Hủy án, giao hồ sơ về cấp sơ thẩm giải quyết theo quy định
Vụ kiện “Tranh chấp quyền sử dụng đất (QSDĐ) và đòi đất cho ở nhờ” của bà Dương Ngọc Nga đối với vợ chồng ông Lê Văn Tư và bà Phan Thị Trinh (ngụ xã Mỹ Thành Nam, huyện Cai Lậy) được Hội đồng xét xử (HĐXX) phúc thẩm Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Tiền Giang nhận định: Tòa án cấp sơ thẩm đã vi phạm thủ tục tố tụng, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự mà cấp phúc thẩm không thể khắc phục, bổ sung được. Do đó, HĐXX quyết định: Hủy bản án sơ thẩm 71 ngày 10-7-2017 của TAND huyện Cai Lậy, chuyển giao hồ sơ vụ án cho TAND cấp sơ thẩm giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm.
 |
| Đất và nhà tranh chấp của bà Nga và vợ chồng ông Tư. |
Vụ việc tranh chấp được Tòa án cấp phúc thẩm xét thấy: Năm 1993, vợ chồng ông Lê Văn Tư và bà Phan Thị Trinh viết giấy cam kết với nội dung: “Tôi xin giữ dùm vườn cho chị Nga để chị đi làm ăn xa. Khi chị Nga về, tôi giao lại không có điều kiện gì giữa hai bên...”. Thế nhưng, trong quá trình ở, trông coi nhà cửa, thu huê lợi vườn tược, cây trái..., vợ chồng ông Tư tự cất thêm nhà ở, đăng ký hộ khẩu thường trú, làm hồ sơ xin cấp chủ quyền và chiếm dụng hơn 600 m2 đất của bà Nga. Vợ chồng ông Tư khai báo trước tòa sơ thẩm: “Đất vợ chồng ông đang ở là đất truất hữu của chế độ cũ do ông Huỳnh Văn Sổ quản lý, sử dụng. Năm 1986, ông Sổ thuê bà Nga làm vườn và cho bà Nga ở trong căn nhà do ông Sổ xây cất. Đến năm 1990, bà Nga đi làm ăn xa, giao lại cho gia đình ông quản lý. Sau 3 tháng, bà Nga không về thì giao luôn cho ông bà sử dụng. Từ đó đến nay, vợ chồng ông đã sinh sống, cải tạo vườn cây, canh tác ổn định, xây dựng lại nhà kiên cố trên mảnh đất này nên không chấp nhận yêu cầu trả lại cho bà Nga. Ông Tư còn yêu cầu cấp thẩm quyền, ngành chức năng xác định phần đất tranh chấp thuộc quyền sử dụng hợp pháp của vợ chồng ông”.
Tuy nhiên, Tòa án cấp phúc thẩm xét thấy, việc tranh chấp giữa ông Sổ và bà Nga đã được TAND Tối cao tại TP. Hồ Chí Minh xét xử năm 2006, bác yêu cầu khởi kiện của ông Sổ. Hơn nữa, ông Tư và bà Trinh đã thừa nhận ở nhờ trên đất bà Nga và đã tự kê khai, đăng ký tại Mục kê 299 của địa chính xã năm 1984, nên tự cho mình là người có giấy tờ về quyền sở hữu đất. Từ đó, TAND huyện Cai Lậy xử không chấp nhận yêu cầu của bà Nga đòi vợ chồng ông Tư phải tháo dỡ nhà cửa để trả lại diện tích đất cho bà... là trái quy định.
Qua hồ sơ, tài liệu, chứng cứ và kết quả tranh tụng, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Tiền Giang ra Quyết định kháng nghị, đề nghị HĐXX phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm (nêu trên) với các lý do: Không đưa UBND xã Mỹ Thành Nam và UBND huyện Cai Lậy vào tham gia tố tụng. Thu thập chứng cứ, xác định quan hệ tranh chấp chưa đầy đủ và chưa giải quyết triệt để vụ án. Về tranh tụng tại phiên tòa và áp dụng pháp luật chưa đầy đủ đã vi phạm Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
Về phía HĐXX phúc thẩm nhận thấy: Lẽ ra trong vụ án này, Tòa án cấp sơ thẩm phải điều tra làm rõ việc kê khai đăng ký QSDĐ của các đương sự, làm rõ những vấn đề chưa thống nhất trong việc xác nhận của cơ quan thẩm quyền và phải yêu cầu UBND xã Mỹ Thành Nam hoặc UBND huyện Cai Lậy có văn bản trả lời về thời gian, quá trình sử dụng đất cũng như nhu cầu việc sử dụng đất hiện nay của các đương sự có vi phạm quy hoạch hay không để làm căn cứ xác định phần đất tranh chấp thuộc quyền sử dụng của ai. Nếu có căn cứ cho rằng đất này thuộc quyền sử dụng của bà Nga thì khi giải quyết vụ án cũng phải xem xét đến công sức gìn giữ, tu bổ, san lấp, tôn tạo của ông Tư và bà Trinh. Đồng thời, cũng cần xem xét nhu cầu sử dụng đất của các bên để buộc ông Tư và bà Trinh trả lại một phần đất cho bà Nga và giữ lại một phần cho gia đình ông Tư sử dụng mới phù hợp...
Từ đó cho thấy, Tòa án cấp sơ thẩm đã vi phạm thủ tục tố tụng, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự mà cấp phúc thẩm không thể khắc phục, bổ sung được. Do đó, HĐXX phúc thẩm chấp nhận một phần kháng nghị của Viện Kiểm sát tỉnh Tiền Giang và của luật sư bảo vệ quyền lợi hợp pháp của đương sự, nên Hội đồng Quyết định hủy bản án sơ thẩm của TAND huyện Cai Lậy, chuyển hồ sơ vụ án cho TAND cấp sơ thẩm giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm.
TỔ CTBĐ