Diện tích thanh long phát triển ồ ạt và những quan ngại

Thời gian qua, giá thanh long liên tục ở mức cao, nhiều nông dân ở huyện Chợ Gạo đổ xô trồng thanh long. Tuy nhiên, việc trồng không tuân thủ quy trình kỹ thuật, thậm chí trồng không theo quy hoạch đang là vấn đề rất đáng quan tâm.

Phát triển “nóng”

Có thể nói, chưa có lúc nào mà thanh long được mở rộng diện tích nhanh như 2 năm trở lại đây. Trên các tuyến đường về các xã: Quơn Long, Tân Thuận Bình, Thanh Bình, Phú Kiết, Mỹ Tịnh An… hầu như đến nơi nào chúng tôi cũng thấy vườn thanh long trồng mới, những khu đất đổ trụ xi măng còn mới tinh.

Anh Trần Minh Hoàng đang cùng với các nhân công tỉa nhánh thanh long của vườn nhà ở ấp Tân Bình 1, xã Tân Thuận Bình, cho biết: “Vườn thanh long của tôi vừa mới trồng 6 tháng thay thế cho dừa và chuối. Thấy giá thanh long cao kéo dài, người dân đổ xô lên liếp trồng thanh long nên tôi cũng làm theo. Hiện nay, còn rất nhiều người đang chuẩn bị đổ trụ trồng thanh long”.

Chị Võ Thị Mụi, cùng ấp cũng cho biết, chị có 4 công đất trồng lúa. 2 năm qua, sản xuất lúa không có lợi nhuận do giá cả bấp bênh, thậm chí còn bị lỗ nên tháng 5 năm rồi, chị quyết định chuyển sang trồng thanh long.

Mùa mưa tới là vườn thanh long của chị sẽ ra hoa. “Giá thanh long đang tốt, trồng thanh long mang lại hiệu quả cao. Sau này không biết giá sẽ ra sao nhưng dù sao cũng đỡ hơn trồng lúa. Hiện tôi còn 2 công ruộng đang trồng lúa. Với tình hình giá lúa thấp, bấp bênh thế này sau khi thu hoạch xong, tôi cũng sẽ lên liếp để trồng thanh long” - chị Mụi cho biết.

Ông Trần Minh Hoàng, ấp Tân Bình 1, xã Tân Thuận Bình chăm sóc vườn thanh long mới trồng.

Theo thống kê và ước tính của lãnh đạo UBND xã Tân Thuận Bình, diện tích thanh long của xã đã phát triển lên đến 210 ha. Hiện nay, nông dân đang tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi sang cây trồng này. “Ước tính sau vụ đông xuân 2013-2014, 80% diện tích đất sản xuất lúa còn lại của xã sẽ chuyển lên trồng thanh long” - lãnh đạo UBND xã Tân Thuận Bình cho biết.

Dù không phải là địa bàn có truyền thống trồng thanh long nhưng thời gian gần đây, người dân xã Phú Kiết cũng đã bắt đầu quan tâm đến cây trồng đặc sản này. Ước tính của xã, số diện tích trồng thanh long của Phú Kiết hiện nay lên đến 40-50 ha.

Dù chưa có thống kê chính xác của ngành chức năng về diện tích thanh long trên địa bàn huyện Chợ Gạo, nhưng ước tính của Phòng NN&PTNT huyện con số này lên đến khoảng 4.000 ha. Hầu hết các xã trong vùng quy hoạch phát triển thanh long đến năm 2015 đã được UBND tỉnh phê duyệt đều phát triển mạnh diện tích cây trồng đặc sản này.

Cụ thể, Quơn Long có gần 100% diện tích nông nghiệp đã chuyển lên trồng thanh long, 2/3 diện tích sản xuất nông nghiệp của xã Mỹ Tịnh An cũng trồng cây ăn trái này. Phần lớn các xã còn lại trong vùng quy hoạch thanh long đều có tốc độ phát triển diện tích khá nhanh.

Cảnh báo môi trường  vùng trồng

Theo đề án phát triển thanh long, đến năm 2015 toàn huyện có 4.500 ha sản xuất thanh long. Trong đó, mục tiêu trọng tâm hướng đến là sản xuất thanh long đảm bảo chất lượng xuất khẩu. Thời gian qua, người dân trong vùng đề án đẩy nhanh chuyển đổi lên trồng thanh long là điều rất vui mừng, góp phần hoàn thành mục tiêu về phát triển diện tích đã đề ra.

Tuy nhiên, bên cạnh sự phát triển diện tích, nhiều vấn đề tồn tại trong quá trình sản xuất, tiêu thụ thanh long đang được đặt ra. Do tác động của giá, nhiều nông dân ở ngoài vùng quy hoạch cũng “đua nhau” trồng thanh long. Trong khi đó ở những vùng này, điều kiện tự nhiên, nước không đảm bảo cho cây trồng này phát triển, hệ thống thu mua chưa hình thành sẽ gây khó khăn cho sản xuất và tiêu thụ.

Đặc biệt cùng với sự phát triển mạnh về diện tích, 2 năm trở lại đây, trong vùng xuất hiện tình trạng người dân bón phân gà tươi cho thanh long, nhất là đối với vườn mới trồng, gây tác động đến môi trường sống của người dân xung quanh và ảnh hưởng đến chất lượng trái cây, nguy cơ lây lan mầm bệnh cao cho cây trồng.

Ông Châu Ngọc Thẩm, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Thuận Bình cho biết, trước đây việc bón phân gà tươi cho thanh long rộ lên rất mạnh gây nên số lượng ruồi xuất hiện khá nhiều. Hiện nay, việc bón phân gà tươi cho thanh long đã giảm nhiều nên ruồi cũng giảm đáng kể. Dù vậy, tình trạng bón phân tươi cho thanh long vẫn còn và xã tiếp tục vận động, phối hợp với các ngành chức năng tổ chức tập huấn, khuyến cáo bà con không sử dụng cách bón phân như thế.

Ông Nguyễn Văn Tám, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện cho biết, việc bón phân gà tươi cho thanh long gây ra ô nhiễm môi trường, phát sinh ruồi, lây lan mầm bệnh. Ngoài ra, cách làm này còn ảnh hưởng đến tính an toàn, chất lượng của trái thanh long, nhất là xuất khẩu. Đặc biệt trong tình hình hiện nay, việc sản xuất thanh long an toàn, sạch từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ đang là đòi hỏi khắt khe, cấp bách. Phương thức bón phân này của nông dân còn làm tổn hại đến thương hiệu, giá trị của trái thanh long.

“Hiện nay, việc bón phân gà tươi cho thanh long đã giảm rất nhiều so với 2 năm trước. Đó là do ngành Nông nghiệp, ngành Tài nguyên - Môi trường cùng các xã đã tổ chức rất nhiều cuộc tập huấn, hội thảo, hướng dẫn cách sử dụng phân chuồng hợp lý, đảm bảo vệ sinh; khuyến cáo không sử dụng phân tươi để bón.

Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận rằng, tình trạng sử dụng phân gà tươi để bón cho thanh long vẫn còn. Để giải quyết vấn đề này, chính quyền các xã cần tiếp tục đẩy mạnh vận động, tuyên truyền cho dân hiểu, ý thức việc bảo vệ môi trường vùng trồng, sản xuất theo hướng an toàn, chất lượng để nâng cao giá trị trái thanh long trên thị trường trong nước và xuất khẩu” - ông Tám nói.

N.VĂN