Huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả các nguồn lực của Nhà nước

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Hội nghị. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Ngày 6-1, tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết công tác tài chính-ngân sách nhà nước năm 2021, triển khai nhiệm vụ năm 2022 do Bộ Tài chính chủ trì.

Cùng dự tại điểm cầu Hà Nội còn có các đồng chí: Đinh Tiến Dũng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội; Lê Minh Khái, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương và thành phố Hà Nội; điểm cầu các địa phương cả nước.

Đánh giá công tác điều hành thực hiện nhiệm vụ tài chính-NSNN năm 2021, Bộ Tài chính cho biết, kết quả lớn nhất của toàn ngành là chủ động điều hành chính sách tài khóa linh hoạt, hiệu quả ứng phó dịch Covid-19, hỗ trợ nền kinh tế, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh và người dân, bảo đảm an sinh xã hội.

Trong công tác thu NSNN và công tác quản lý, điều hành thu NSNN, Bộ Tài chính đã chủ động đề xuất cấp thẩm quyền kịp thời ban hành các chính sách miễn, giảm, giãn thuế, tiền thuê đất, phí và lệ phí,... nhằm tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ cho doanh nghiệp, hộ gia đình và người dân. Kết quả thực hiện các chính sách miễn, giảm, giãn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất ban hành trong năm 2021 khoảng 119,4 nghìn tỷ đồng để hỗ trợ gần 120 nghìn doanh nghiệp và 20 nghìn hộ, cá nhân kinh doanh gặp khó khăn do tác động của dịch Covid-19. Tính cả số miễn, giảm theo các chính sách ban hành năm 2020 nhưng tiếp tục được thực hiện trong năm 2021 là 16,8 nghìn tỷ đồng và hỗ trợ từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp 38 nghìn tỷ đồng, thì tổng số đã thực hiện miễn, giảm, giãn, hỗ trợ trong năm 2021 khoảng 174,2 nghìn tỷ đồng.

Bộ Tài chính cũng triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp chính sách tài khóa, tiền tệ và các chính sách kinh tế vĩ mô khác; kết hợp với dịch Covid-19 đã được kiểm soát tích cực từ cuối tháng 9-2021, các hoạt động sản xuất-kinh doanh từng bước được khôi phục trong trạng thái bình thường mới. Thu NSNN năm 2021 ước đạt 1.563,3 nghìn tỷ đồng, bằng 116,4% (vượt  219,9 nghìn tỷ đồng) dự toán, tăng 3,7% so với thực hiện năm 2020; trong đó, chủ yếu tăng thu từ dầu thô, thu từ hoạt động xuất nhập khẩu và thu tiền sử dụng đất; thu thuế, phí nội địa từ hoạt động sản xuất-kinh doanh vượt  14,5% dự toán, tăng 11,3% so với thực hiện năm 2020; tỷ lệ động viên vào NSNN đạt 18,6% GDP (vượt mục tiêu 15,5% GDP). Thu ngân sách trung ương ước đạt 106,7% dự toán; thu ngân sách địa phương ước đạt 128,2% dự toán.

Công tác điều hành chi NSNN chủ động, triệt để tiết kiệm chi thường xuyên, tập trung ưu tiên nguồn lực cho phòng, chống dịch Covid-19, kiểm soát dịch bệnh và bảo đảm an sinh xã hội, ổn định đời sống nhân dân. Nhờ chủ động trong điều hành, các nhiệm vụ chi NSNN năm 2021 đã cơ bản hoàn thành các mục tiêu đề ra. Chi NSNN năm 2021 ước đạt 1.879 nghìn tỷ đồng, bằng 111,4% dự toán. Ưu tiên bố trí kinh phí cho công tác phòng, chống dịch Covid-19, NSNN đã chi 74 nghìn tỷ đồng cho phòng, chống dịch và hỗ trợ người dân gặp khó khăn do dịch Covid-19; xuất cấp 141,97 nghìn tấn gạo dự trữ quốc gia hỗ trợ cho người dân bị ảnh hưởng của dịch Covid-19 ở 33 địa phương. Riêng tiến độ giải ngân vốn đầu tư phát triển chậm hơn năm trước, ước đến hết ngày 31-12-2021 đạt 74,7% dự toán Quốc hội quyết định, đạt 77,3% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (năm 2020 đạt 82,66%).

Cân đối ngân sách trung ương và ngân sách địa phương được bảo đảm. Ước tính năm 2021, bội chi NSNN dưới 4% GDP. Bộ Tài chính cũng đã chủ động điều hành việc phát hành trái phiếu Chính phủ để sử dụng có hiệu quả ngân quỹ nhà nước. Lũy kế đến ngày 31-12-2021 đã thực hiện phát hành được 318,2 nghìn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ, với kỳ hạn bình quân 13,92 năm, lãi suất bình quân 2,3%/năm. Kiểm soát chặt chẽ nợ công, tiếp tục tái cơ cấu nợ công theo hướng bền vững: đến cuối năm 2021, dư nợ công khoảng 43,7% GDP, nợ Chính phủ khoảng 39,5% GDP, dư nợ vay nước ngoài quốc gia khoảng 39% GDP, nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của chính phủ dưới 23% tổng thu NSNN, trong phạm vi giới hạn an toàn cho phép.

Tăng cường quản lý giá cả, thị trường phù hợp với tình hình thực tế, tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất-kinh doanh, kiểm soát lạm phát; phát triển đồng bộ thị trường tài chính; tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước. Đặc biệt là thị trường chứng khoán tiếp tục tăng trưởng mạnh trong năm 2021. Đến hết ngày 31-12-2021, chỉ số VN-Index đạt 1.498,28 điểm, tăng 35,7% so với cuối năm 2020, quy mô vốn hóa cổ phiếu trên thị trường đạt khoảng 7.729 nghìn tỷ đồng (hơn 92% GDP ước thực hiện năm 2021), tăng 46% so với cuối năm 2020. Thị trường bảo hiểm có tổng doanh thu phí bảo hiểm năm 2021 ước đạt 214,9 nghìn tỷ đồng, tăng 15,59% so với cùng kỳ năm 2020; tổng tài sản đạt 710 nghìn tỷ đồng, tăng 23,86%; đầu tư trở lại nền kinh tế đạt 577,1 nghìn tỷ đồng, tăng 22,24%.

Ngoài ra, toàn ngành đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; xây dựng Chính phủ điện tử; sắp xếp, xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tài sản công; tăng cường thanh tra, kiểm tra tài chính - ngân sách; chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.

Năm 2022, nhiệm vụ tài chính-NSNN đã xác định mục tiêu, nhiệm vụ cơ bản là huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả các nguồn lực của Nhà nước để phòng, chống, kiểm soát dịch Covid-19, tận dụng tốt các cơ hội thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội; tiếp tục giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm quốc phòng, an ninh và an sinh xã hội; tiếp tục cơ cấu lại NSNN, quản lý nợ công, bảo đảm vai trò chủ đạo của NSTW, phát huy sự chủ động của các bộ, ngành, địa phương; đẩy mạnh cải cách hành chính, hiện đại hóa gắn liền với sắp xếp lại tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, đổi mới khu vực sự nghiệp công lập, siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính-ngân sách, triệt để tiết kiệm chi NSNN.

Phối hợp nhịp nhàng giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ

(Ảnh: TRẦN HẢI)

Phát biểu ý kiến tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, năm 2021, đất nước ta có nhiều sự kiện trọng đại là tổ chức thành công rất tốt đẹp Đại hội lần thứ XIII của Đảng, bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026. Sau đó tổ chức 7 hội nghị quan trọng triển khai các nhiệm vụ của nhiệm kỳ. Trong khi đó, đại dịch Covid-19 diễn ra khốc liệt trên toàn thế giới, nhất là đợt bùng phát dịch lần thứ 4 đã tác động tới mọi mặt đời sống kinh tế, xã hội của nước ta. Nhưng nhờ sự đoàn kết, đồng lòng, chung sức của toàn Đảng, toàn dân, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự lãnh đạo kịp thời của Đảng, Nhà nước, phản ứng chính sách thích ứng an toàn, linh hoạt, kịp thời của Chính phủ, chúng ta đã đạt được thành tựu rất đáng tự hào. Trong thành tựu chung của cả nước, có đóng góp quan trọng của ngành Tài chính nói chung và Bộ Tài chính nói riêng.

(Ảnh: TRẦN HẢI)

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng chỉ rõ một số hạn chế mà ngành Tài chính cần khắc phục như: công tác tham mưu cho Đảng, Nhà nước trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tài chính còn hạn chế; giải ngân vốn đầu tư công chưa đạt kế hoạch; cơ cấu nguồn thu chưa hợp lý; nợ thuế có xu hướng tăng; chuyển đổi cơ cấu nền kinh tế còn chậm, nhất là các lĩnh vực ưu tiên; quản lý nhà nước về giá cả còn hạn chế; chưa có cơ chế, chính sách để khuyến khích đổi mới, sáng tạo, tạo động lực trong thu - chi ngân sách…

Thủ tướng nhận định, năm 2022 tình hình phát triển kinh tế, xã hội có cả thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức; trong đó khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi. Trong bối cảnh đó, Chính phủ đã đề ra phương châm hành động cho năm 2022 là “Đoàn kết, kỷ cương, chủ động thích ứng, an toàn hiệu quả, phục hồi phát triển”. Ngành tài chính cần căn cứ phương châm này để triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trong năm 2022 và trong thời gian tới.

Theo đó, ngoài tập trung rà soát, đánh giá kỹ, khắc phục ngay những hạn chế, tồn tại, ngành Tài chính cần bám sát, cụ thể hóa các chủ trương của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, nhất là bám sát Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, mà trước mắt là các Nghị quyết của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế, xã hội năm 2022.

Bộ Tài chính chủ động theo dõi sát tình hình trong nước và thế giới để tham mưu kịp thời cho Chính phủ ứng phó linh hoạt các biến động vĩ mô cũng như các biến động trong lĩnh vực tài chính, tiền tệ nhằm bảo đảm mục tiêu ổn định vĩ mô và kiểm soát lạm phát, đồng thời thực hiện tốt Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế, xã hội. Tập trung xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách tài chính-NSNN, đẩy nhanh xây dựng chính phủ số trong lĩnh vực tài chính, bảo đảm đồng bộ, thống nhất, nâng cao chất lượng ban hành văn bản quy phạm pháp luật, khơi thông các nguồn lực cho phát triển, tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thông thoáng, thuận lợi.

Ngành tài chính cần phối hợp nhịp nhàng giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ; làm tốt hơn nữa công tác quản lý thu NSNN, bảo đảm thu đúng, đủ, kịp thời các khoản thu phát sinh; đẩy mạnh chống thất thu, chuyển giá, trốn lậu thuế; quản lý có hiệu quả các nguồn thu mới phát sinh từ các giao dịch thương mại điện tử và nền kinh tế số; quyết liệt xử lý, đôn đốc thu hồi nợ thuế, giảm tỷ lệ nợ đọng thuế; phấn đấu tăng thu NSNN. Bảo đảm quản lý và khai thác tốt tài sản công, chống tình trạng sử dụng lãng phí, sai mục đích và thất thoát tài sản công.

Người đứng đầu Chính phủ chỉ rõ, ngành tài chính phải tổ chức điều hành chi NSNN năm 2022 chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả, nhất là giảm chi đối với những khoản chi không thực sự cần thiết; bảo đảm nguồn thực hiện các nhiệm vụ chi quan trọng, tập trung nguồn lực ưu tiên cho phòng, chống dịch Covid-19, các nhiệm vụ đột xuất, cấp bách. Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, tạo động lực cho phục hồi và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Thủ tướng yêu cầu, ngành Tài chính tăng cường quản lý giá, thị trường; thực hiện tốt các giải pháp bảo đảm cung cầu hàng hóa thiết yếu, ổn định giá cả, thị trường nhất là trong các dịp lễ, Tết; phối hợp chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác, kiểm soát lạm phát, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô. Phát triển đồng bộ và nâng cao chất lượng thị trường tài chính, chứng khoán, bảo hiểm mang tính dài hạn, minh bạch và bền vững.

Tập trung thực hiện kế hoạch tái cấu trúc, cổ phần hóa, tăng cường quản lý tài chính, nâng cao hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước; tận dụng thời cơ thị trường thuận lợi để đẩy nhanh quá trình thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp, góp phần hoàn thành dự toán thu ngân sách Nhà nước năm 2022 và thu hẹp dần những ngành, lĩnh vực kinh doanh không cần thiết, tập trung vào một số ngành, lĩnh vực then chốt của nền kinh tế.

Tập trung công tác xây dựng Đảng, quán triệt sự lãnh đạo của Đảng trong thực hiện nhiệm vụ; thực hiện tinh gọn bộ máy quản lý, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành Tài chính; tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; tích cực phòng, chống tham nhũng, lợi ích nhóm trong ngành tài chính.

(Ảnh: TRẦN HẢI)

Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, hiện đại hóa, cắt giảm thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, xây dựng Chính phủ điện tử phục vụ người dân, doanh nghiệp, hướng tới thực hiện mục tiêu theo Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021-2030.

Tiếp tục chủ động hội nhập, hợp tác tài chính quốc tế, nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại. Theo dõi, đánh giá tác động thực thi các FTA và căng thẳng chính trị, thương mại giữa các nước lớn, để có giải pháp ứng phó kịp thời, phù hợp. Tích cực tham gia các hoạt động hợp tác tài chính khu vực ASEAN, APEC, G20..., nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Theo nhandan.vn