Đại biểu Nguyễn Minh Sơn góp ý 2 về công tác phòng, chống tham nhũng

Ngày 13-11, sau khi nghe các cơ quan chức năng trình bày các nội dung: Báo cáo về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2018; Báo cáo công tác năm 2018 của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao (trong đó có nội dung về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân); Báo cáo công tác năm 2018 của Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao (trong đó có nội dung về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân); Báo cáo công tác thi hành án năm 2018 của Chính phủ; Báo cáo thẩm tra về các báo cáo công tác tư pháp năm 2018; Báo cáo kết quả và Báo cáo thẩm tra về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2018, đại biểu Nguyễn Minh Sơn, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tiền Giang phát biểu, cơ bản tán thành nhiều nội dung mà các báo cáo đã đề cập; đồng thời, làm rõ thêm một số nội dung, cụ thể như sau:

Thứ nhất, về Báo cáo công tác phòng, chống tham nhũng của Chính phủ đã nêu bật được thành quả tích cực của công tác phòng, chống tham nhũng năm 2018; tuy nhiên, có vấn đề cần quan tâm là không thể đề ra chỉ tiêu cụ thể cho năm 2019, mà cần thực hiện tốt việc ban hành, sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật để công tác để phòng, chống tham nhũng đạt hiệu quả cao nhất; bởi, đối tượng tham nhũng là con người và là người có chức, có quyền, như vậy đối tượng có điều kiện và khả năng tham nhũng có thể ước đoán được.

Tuy nhiên, không phải ai có chức, có quyền cũng tham nhũng, nên chức quyền dù to hay nhỏ, cao hay thấp chỉ là điều kiện; còn lương tâm, phẩm chất đạo đức con người là cái quyết định. Muốn phòng ngừa tham nhũng hiệu quả thì việc xây dựng phẩm chất đạo đức người cán bộ là quan trọng hàng đầu. Việc ban hành nhiều luật, sửa nhiều luật cũng chỉ góp phần ngăn chặn hành động tham nhũng, nhưng người tham thì họ tìm đủ mọi cách để thực hiện hành vi tham nhũng.

Nhiều nước tiên tiến có lịch sử pháp luật phát triển, dẫu chặt chẽ vẫn có kẽ hở, nên cần tập trung xây dựng phẩm chất đạo đức con người, đi đôi với tăng nặng hình phạt cho hành vi tham nhũng. Đồng ý pháp luật là công bằng cho tất cả mọi người, tuy nhiên người biết luật, người cầm cân nảy mực, người thi hành nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng mà vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng thì tội phải nặng hơn.

Qua nội dung báo cáo của Chính phủ, có cơ quan chịu trách nhiệm chính về phòng, chống tham nhũng vẫn xảy ra tham nhũng. Hãy lắng nghe lời ta thán của cử tri qua các buổi tiếp xúc cử tri trước và sau kỳ họp Quốc hội: Muốn xin vào làm việc chỗ này, chỗ kia, lên chức này, chức kia, được việc này, việc khác cho nhanh đều có "giá" cả. Giá đó không mặc cả, không cò kè thêm bớt. Không ưng thì có người khác sẵn sàng thay thế. Đây là thách thức lớn đối với Đảng, Nhà nước ta trong công tác phòng, chống tham nhũng hiện nay.

Mặt khác, còn băn khoăn về cụm từ "chiều hướng thuyên giảm", mà theo chú thích trong báo cáo của Chính phủ là tổ chức minh bạch quốc tế cũng đánh giá tham nhũng ở Việt Nam có chiều hướng thuyên giảm. Tăng liên tiếp 2 năm sau nhiều năm giữ nguyên, năm 2016 tăng hai điểm so với năm 2015, từ 31 điểm lên 33 điểm; năm 2017 tăng 2 điểm so với năm 2016, từ 33 điểm lên 35 điểm tính theo thang điểm 100, như thế công tác phòng, chống tham nhũng năm 2018 tốt hơn, hiệu quả hơn các năm trước, nhân dân tin tưởng hơn, còn thuyên giảm hơn thì chưa hiện rõ, cần được xem xét đánh giá thiết thực hơn với một số vụ việc xảy ra trong thực tế đời sống xã hội hiện nay.

Thứ hai, cũng trong Báo cáo của Chính phủ về phòng, chống tham nhũng có nêu về tặng quà và nộp lại quà tặng. Đây là một điểm mới, đánh dấu cho hiệu quả của lời kêu gọi của Chính phủ, đặc biệt là Thủ tướng Chính phủ, nhất là vài năm trở lại đây, năm nào Thủ tướng cũng nhắc các địa phương không được lên Trung ương để tặng quà nhân dịp lễ, tết, mà hãy dành phần quà đó đi thăm viếng gia đình chính sách, gia đình nghèo, cá nhân có công với cách mạng…, đó là đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” và ngăn chặn hành vi đút lót, hối lộ.

Tuy nhiên, với kết quả chỉ có 9 tỉnh có tình trạng tặng quà và nộp lại quà tặng, tỉnh ít nhất có 1 người, tỉnh nhiều nhất có 9 người nhận và nộp với tổng giá trị 451,5 triệu đồng, vậy các địa phương khác có tình trạng này không, hay không có ai tặng quà nên không có việc nộp lại quà tặng, nếu đúng như thế là đáng mừng.

Tuy nhiên, báo cáo cũng chưa làm rõ ai tặng, tặng ai, quà gì, nộp vào đâu, cấp dưới còn đi biếu quà cho cấp trên không thì chưa được Báo cáo của Chính phủ đề cập.

Tương tự như vậy, Báo cáo phòng, chống tham nhũng có nêu phần thu hồi tài sản bị tham nhũng có cả hiện kim và hiện vật. Vậy hiện kim đó có phản ánh qua phần thu về ngân sách nhà nước báo cáo Quốc hội hằng năm không, bởi vì ngân sách nhà nước là tiền thuế của dân, là công sức của nhân dân đóng góp để xây dựng và phát triển đất nước.

Tham nhũng, cố ý làm trái gây thất thoát ngân sách nhà nước, làm mất tiền của nhân dân. Trách nhiệm của cơ quan Nhà nước là phải thu hồi và nộp lại ngân sách nhà nước, phần này cần được Chính phủ báo cáo rõ hơn, làm cơ sở để Quốc hội giám sát hiệu quả việc tổ chức thực hiện như đề xuất, kiến nghị của Chính phủ.

ĐĂNG HIẾU (tổng hợp)