Kỷ niệm với chú Mười Thi - vị Tướng dấn thân
Trung tướng Nguyễn Văn Thạnh (gọi thân mật là chú Mười Thi) đã qua đời lúc 6 giờ 30 phút ngày
30-6-2019 (nhằm ngày 28 tháng 5 năm Kỷ Hợi) tại nhà riêng, hưởng thượng thọ 96 tuổi.
Mặc dù chú Mười Thi tuổi cao, sức yếu nhưng nghe tin chú qua đời đã gây ra một khoảng trống, một khoảng lặng cho những người thuộc thế hệ lớn lên trong chiến tranh như tôi.
Chú sinh ra và lớn lên trong một gia đình khá giả, nhưng đã từ bỏ tất cả để tham gia cách mạng, sẵn sàng chấp nhận tù đày, dấn thân vào gian khổ, hy sinh vì lòng yêu nước cao độ.
Chú Mười Thi sinh năm 1923, quê quán xã Bình Đại, huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre. Với vốn tri thức thuộc gia đình Nho giáo yêu nước và thực tiễn cách mạng phong phú, sau này chú trở thành một Trung tướng Quân đội, Tư lệnh phó về Chính trị Quân khu 9 (QK 9).
Chú rất thông thái vì đọc nhiều, sống nhiều, dấn thân, nên tôi hiểu vì sao từ trong chiến tranh đến ngày thống nhất đất nước chú lần lượt đảm nhiệm nhiều chức vụ như: Tham gia cách mạng tháng 5-1945 được cử làm Chính trị viên Đội Tuyên truyền võ trang huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre. Cuối năm 1947, chú gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương.
Năm 1954, chú làm Bí thư Thị trấn Bình Đại, rồi Bí thư Huyện ủy Bình Đại khi cuộc Đồng khởi Bến Tre năm 1960 nổ ra. Năm 1968 là Chủ nhiệm Chính trị Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Bến Tre. Đến năm 1972, là Khu ủy viên, Phó Chính ủy về Chính trị Quân khu 8 (QK 8), kiêm Chính ủy Sư đoàn 8 Bộ binh.
Sau ngày miền Nam giải phóng, QK 8 và QK 9 sáp nhập, chú được điều về làm Chính ủy Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Tiền Giang, sau đó được bổ nhiệm làm Tư lệnh phó về Chính trị QK 9, Bí thư Đảng ủy Quân khu, kiêm Chính ủy Mặt trận 979 (Campuchia).
Thật cảm động khi một con người được xem là cây đại thụ của Lực lượng vũ trang miền Tây, uyên bác và chức vụ cao như thế nhưng khi gặp tôi, chú đã chủ động nắm tay, nở nụ cười thân thiện và cất lời động viên: “Chú đã đọc Tập bút ký “Ký ức người lính”, truyện ngắn “Kỷ vật để lại” của cháu và nhiều cuốn sách nói về truyền thống cách mạng của dân tộc như: Đồng khởi Bến Tre, Nam kỳ khởi nghĩa, Ấp Bắc anh hùng... của nhiều tác giả khác.
Đúng là chúng ta còn mắc nợ rất nhiều các tầng lớp nhân dân yêu nước, nhất là lớp trẻ, những người được gọi là rường cột nước nhà, là nhân tố quyết định cho vận mệnh đất nước sau này”.
Mặc dù chú là vị Tướng Quân đội nhưng chú rất quan tâm đến mảng báo chí, văn học, nghệ thuật. Có lần tôi gặp và trò chuyện với chú tại Lễ kỷ niệm 50 năm cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, chú ân cần nhắc đi, nhắc lại: “Rất cần những cây bút có tâm, có tài để khơi dậy truyền thống dân tộc, truyền thống Quân đội ta.
Cần có nhiều tác phẩm báo chí văn học, điện ảnh, sân khấu vinh danh những đảng viên, những con người yêu nước, những Anh hùng liệt sĩ. Trách nhiệm ấy trao lại cho những người trẻ, còn sức viết. Thế hệ của chú là nhân chứng, biết nhiều nhưng giờ già yếu rồi. Cháu hãy tiếp tục, có cần tìm hiểu tư liệu gì hãy tranh thủ đến gặp chú!”.
Tôi gặp chú Mười Thi nhiều lần khi tham gia viết cuốn hồi ký “Cuộc đời và kỷ niệm” của chú. Bao giờ chú cũng dành cho tôi nụ cười rất tươi, rất hiền, cái nắm tay rất chặt, rất ấm. Tôi rất cảm động khi biết chú đã đọc nhiều quyển truyện ký viết về những Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, về đề tài phụ nữ.
Chú còn kể cho tôi nghe chuyện vợ và hai con của chú bị B52 Mỹ đánh bom trúng hầm chết vào đêm 25 rạng 26-5-1968. Năm ấy, chú đang công tác ở Khu 8. Đau buồn không kể xiết, chú lấy tấm ảnh của vợ và hai con ghi mấy dòng thơ mộc mạc phía sau: “Lệ Thủy, Út Hiền ơi, mẹ nó! Tôi còn đây sao vội ra đi? Đau lòng thảm cảnh biệt ly; căm thù giặc Mỹ khắc ghi ngàn đời!”.
Chú còn chịu khó đọc nhiều bài báo, tác phẩm văn học của các tác giả trẻ và luôn có những nhận xét, đánh giá rất cụ thể, chi tiết. Tôi cảm động vì tuy tuổi cao, sức yếu nhưng chú đã dành cho chúng tôi sự quan tâm, sự truyền lửa mà giá trị của nó thật vô giá.
Nhờ đó, chúng tôi thấy mình luôn được động viên, được truyền cảm hứng, thấy nỗ lực lao động nghề nghiệp của mình được trân trọng, thấy tâm huyết của mình được chia sẻ, được tiếp sức… Chú Mười Thi, một vị Tướng miền sông nước đã sống rất trọn vẹn, hết mình với những người mà chú gần gũi, yêu thương.
Những năm cuối đời dù phải chống chọi với bệnh tật nhưng chú vẫn dành thời gian để đọc sách, báo, quan tâm đến thời cuộc, đến sự phát triển và khó khăn của quê hương, đất nước. Chú đã tham gia ý kiến giải quyết được nhiều chuyện khó khăn cho các đơn vị Lực lượng vũ trang Quân khu trong các thời kỳ.
Dù đã về hưu nhưng những chuyện khó khăn ngày nay, như chủ quyền đất nước, vấn đề Biển Đông, vấn nạn ô nhiễm, biến đổi khí hậu, tham nhũng, lợi ích nhóm, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” vẫn khiến chú trăn trở và có ý kiến đóng góp để bảo vệ chủ quyền đất nước, đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực.
Cuộc đời tận hiến, tận lực của Trung tướng Nguyễn Văn Thạnh - chú Mười Thi chỉ mong nhận được những gì giản dị nhất: Tình yêu thương! Cảm ơn cái nắm tay rất chặt, nụ cười rất hiền của chú đã dành cho những cựu chiến binh chúng tôi. Xin vĩnh biệt chú: Vị Tướng miền sông nước - một đời dấn thân!...
LÊ HỒNG LÂM