Nhà lãnh đạo tài năng, học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Hơn 80 năm hoạt động cách mạng, đồng chí Võ Chí Công đã được Đảng và Nhà nước tin tưởng giao nhiều trọng trách: Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Ðảng, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước (nay là Chủ tịch nước), Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng, Phó Thủ tướng Chính phủ, Cố vấn Ban Chấp hành Trung ương Ðảng, đại biểu Quốc hội các khóa VI, VII, VIII… Dù ở bất kỳ cương vị nào, đồng chí luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đóng góp nhiều công sức, trí tuệ vào sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước.

Đồng chí Võ Chí Công tên khai sinh Võ Toàn, sinh ngày 7-8-1912, trong một gia đình nhà Nho yêu nước tại thôn Khương Mỹ, xã Tam Xuân, huyện Tam Kỳ (nay là huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam). Với những đóng góp của mình cho đất nước, năm 1992 đồng chí đã được Đảng và Nhà nước trao tặng Huân chương Sao Vàng. Ngày 8-9-2011, đồng chí qua đời tại TP. Hồ Chí Minh không lâu sau lễ mừng thọ 100 tuổi.

NGƯỜI CHIẾN SĨ CÁCH MẠNG TÀI TRÍ, KIÊN CƯỜNG

Đồng chí Võ Chí Công sớm được thừa hưởng truyền thống yêu nước, bất khuất của quê hương và gia đình; sớm được kết nạp vào Đảng và giữ vai trò chủ chốt trong mọi phong trào cách mạng bí mật ở địa phương. Cuối năm 1943, đồng chí bị mật thám Pháp bắt và đưa đi đày tại Buôn Ma Thuột với mức án 25 năm tù.

Đồng chí Võ Chí Công ký lệnh công bố Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam năm 1992, ngày 13-4-1992 tại Phủ Chủ tịch.

Sau khi Nhật đảo chính Pháp ngày 9-3-1945, đồng chí được trả tự do, trở về quê nhà và tham gia Ủy ban Khởi nghĩa, lãnh đạo nhân dân giành chính quyền ở Quảng Nam. Sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, đồng chí đã cùng Ủy ban Nhân dân cách mạng lâm thời trực tiếp chỉ đạo xây dựng chính quyền cách mạng và lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Nam.

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, đồng chí là một trong những nhà lãnh đạo chủ chốt của Liên khu V, lãnh đạo nhân dân Liên khu V kiên cường chiến đấu, tăng gia sản xuất, chia lửa với chiến trường chính Điện Biên Phủ, góp phần vào thắng lợi chung của cả nước, buộc Pháp phải ký Hiệp định Giơ-ne-vơ, lập lại hòa bình ở Việt Nam.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Liên khu V bao gồm cả Nam Trung bộ và Tây Nguyên là chiến trường khốc liệt nhất. Trên cương vị Bí thư Khu ủy V kiêm Chính ủy Quân khu V, đồng chí đã kiên cường bám trụ, tổ chức, chỉ đạo quân và dân Khu V chiến đấu giành nhiều thắng lợi vang dội.

Trên cơ sở ý kiến của đồng chí, cùng với bản Đề cương Cách mạng miền Nam của đồng chí Lê Duẩn, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa II đã xây dựng Nghị quyết Hội nghị lần thứ 15 lịch sử, tạo ra phong trào Đồng Khởi, mở đầu thời kỳ đấu tranh vũ trang, dùng bạo lực cách mạng để chống lại bạo lực phản cách mạng của kẻ thù ở miền Nam.

Sau phong trào Đồng Khởi thắng lợi, trên cương vị là Phó Bí thư Trung ương Cục miền Nam, đồng chí đã xuống nhiều địa phương Nam bộ nghiên cứu, khảo sát, đúc kết kinh nghiệm để phổ biến cho toàn miền Nam chống bình định, phá ấp chiến lược, chống chiến thuật trực thăng vận, thiết xa vận của địch trong “Chiến tranh đặc biệt”.

Dưới sự chỉ đạo của Đảng bộ Khu V, trực tiếp là đồng chí Võ Chí Công, địa bàn Khu V luôn đi đầu trong phong trào thi đua diệt Mỹ, góp phần tạo thế đứng quan trọng của ta trên chiến trường miền Nam. Trong chiến thắng của quân và dân ta trên mặt trận Buôn Ma Thuột, Tây Nguyên và Quảng Trị, đồng chí đã nhanh chóng đề xuất với Trung ương cần giải phóng nhanh Đà Nẵng, tạo tiền đề cho sự nghiệp giải phóng miền Nam. Thắng lợi ở Tây Nguyên và Đà Nẵng góp phần tạo thế và lực to lớn cho toàn quân, toàn dân ta giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước…

NHÀ LÃNH ĐẠO TÀI NĂNG TRONG SỰ NGHIỆP ĐỔI MỚI ĐẤT NƯỚC

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, đồng chí Võ Chí Công được điều ra Trung ương công tác, được Đảng, Nhà nước tín nhiệm cử giữ nhiều trọng trách: Phó Thủ tướng Chính phủ kiêm Bộ trưởng Bộ Hải sản, Thường trực Ban Bí thư, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước… Ở bất cứ cương vị công tác nào, đồng chí đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đóng góp quan trọng trong sự nghiệp đổi mới đất nước.

Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Võ Chí Công đến thăm và chúc Tết Đảng bộ và nhân dân Tiền Giang.

Giữ chức Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Hải sản trong tình hình kinh tế bao cấp, Nhà nước không đủ xăng dầu, phương tiện sản xuất cho ngành Hải sản hoạt động, đồng chí đã xuống các cơ sở quốc doanh, các hợp tác xã nghề cá lâu năm để nghiên cứu, tìm ra nguyên nhân của sự trì trệ, thua lỗ.

Sau đó, đồng chí  đề xuất với Chính phủ những giải pháp thiết thực, giải quyết khó khăn cho ngành Hải sản, thực hiện cơ chế tự quản để phát triển sản xuất, Nhà nước xóa bỏ bao cấp. Do có sự đổi mới về quản lý và cách tổ chức, ngành Hải sản đã từng bước vươn lên, trở thành một ngành quan trọng trong nền kinh tế quốc dân.

Khi phụ trách ngành Nông nghiệp, đồng chí đã đến nhiều hợp tác xã nắm tình hình, ra tận đồng ruộng gặp bà con xã viên thăm hỏi công việc sản xuất, thấy nhiều hợp tác xã thực hiện khoán đến nhóm và người lao động đem lại hiệu quả kinh tế và tăng thu nhập cho xã viên.

Từ thực tế đó, đồng chí đã đề xuất Bộ Chính trị, Ban Bí thư và nhận trách nhiệm chỉ đạo xây dựng dự thảo Chỉ thị 100 về khoán sản phẩm trong hợp tác xã nông nghiệp đến nhóm và người lao động. Chỉ thị 100 của Ban Bí thư ra đời là bước đột phá quan trọng trong nông nghiệp, phù hợp với lòng dân và được nhân dân phấn khởi đón nhận.

Trên cơ sở tổng kết Chỉ thị 100, Trung ương đã ra Nghị quyết 10 (năm 1988) về đổi mới cơ chế quản lý nông nghiệp, tạo động lực mới trong sản xuất, làm tăng năng suất và sản phẩm lao động, đưa nước ta từ chỗ thiếu lương thực đến đủ ăn và từng bước có dư để xuất khẩu.

Trên cương vị Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, đồng chí đã có những đóng góp quan trọng trong việc đổi mới hoạt động của Quốc hội, đặc biệt là công tác lập hiến và lập pháp. Với chức trách Chủ tịch Ủy ban sửa đổi Hiến pháp năm 1980, dưới sự lãnh đạo chặt chẽ của Bộ Chính trị, sự góp ý của Hội đồng Nhà nước, đồng chí đã cùng Ủy ban sửa đổi Hiến pháp tập hợp ý kiến rộng rãi của các tầng lớp nhân dân và nhiều chuyên gia; nghiên cứu kinh nghiệm xây dựng Hiến pháp của một số nước, vận dụng vào thực tiễn Việt Nam; kiên trì đấu tranh với những quan điểm sai trái trong việc sửa đổi Hiến pháp, giữ vững những điều cơ bản về dân chủ, về pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Hiến pháp sửa đổi năm 1992 - Hiến pháp của thời kỳ đổi mới, được Trung ương Đảng, Quốc hội thông qua, đánh dấu mốc lịch sử về công cuộc đổi mới toàn diện của đất nước, làm cơ sở vững chắc cho việc xây dựng hệ thống pháp luật, quản lý mọi mặt hoạt động của đất nước. Trong thành công chung đó có sự đóng góp rất quan trọng của đồng chí Võ Chí Công.

Là Cố vấn Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đồng chí Võ Chí Công đã tích cực góp ý kiến với Đảng và Ban Chấp hành Trung ương trong những vấn đề lớn, quan trọng về tăng cường sự lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng.

Nhằm tri ân và tưởng nhớ đồng chí Võ Chí Công, một khu tưởng niệm được xây dựng tại quê hương đồng chí. Tên đồng chí được đặt cho đường phố ở Đà Nẵng, Thủ đô Hà Nội và ở TP. Hồ Chí Minh.

HỮU TƯỜNG (tổng hợp)