Xây dựng nông thôn mới: Gỡ khó cho các xã đạt tiêu chí thấp

Qua hơn 4 năm triển khai xây dựng nông thôn mới (NTM), toàn tỉnh đã có 5 xã đạt chuẩn NTM, một số xã đang trên đường về đích. Trong khi đó vẫn còn không ít xã đạt tiêu chí thấp và đang rất khó khăn trong việc nâng cấp các tiêu chí theo yêu cầu của Bộ Tiêu chí NTM.

Xuất phát điểm thấp

Qua hơn 4 năm triển khai xây dựng NTM, xã Phú Thạnh (huyện Tân Phú Đông) chỉ mới đạt 5 tiêu chí (quy hoạch và thực hiện quy hoạch, trường học, bưu điện, giáo dục và an ninh trật tự). Nằm trên địa bàn cù lao, điều kiện sản xuất, sinh hoạt không thuận lợi, đời sống người dân còn nhiều khó khăn, cơ sở hạ tầng yếu kém là những nguyên nhân dẫn đến xã đạt tiêu chí thấp.

Ông Lương Công Phú, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết, kinh tế chủ yếu của xã là cây lúa, dừa, sả và nuôi thủy sản. Nhưng lúa chỉ sản xuất được 2 vụ/năm cho năng suất không cao. Cây sả, cây dừa dù chịu hạn tốt, thích hợp với vùng đất thường xuyên nhiễm mặn này nhưng năng suất không cao do thiếu nước vào mùa khô, giá cả bấp bênh nên cho thu nhập cũng không cao. Còn nuôi thủy sản lại không ổn định, nhiều rủi ro. Vì thế, đến thời điểm này, việc chuyển đổi theo hướng trồng cây gì, nuôi con gì bảo đảm hiệu quả trên địa bàn xã vẫn chưa được xác định.

Mô hình trồng rau màu ở xã Tân Hòa Đông (huyện Tân Phước).

“Dù những năm qua, các ngành, các cấp quan tâm đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng; cải thiện điều kiện sản xuất, sinh hoạt của người dân trên địa bàn nhưng sản xuất vẫn còn rất khó khăn, thu nhập của người dân chỉ ở mức 14 triệu đồng/người/năm; cơ sở hạ tầng vẫn còn hạn chế, nhất là giao thông nông thôn hiện nay chỉ đáp ứng 50% yêu cầu của tiêu chí, cơ sở vật chất văn hóa gần như chưa có gì” - ông Phú bày tỏ.

Cũng như Phú Thạnh, đến nay, xã “láng giềng” Phú Đông cũng chỉ đạt 5 tiêu chí (quy hoạch và thực hiện quy hoạch, môi trường, an ninh trật tự, bưu điện, tỷ lệ lao động có việc làm thường xuyên). Ông Thạch Tân Dân, Chủ tịch UBND xã cho biết, Phú Đông là một trong những xã khó khăn nhất của huyện Tân Phú Đông với 46,6% hộ nghèo (745 hộ). Khi triển khai xây dựng NTM, xã không có tiêu chí nào đạt yêu cầu của Bộ Tiêu chí. Do xuất phát điểm quá thấp nên việc nâng cấp các tiêu chí ở xã rất khó khăn.

Cũng như các xã khác ở huyện Tân Phú Đông, khó khăn nhất của Phú Đông là đời sống người dân còn quá khó khăn do điều kiện sản xuất, sinh hoạt không thuận lợi; hạ tầng cơ sở yếu kém đã tạo lực cản ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội cũng như nâng cấp các tiêu chí. “Thu nhập thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao kéo theo nhiều tiêu chí khác không đạt và khó nâng chất. Cơ sở hạ tầng yếu kém nên việc nâng cấp cần đầu tư nhiều vốn, trong khi đó nguồn vốn hạn hẹp, sự đóng góp của người dân hạn chế.

Cụ thể, đến nay, xã chỉ có 4 tuyến đường đạt chuẩn NTM, còn nhiều tuyến đường chưa đạt cần đầu tư nâng cấp” - ông Dân lý giải. Trước thực trạng này, ông Dân cho biết, trước mắt từ nay đến cuối năm 2015, xã chỉ tập trung nâng chất tiêu chí chưa đạt mà chưa có thêm tiêu chí nào đạt yêu cầu của Bộ tiêu chí NTM. Phải đến năm 2016, xã mới có khả năng đạt thêm từ 2 - 3 tiêu chí là giáo dục, môi trường và hệ thống tổ chức chính trị xã hội vững mạnh. Vì thế, theo ông Dân, con đường đến xã đạt chuẩn NTM của Phú Đông còn rất dài, phải đến sau năm 2020.

Còn tại xã Tân Hòa Đông (huyện Tân Phước), theo Ban Chỉ đạo (BCĐ) Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM xã, đến nay xã đạt các tiêu chí gồm quy hoạch và thực hiện quy hoạch, thủy lợi, bưu điện, an ninh trật tự và tiêu chí chợ (do không quy hoạch). Cái khó lớn nhất của xã cũng là đời sống nhân dân còn khó khăn nên việc đóng góp kinh phí cùng Nhà nước thực hiện các công trình nông thôn còn hạn chế.

Theo kết quả rà soát tiêu chí NTM ở các xã của Phòng NN&PTNT huyện Tân Phước, toàn huyện còn 4 xã đạt 5 tiêu chí, 2 xã đạt 6 tiêu chí. Còn theo thống kê mức độ các xã đạt các tiêu chí gần đây của tỉnh, toàn tỉnh còn 2 xã đạt 4 tiêu chí; 6 xã đạt 5 tiêu chí và 14 xã đạt 6 tiêu chí.

Nâng cấp dần tiêu chí

Qua thống kê về mức độ các xã đạt các tiêu chí vừa qua cho thấy, những xã đạt tiêu chí thấp đều tập trung ở huyện Tân Phước (4 xã đạt 5 tiêu chí) và huyện Tân Phú Đông (2 xã đạt 4 tiêu chí và 2 xã đạt 5 tiêu chí). Trước những khó khăn và bất lợi trên, các xã có số tiêu chí đạt thấp này cho biết, trước mắt xã chỉ nâng dần các chỉ tiêu của tiêu chí, nâng cấp các tiêu chí dễ trước.

Ông Huỳnh Văn Bườn, Phó BCĐ huyện Tân Phước cho biết, những xã đạt tiêu chí thấp tập trung ở những vùng dân cư thưa, sản xuất còn khó khăn, chủ yếu là sản xuất độc canh, cơ sở hạ tầng kém phát triển. Vì thế, hiện nay, một mặt, huyện đang tập trung công tác tuyên truyền, rà soát lại các tiêu chí, xác định nguyên nhân không đạt hay đạt tỷ lệ thấp của từng tiêu chí để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nâng chất dần.

Mặt khác, huyện tăng cường hỗ trợ đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng cho các xã; đưa các mô hình sản xuất ứng dụng tiến bộ kỹ thuật xuống địa bàn và nhân rộng ra để nâng thu nhập người dân; chuyển đổi mô hình sản xuất, cây trồng, vật nuôi không hiệu quả, đẩy mạnh phát triển những mô hình hiệu quả; từng bước đa dạng hóa cây trồng, vật nuôi. Trước hết, phấn đấu đến cuối năm 2015, huyện không còn xã đạt dưới 6 tiêu chí.

Ông Nguyễn Thanh Lâm, Phó Chánh Văn phòng Điều phối BCĐ tỉnh cho biết, những xã đạt tiêu chí thấp tập trung ở những nơi điều kiện sản xuất khó khăn, thu nhập người dân thấp; tỷ lệ hộ nghèo cao; cơ sở hạ tầng yếu kém. Và việc các xã ở những nơi này đạt tiêu chí thấp cũng là điều dễ hiểu, bởi việc nâng cấp các tiêu chí thường mang tính dây chuyền nên một khi đời sống người dân khó khăn sẽ kéo theo nhiều tiêu chí khác khó đạt, dẫn đến khó về huy động nguồn lực trong dân vào đầu tư cơ sơ hạ tầng.

Tuy nhiên, ngoài nguyên nhân trên, theo ông Lâm, tiến độ nâng cấp tiêu chí nhanh hay chậm còn phụ thuộc vào sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của hệ thống chính trị ở địa phương, cơ sở. Thực tế đã cho thấy, những nơi nào hệ thống chính trị của xã, huyện vào cuộc với quyết tâm cao thì phong trào xây dựng NTM nơi đó mạnh, tiến độ nâng cấp tiêu chí NTM được đẩy nhanh, còn ngược lại phong trào yếu, tiến độ rất chậm. “BCĐ tỉnh đang tập trung chỉ đạo để phấn đấu đến cuối năm 2015 sẽ xóa được nhóm xã đạt dưới 5 tiêu chí” - ông Lâm cho biết.

N.VĂN