ Địa chính phường 8 xác nhận ngày 22-12-2015 là lối đi công cộng, có hàng rào ranh giới rõ ràng không thuộc quyền sở hữu của ai. Hơn nữa, phần đất của ông Hồ Minh Tiên chưa được cấp Giấy chứng nhận QSDĐ và quá trình tranh chấp ông cũng không có một trong những giấy tờ chứng minh được quy định tại Điều 100 của Luật Đất đai đối với phần đất này. Do đó, việc ông Tiên khởi kiện không thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án.
Thế nhưng, ngày 31-3-2016 vụ án được TAND tỉnh đưa ra xét xử phúc thẩm bằng Bản án số 332/2016/DSPT “y án sơ thẩm” với lý do: Năm 1991, Sở Xây dựng cấp sổ chủ quyền nhà của ông Tiên diện tích là 49 m2 chứ không xác định quyền sử dụng đất của ông Tiên là bao nhiêu”; trong khi đất của ông Tiên không rõ nguồn gốc, không kê khai cụ thể, chưa được cấp giấy chứng nhận QSDĐ thì không được làm rõ, mà buộc hộ ông Huệ phải dỡ nhà trả đất cho ông Tiên.

Qua vụ việc, gia đình ông Huệ cũng như người dân trong khu vực kiến nghị UBND TP. Mỹ Tho chỉ đạo các ngành chức năng thành phố thẩm tra, xác minh làm rõ trường hợp đất của hộ ông Hồ Minh Tiên “nở” do đâu, hay do lấn chiếm để làm cơ sở cho tòa án giải quyết?

TỔ CTBĐ