Trong thời đại truyền thông - kỹ thuật số hiện nay, với sự phát triển như vũ bão của internet và sự lấn lướt của mạng xã hội, trước đòi hỏi ngày càng cao của công chúng và yêu cầu ngày càng cao của công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý báo chí, việc rèn luyện phẩm chất, năng lực của đội ngũ người làm báo Việt Nam ngày càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Một nền báo chí cách mạng, chính trực, nhân văn
“Nhà báo” là một danh xưng nghề nghiệp đáng trân trọng, là sự trao truyền thiêng liêng và quý giá. Trải qua chặng đường lịch sử 100 năm, chúng ta tự hào có một nền báo chí cách mạng, nhân văn, được xây đắp nên bởi những người làm nghề chính trực, đầy trách nhiệm và tinh thần cống hiến. Họ hằng ngày, hằng giờ âm thầm dấn thân với nghề, vì đất nước, vì nhân dân, vì lẽ phải trên đời, góp phần xây dựng một nền báo chí vì con người và tôn trọng con người. Không ngừng rèn luyện phẩm chất và năng lực trong đấu tranh cách mạng, đa số người làm báo Việt Nam luôn nêu cao bản lĩnh chính trị, thể hiện sáng ngời tinh thần cống hiến, hy sinh vì lợi ích tối cao của đất nước và nhân dân. Sản phẩm báo chí của họ là vũ khí chính trị sắc bén của Đảng trên mặt trận tư tưởng - văn hóa trong đấu tranh giành độc lập dân tộc trước đây cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước hiện nay.
Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, báo chí luôn là lực lượng tiên phong, cổ vũ nhân rộng các điển hình tiên tiến, phản ánh thực tiễn sinh động, phát hiện, đề xuất nhiều vấn đề có ý nghĩa xã hội để Đảng, Nhà nước kịp thời điều chỉnh, bổ sung đường lối, chủ trương, chính sách. Báo chí kịp thời phê phán những quan điểm sai trái, các hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, góp phần quan trọng vào việc củng cố lòng tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của đất nước. Đặc biệt, là những người chiến sĩ xung kích của Đảng trên mặt trận tư tưởng, đội ngũ người làm báo Việt Nam đã và đang tham gia tích cực, có trách nhiệm, có hiệu quả trong cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Nhiều nhà báo và tập thể cơ quan báo chí đã thể hiện phẩm chất quả cảm, kiên quyết đấu tranh vì công lý và lẽ phải, theo đuổi tới cùng để góp phần xử lý có hiệu quả những vụ việc tham nhũng, tiêu cực.
 |
Nhà báo, nhà văn Hồ Quang Lợi phát biểu tại Lễ ra mắt cuốn sách “Người trên đường đời”. |
Những biểu hiện tha hóa đạo đức nghề nghiệp
Bên cạnh những đóng góp to lớn và đáng tự hào đó, việc rèn luyện phẩm chất, năng lực người làm báo Việt Nam cũng còn những thiếu sót, hạn chế, bất cập sau đây: Còn có hiện tượng thiếu nhạy bén chính trị, chưa làm tốt chức năng tư tưởng - văn hóa, chưa thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí; khai thác thông tin nước ngoài, trên mạng xã hội thiếu chọn lọc; chưa chú trọng phát hiện, tuyên truyền các điển hình tiên tiến, cổ vũ phong trào thi đua yêu nước. Một số nhà báo chưa làm chủ được công nghệ mới. Chưa có những chế tài đủ mạnh để khắc phục triệt để những sai phạm trong hoạt động báo chí. Một số cơ quan báo chí và nhà báo chậm đổi mới, nội dung tuyên truyền chưa hấp dẫn, chưa làm chủ được dư luận xã hội.
Đáng lo ngại nhất, trước những thách thức thời cuộc, có một bộ phận người làm báo đã vi phạm những chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, tha hóa với nhiều biểu hiện, mức độ khác nhau. Trầm trọng nhất chính là vi phạm tính chân thực của báo chí. Một số nhà báo ảo tưởng về nghề nghiệp, lợi dụng nghề để vụ lợi, “đánh hội đồng”, dọa dẫm, ép doanh nghiệp, để kẻ xấu lợi dụng.
Điều cần nói thêm là không ít người vi phạm đạo đức nghề nghiệp, vi phạm pháp luật khi hoạt động báo chí lại chưa phải là nhà báo được cấp thẻ, chưa phải là hội viên Hội Nhà báo Việt Nam, nên khi xảy ra vụ việc, cơ quan báo chí chỉ chấm dứt hợp đồng lao động là coi như đã “hết trách nhiệm”.
Trong những hành vi không chuẩn mực, có hành vi vừa vi phạm đạo đức, vừa vi phạm cả pháp luật. Có thể chỉ ra một số nguyên nhân dẫn đến những hạn chế, bất cập đó: Thứ nhất, nhiều cơ quan báo chí, cấp ủy đảng cơ quan báo chí chưa thực sự coi trọng công tác giáo dục chính trị - tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp, công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho nhà báo. Thứ hai, trong đội ngũ người làm báo, có một số người chưa tự giác rèn luyện phẩm chất, đạo đức và năng lực nghề nghiệp. Thứ ba, tác động của kinh tế thị trường ngày càng tăng đối với người làm báo. Thứ tư, sức ép, tác động tiêu cực của mạng xã hội và các phương tiện truyền thông khác đối với quy trình làm báo truyền thống.
Đạo đức và luật pháp không tách rời nhau
Một nền báo chí nhân văn, tích cực, lành mạnh sẽ có sức mạnh để bảo vệ những giá trị tốt đẹp, bảo vệ lợi ích tối cao của đất nước, quyền lợi thiết thân của người dân. Luật pháp thì bắt buộc, còn quy định đạo đức nghề nghiệp thì có sự ràng buộc về uy tín, đạo đức, tinh thần. Đạo đức và luật pháp không tách rời nhau. Tuân thủ đạo đức nghề nghiệp cũng chính là góp phần xây dựng đạo đức xã hội. Những ngòi bút thiếu đạo đức thì không thể góp phần xây đắp nền tảng đạo đức, tinh thần của xã hội. Quy định đạo đức nghề nghiệp báo chí được Đại hội Hội Nhà báo Việt Nam khóa VIII ban hành từ năm 2005. Tình hình đất nước, đời sống xã hội, đời sống báo chí đã có nhiều thay đổi. Hiến pháp 2013, Luật Báo chí 2016 cũng đã có nhiều bổ sung, chỉnh sửa so với trước. Đặc biệt, khi mạng xã hội phát triển với tốc lực lớn, công nghệ truyền thông đang tạo ra những cơ hội cùng với những thách thức vô cùng gay gắt đối với báo chí, thì thực trạng vi phạm đạo đức báo chí, xa rời chuẩn mực truyền thống ngày càng đáng lo ngại...
Tất cả những điều đó đòi hỏi phải điều chỉnh và bổ sung các quy định đạo đức báo chí để phù hợp với pháp luật hiện hành, phù hợp với sự biến đổi xã hội, tạo ra định ước nghề nghiệp cao hơn, hiệu lực hơn. Ngày 15-12-2016, Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Hội Nhà báo Việt Nam khóa X đã quyết định ban hành 10 điều Quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam, bắt đầu có hiệu lực từ 1-1-2017 cùng với Luật báo chí 2016.
Có 3 lý do cần ban hành 10 điều quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo. Thứ nhất, đời sống quốc tế, đời sống xã hội và đời sống báo chí đã có những biến đổi sâu sắc. Thứ hai, chúng ta đã có Hiến pháp 2013, Luật báo chí năm 2016 với những quy định mới đòi hỏi phải có điều chỉnh về quy định đạo đức nghề nghiệp cho tương thích. Thứ ba, thời gian qua đã xảy ra nhiều vụ việc cho thấy đạo đức nghề báo đang trở thành vấn đề nóng mà dư luận xã hội hết sức quan tâm, trong đó một bộ phận người làm báo có biểu hiện tha hóa về đạo đức nghề nghiệp, gây ảnh hưởng xấu đối với xã hội và đối với uy tín của giới báo chí.
Ngay sau khi được ban hành, 10 điều Quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam đã có sức lan tỏa nhanh chóng, được giới báo chí và dư luận xã hội hoan nghênh, đánh giá cao và cho rằng những nội dung mới được điều chỉnh, bổ sung là cần thiết, đúng đắn và kịp thời. Ngày 30-3-2017, Hội Nhà báo Việt Nam đã ban hành Quyết định về việc thành lập Hội đồng xử lý vi phạm Quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam. Đồng thời, thời gian vừa qua, trong đợt đổi thẻ hội viên, Hội Nhà báo Việt Nam đã tiến hành rà soát, sàng lọc đội ngũ, đưa nhưng người không đủ tiêu chuẩn ra khỏi tổ chức Hội; xem xét khai trừ những hội viên vi phạm pháp luật, vi phạm đạo đức nghề nghiệp.
Tiếp đó, Hội Nhà báo Việt Nam đã ban hành Quy tắc sử dụng mạng xã hội của người làm báo, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2019, trong đó nêu rõ 4 điều nhà báo cần làm và 8 điều không được làm khi tham gia mạng xã hội. Việc Hội Nhà báo ban hành Quy tắc sử dụng mạng xã hội của người làm báo chính là cụ thể hóa quy định tại Điều 5 của Bộ quy định đạo đức nghề nghiệp.
Nghề báo là một nghề đặc thù. Đối với nhà báo, ngoài Luật Báo chí đã quy định cơ bản, đầy đủ về hành lang pháp lý, về quyền và nghĩa vụ, thì vẫn còn có những điều luật pháp không thể quy định hết được. Có những điều luật pháp không cấm nhưng đạo đức thì không cho phép. Đơn cử như có những bình luận, nhận xét trên mạng xã hội chưa thể truy cứu về luật pháp, nhưng về đạo đức thì người ta thấy không ổn. Đứng trước một vấn đề, nhà báo có đưa tin hay không đưa tin, đưa tin ở mức độ nào, phân tích khía cạnh nào, thường phụ thuộc vào chủ quan của người cầm bút, liên quan trực tiếp đến đạo đức nghề nghiệp của người làm báo. Điều này cho thấy, ngoài những quy định chung của pháp luật, hoạt động của nhà báo cũng cần phải tuân thủ theo những quy tắc đạo đức nghề nghiệp mang tính đặc thù, có giá trị dẫn dắt lương tâm và trách nhiệm của người cầm bút, dù nhà báo đang tác nghiệp thực tế hay tham gia mạng xã hội.
Thông tin trên mạng xã hội hiện nay đang rơi vào tình trạng “thực, giả lẫn lộn”, cái tốt cũng lan truyền nhanh và cái xấu cũng lây lan một cách chóng mặt. Những lúc như thế, rất cần sự tham gia tích cực của những người làm báo với tư cách cá nhân trên mạng xã hội, tạo thành một luồng dư luận đúng để chống lại luồng dư luận không đúng. Với ý nghĩa đó, vai trò, vị trí của các nhà báo trên mạng xã hội cũng rất gần với nhà báo hoạt động trong thực tế.
 |
Gian trưng bày của Khối báo chí Quân đội tại Hội Báo toàn quốc năm 2024. |
Rèn luyện phẩm chất, năng lực người làm báo
Chủ tịch Hồ Chí Minh - người sáng lập và dìu dắt, người thầy của Báo chí cách mạng Việt Nam - là người đặt nền móng cho những tư tưởng lãnh đạo báo chí, đào tạo và rèn luyện đội ngũ người làm báo cách mạng Việt Nam. Trong di sản tư tưởng của Người, tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí là di sản vô giá đối với nền Báo chí cách mạng Việt Nam. Người khẳng định “Nói đến báo chí trước hết phải nói đến những người làm báo chí” (Bài nói tại Đại hội lần thứ hai Hội Nhà báo Việt Nam (16-4-1959). Người nhấn mạnh “Làm báo thì chính trị phải đi đầu. Chính trị đúng thì đường lối mới đúng”. “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ.” Về việc rèn luyện, nâng cao năng lực, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn các nhà báo: “Muốn tiến bộ, muốn viết hay, thì phải cố gắng học hỏi, ra công rèn luyện”.
Trong quá trình lãnh đạo báo chí phục vụ sự nghiệp cách mạng, Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn coi trọng việc rèn luyện phẩm chất, năng lực của đội ngũ người làm báo Việt Nam, coi đây là yêu cầu có tính quyết định đối với vai trò và hiệu quả của nền báo chí cách mạng Việt Nam.
Thực tiễn 100 năm xây dựng và phát triển của báo chí cách mạng Việt Nam luôn gắn liền với quá trình rèn luyện phẩm chất chính trị và rèn luyện năng lực nghề nghiệp của đội ngũ người làm báo cách mạng. Phẩm chất của người làm báo là phẩm chất chính trị và đạo đức nghề nghiệp, bao gồm các yếu tố: Yêu Tổ quốc, gắn bó với nhân dân; trung thành với lý tưởng của Đảng Cộng sản, nỗ lực phấn đấu vì sự nghiệp của Đảng, của dân tộc, vì lợi ích của đất nước và nhân dân; trung thực, công tâm, yêu nghề và biết xả thân vì nghề. Năng lực của người làm báo là năng lực chuyên môn nghề nghiệp, bao gồm bản lĩnh nghề nghiệp, các kỹ năng tác nghiệp, thực hành nghề báo để hoàn thành vai trò và nhiệm vụ của cơ quan báo chí, của người làm báo.
Hai yêu cầu này đối với người làm báo luôn gắn bó mật thiết với nhau. Vì vậy, nói rèn luyện phẩm chất, năng lực của đội ngũ người làm báo Việt Nam, là nói cả một quá trình hòa quyện khăng khít của hai bộ phận cấu thành tư chất, đẳng cấp của mỗi người làm báo.
Sự phát triển có tính đột phá của công nghệ truyền thông vừa là cơ hội, vừa là thách thức to lớn đối với xã hội và báo chí. Trong thời đại truyền thông - kỹ thuật số hiện nay, với sự phát triển như vũ bão của internet và sự lấn lướt của mạng xã hội, trước đòi hỏi ngày càng cao của công chúng và yêu cầu ngày càng cao của công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý báo chí, việc rèn luyện phẩm chất, năng lực của đội ngũ người làm báo Việt Nam ngày càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Về đạo đức nghề nghiệp, người làm báo ngày càng đối mặt với sức ép và cạnh tranh gay gắt của mạng xã hội. Hệ quả của nó là sự chạy theo thị hiếu tầm thường với kiểu làm báo giật gân, câu khách, coi nhẹ tính chính xác, trung thực, coi nhẹ trách nhiệm xã hội của báo chí và người làm báo. Về năng lực chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, người làm báo phải đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của một nền báo chí công nghệ cao, chuyên nghiệp, hiện đại hơn. Vì thế, công tác lãnh đạo, quản lý báo chí ngày càng khó khăn hơn, đòi hỏi ngày càng chuyên nghiệp, khoa học hơn, để theo kịp và thích ứng với sự phát triển của báo chí và người làm báo trong kỷ nguyên số.
Bên cạnh tinh thần chiến đấu để làm rõ sự thật, bảo vệ công lý và lẽ phải, trong 10 điều quy định đạo đức nghề nghiệp, có một điểm mới rất quan trọng là báo chí phải nêu cao tinh thần nhân văn, tôn trọng con người, vì con người. Mỗi nhà báo, khi đặt bút, ghi âm, ghi hình, có nghĩ rằng, câu văn này, lời nói này, hình ảnh này sẽ tác động như thế nào đến công chúng? Mỗi biên tập viên, mỗi thư ký tòa soạn hay mỗi lãnh đạo tòa soạn có nghĩ rằng, bài báo này in ra, bức ảnh này đăng lên, video này trình chiếu, những lời lẽ cài cắm trong đó có làm tổn thương ai đó không, có làm một gia đình nào đó tan vỡ, có khiến một thân phận nào đó có thể bị hủy hoại không?
Nghề báo là một trong những nghề đặc biệt, được xã hội tôn trọng, cao hơn nữa là quý trọng. Trong bất cứ trường hợp nào, người làm báo vẫn phải đủ tỉnh táo để vượt mọi cám dỗ, mọi lôi kéo để giữ ngòi bút ngay thẳng. Không vin vào việc đời sống quá khó khăn để bào chữa, bao biện cho những việc làm sai.
Khi có sai phạm, không nên đổ mọi lỗi lầm cho người làm báo, mà cơ quan báo chí cũng có trách nhiệm. Môi trường nào tạo ra con người ấy và sản phẩm báo chí tương ứng. Người đứng đầu, lãnh đạo tờ báo rất quan trọng, phải mẫu mực về nghề, chính họ sẽ tạo ra môi trường nghiệp vụ hoặc lành mạnh hoặc không lành mạnh, từ đó tác động đến hành xử của phóng viên. Trong cơ quan báo chí, người đứng đầu nghiêm cẩn, làm việc đúng đắn, thì sẽ không có chỗ dung dưỡng cho các thói hư tật xấu, hành vi làm nghề sai trái. Nếu môi trường lộn xộn, nền nếp kỷ cương xộc xệch, bản thân lãnh đạo không gương mẫu, thì đây là nơi khởi nguồn, phát sinh những hành vi tiêu cực.
 |
Phóng viên Báo Quân đội nhân dân tác nghiệp tại vùng lũ. |
Để nâng cao phẩm chất và năng lực của người làm báo Việt Nam trong tình hình mới, thời gian tới, xin nêu một số nội dung sau đây:
Trước hết, trong tình hình hiện nay, các cấp ủy đảng, các cơ quan báo chí, các cấp Hội Nhà báo cần quán triệt đầy đủ, sâu sắc hơn nữa nguyên tắc chỉ đạo có ý nghĩa sống còn đối với hoạt động báo chí: Đảng lãnh đạo tuyệt đối và toàn diện đối với hoạt động báo chí.
Thứ hai, tăng cường cơ chế phối hợp giữa Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Hội Nhà báo Việt Nam trong công tác chỉ đạo, quản lý hoạt động báo chí và người làm báo; xác định rõ trách nhiệm chính trị của báo chí và người làm báo là góp phần đắc lực vào việc hình thành dư luận xã hội lành mạnh, xây dựng bản lĩnh, trí tuệ, tâm hồn, khí phách con người Việt Nam trong thời kỳ mới, góp phần cổ vũ và tạo ra sức mạnh toàn dân tộc. Thông tin trên báo chí phải có tính thời sự cao, lành mạnh, thiết thực, vừa có tính chiến đấu, vừa có tính nhân văn, định hướng tư tưởng, kiên quyết loại bỏ những thông tin ảnh hưởng xấu đến đời sống xã hội.
Thứ ba, tạo ra một môi trường xã hội vừa dân chủ vừa kỷ cương, với hệ thống luật pháp vững chắc, để nhà báo hành nghề đúng pháp luật mà lại được bảo vệ. Người làm báo và cơ quan báo chí phải thực sự trở thành cầu nối giữa nhân dân với Đảng, Nhà nước, tạo diễn đàn xã hội rộng rãi để phát huy dân chủ, phát huy những giá trị văn hóa tiến bộ, hiện đại, giàu bản sắc dân tộc; diễn đàn để nhân dân giám sát cán bộ, đảng viên và phản biện xã hội, nâng cao trình độ dân trí; động viên, cổ vũ, tổ chức cho các tầng lớp nhân dân tham gia thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng; phải dựa vào quần chúng, tạo điều kiện để quần chúng tham gia, giám sát, đánh giá hiệu quả của báo chí, coi báo chí là phương tiện để quần chúng thực hiện quyền được thông tin, quyền tự do ngôn luận đúng pháp luật.
Thứ tư, đặc biệt coi trọng vấn đề đạo đức báo chí. Mỗi cơ quan báo chí, trên cơ sở 10 điều quy định đạo đức báo chí, có thể ban hành những quy định riêng phù hợp với đặc thù của loại hình báo chí và thực tế của cơ quan mình. Các cơ quan báo chí phối hợp với các cấp Hội Nhà báo tăng cường quản lý chặt chẽ đội ngũ những người làm báo thuộc cấp mình, đề cao trách nhiệm người đứng đầu trong cơ quan báo chí và tổ chức hội nhà báo, yêu cầu người làm báo thực hiện đúng tôn chỉ mục đích của cơ quan báo chí; chú trọng rèn luyện cả về phẩm chất và năng lực trong quá trình tác nghiệp. Chú trọng nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ những người làm báo chí, truyền thông, trong đào tạo cần quan tâm hơn nữa vấn đề phẩm chất, đạo đức người làm báo.
Thứ năm, tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, gắn với việc thực hiện nghiêm Luật Báo chí và 10 điều quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam; phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành chức năng, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, nâng cao tính hiệu lực của Hội đồng xử lý vi phạm đạo đức nghề báo, kịp thời khen thưởng những gương tốt, điển hình tiên tiến, đồng thời ngăn chặn, xử lý nghiêm các sai phạm.
Thứ sáu, các cơ quan báo chí tích cực xây dựng và phát triển theo hướng đa phương tiện. Kịp thời cập nhật kiến thức mới, ứng dụng thành tựu công nghệ truyền thông thế hệ mới trong các khâu của hoạt động báo chí, không ngừng đổi mới, cải tiến nâng cao chất lượng, hiệu quả các loại hình, sản phẩm báo chí, tăng sức cạnh tranh, xây dựng một lực lượng báo chí, truyền thông đủ mạnh để đấu tranh có hiệu quả với những luồng thông tin xấu độc, có hại đối với lợi ích của đất nước và nhân dân, vươn lên làm chủ dư luận xã hội; tăng cường giao lưu, hợp tác quốc tế, vận dụng có chọn lọc kinh nghiệm của các nước; kết nối chặt chẽ các khâu: Đào tạo - bồi dưỡng - sử dụng - rèn luyện nhà báo trong một hệ thống liên hoàn, khăng khít.
Thứ bảy, không thể tách rời việc xây dựng văn hóa báo chí, đạo đức làm nghề với kinh tế báo chí, tức là điều kiện cơ bản để các nhà báo làm nghề. Cần tạo một môi trường làm việc thuận lợi cho các cơ quan báo chí và cho các nhà báo tác nghiệp, để ở đó nhà báo không bị quá vật lộn với vấn đề “cơm áo gạo tiền”, để nhà báo có thể làm nghề một cách tử tế, đàng hoàng.
 |
Phóng viên các cơ quan báo chí tác nghiệp tại hiện trường. Ảnh minh họa: hanoimoi.vn |
Vấn đề tự chủ tài chính của các cơ quan báo chí gắn với vấn đề kinh tế báo chí. Kinh tế báo chí không phải là chuyện riêng của cơ quan báo chí. Những cơ quan báo chí chịu trách nhiệm trực tiếp làm nhiệm vụ chính trị thì phải được cấp ngân sách ở mức độ phù hợp để thực hiện. Cơ quan báo chí không phải là doanh nghiệp hoạt động vì lợi nhuận kinh tế, sản phẩm báo chí không phải là hàng hóa thông thường, mà có tác động mạnh mẽ, trực tiếp đến nhận thức, tư tưởng, tâm lý xã hội. “Lợi nhuận” lớn nhất, quan trọng nhất của báo chí, tôi nghĩ, là đưa thông tin chính xác, tin cậy, bổ ích ra xã hội, tạo sự đồng thuận xã hội, xây đắp niềm tin xã hội. Không thể đo hiệu quả của báo chí đơn giản chỉ bằng lỗ lãi tiền nong.
Kinh tế báo chí gắn liền với đặt hàng báo chí. Nếu làm tốt vấn đề đặt hàng báo chí, thì sẽ giải quyết được một phần khó khăn cho các cơ quan báo chí. Để làm được việc này, vấn đề không phải chỉ từ Nhà nước, mà bản thân các cơ quan báo chí phải năng động, sáng tạo, phải chủ động, phải đề xuất để hình thành các đề án, dự án đặt hàng phù hợp.
Cho dù dưới định chế của pháp luật hay quy định về đạo đức, thì báo chí vừa phải nâng cao tính chiến đấu, vừa phải nêu cao tính nhân văn, hướng về con người và tôn trọng con người. Báo chí đang đứng trước những thử thách gay gắt. Kiến thức, thông tin ở trong đầu, và đạo đức phải ở trong tim mỗi người cầm bút thì mới có thể làm cho báo chí trở nên hữu ích, lan tỏa những điều tốt đẹp trong xã hội. Giữ gìn phẩm giá, lòng tự trọng nghề nghiệp là một thử thách mà những người làm báo cần kiên tâm như một nguyên tắc tối thượng.
Mỗi người làm báo, mỗi cơ quan báo chí đều có cách làm riêng của mình để phụng sự và để tồn tại, vượt qua những thách thức trong kỷ nguyên số, trong áp lực tự quản, tự chủ về tài chính... Nhưng những nguyên tắc cơ bản, những giá trị phổ quát, trong đó có giá trị đạo đức nghề nghiệp và luật pháp phải luôn được tuân thủ, thực hiện nghiêm túc. Một nền báo chí nhân văn là nền báo chí dựa vững chắc trên nền tảng pháp luật và đạo đức. Thời cuộc càng biến động, xã hội hiện đại càng chịu nhiều áp lực, va đập của nhiều xu hướng, hiện tượng trong thời đại thông tin kỹ thuật số, thì cùng với tính chiến đấu, tính nhân văn của báo chí càng phải được đề cao.
(Theo www.qdnd.vn)
.