Những giải đáp cụ thể liên quan Kỳ thi THPT quốc gia

Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục (Bộ Giáo dục và Đào tạo) vừa công bố những hỏi - đáp liên quan đến Kỳ thi THPT quốc gia.

Hỏi: Mục đích, nguyên tắc và những yêu cầu cơ bản của Kỳ thi THPT quốc gia?

Trả lời: Mục đích của Kỳ thi là lấy kết quả để xét công nhận tốt nghiệp THPT và làm căn cứ để các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp sử dụng trong tuyển sinh; đồng thời có tác động tích cực đối với việc đổi mới phương pháp dạy học, thi, kiểm tra, đánh giá, nâng cao chất lượng dạy học.

Ảnh minh họa. Nguồn: VA

Nguyên tắc của Kỳ thi là phải đảm bảo nghiêm túc, khách quan, công bằng, độ tin cậy của kết quả thi; Đảm bảo tính kế thừa, liên tục của lộ trình đổi mới thi, chuyển từ kiểm tra kiến thức sang đánh giá năng lực người học; Không gây xáo trộn lớn đối với giáo viên và học sinh, vận dụng có hiệu quả những thành tựu hiện đại về đánh giá chất lượng giáo dục.

Để thực hiện được mục đích Kỳ thi theo đúng các nguyên tắc trên thì đề thi phải bảo đảm phân hoá trình độ học sinh: có một số thí sinh điểm thấp, một số thí sinh điểm cao và nhiều nhất là số thí sinh đạt mức điểm ở giữa, nếu biểu diễn thành đồ thị phân bố điểm thì có dạng gần với phân bố chuẩn;

Thi cử lâu nay còn nghiêng về đo lường kết quả học được cái gì chứ chưa phải đánh giá học sinh vận dụng kiến thức như thế nào. Mặc dù, kiến thức là cơ sở của năng lực nhưng kiến thức chưa phải là mục tiêu cuối cùng.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT và thi tuyển sinh năm 2014 đã bước đầu được thực hiện theo hướng đánh giá năng lực nên có tác dụng thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá, nâng cao chất lượng giáo dục.

Hỏi: Để tổ chức một kỳ thi thực sự nghiêm túc, kết quả đạt tới “độ tin cậy”, Bộ đã tính đến những phương án khả thi nào trong tất cả các khâu (ra đề, coi thi, chấm thi, sử dụng kết quả thi để xét tuyển)?

Trả lời: Muốn tổ chức Kỳ thi nghiêm túc, kết quả có độ tin cậy thì phải làm tốt tất cả các khâu: từ ra đề thi, coi thi, chấm thi đến xử lý và sử dụng kết quả thi.

Kỳ thi THPT quốc gia sẽ được tổ chức trên cơ sở kế thừa, phát triển những ưu điểm, của Kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ năm 2014. Để đảm bảo tính nghiêm túc và độ tin cậy của kết quả thi sẽ tổ chức coi thi, chấm thi theo các cụm thi do các trường ĐH chủ trì.

Với các cụm thi tại địa phương, cùng với tăng cường vai trò trách nhiệm của địa phương trong tổ chức thi sẽ đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm, đồng thời phát huy vai trò giám sát của xã hội đối với Kỳ thi.

Và, thay vì chỉ có cán bộ, giáo viên của Sở GD&ĐT như trước đây, sẽ tăng cường huy động cán bộ, giảng viên của các trường ĐH, CĐ tham gia các khâu tổ chức thi.

Bên cạnh đó, đề thi tiếp tục được đổi mới theo hướng đánh giá năng lực người học, tăng dần các câu hỏi ở mức độ vận dụng, các câu hỏi mở; nội dung câu hỏi của đề thi sẽ đảm bảo cả 4 mức độ nhận biết, thông hiểu, vận dụng, vận dụng cao, đáp ứng yêu cầu cơ bản và nâng cao, đảm bảo phân hóa trình độ thí sinh phục vụ công tác tuyển sinh vào các trường ĐH, CĐ;

Cùng với việc phát huy vài trò trách nhiệm của CB, GV tham gia kỳ thi, sẽ tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong tổ chức thi, xử lý kết quả thi và quản trị cơ sở dữ liệu của Kỳ thi một cách linh hoạt nhưng vẫn đảm bảo tính bảo mật và an toàn.

Phần mềm máy tính sẽ hỗ trợ công tác truy vấn kết quả thi, xét công nhận tốt nghiệp và nhất là hỗ trợ công tác tuyển sinh của các trường ĐH, CĐ.

Công tác thanh tra, kiểm tra sẽ được tăng cường, nhất là ở khâu coi thi, chấm thi để kịp thời phát hiện và xử lý những sai phạm xảy ra. Đặc biệt, Bộ sẽ cương quyết xử lý nghiêm đối với các trường hợp vi phạm quy chế thi đối với cán bộ, giáo viên và thí sinh.

Bộ GD&ĐT cùng các sở GD&ĐT và các nhà trường sẽ chủ động có phương án để giải quyết những khó khăn, phức tạp của Kỳ thi để dành những thuận lợi cho học sinh và phụ huynh. Tất cả những khó khăn trong Kỳ thi đều có giải pháp để giải quyết triệt để với trách nhiệm cao nhất của cơ quan quản lý Nhà nước về giáo dục các cấp.

Hỏi: Việc tổ chức kỳ thi quốc gia có phát sinh tốn kém so với các kỳ thi hiện nay?

Trả lời: Trong Kỳ thi THPT quốc gia, thí sinh có nguyện vọng sử dụng kết quả thi với 2 mục đích phải di chuyển đến các cụm thi như tuyển sinh ĐH, CĐ những năm trước đây.

Tuy nhiên, so với chi phí cần cho việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT và ba đợt thi ĐH, CĐ trước đây cùng với chi phí cho hàng triệu lượt dịch chuyển của thí sinh và người nhà mỗi mùa thi, thì tổng chi phí của Kỳ thi THPT quốc gia sẽ giảm đi rất nhiều.

Đối với mỗi thí sinh, từ năm 2014 trở về trước phải tham dự 2 kỳ thi liền nhau, đặc biệt kỳ thi tuyển sinh ĐH, CĐ thì các thí sinh phải di chuyển rất xa đến các tỉnh/thành phố để dự thi. Năm nay, với việc chỉ tham dự 1 Kỳ thi được tổ chức thành nhiều cụm thi sẽ giảm bớt nhiều chi phí cho thí sinh dự thi.

Trước đây, nếu thí sinh tham dự cả 2 kỳ thi thì ít nhất phải làm bài với 7 lượt môn thi (gồm 4 môn thi trong kỳ thi TN THPT và 3 môn thi tuyển sinh ĐH hoặc CĐ); nhiều thí sinh tham dự 3 đợt thi với 10 lượt môn thi (gồm 4 môn thi trong kỳ thi TN THPT, 3 môn thi tuyển sinh ĐH đợt 1 và 3 môn thi tuyển sinh ĐH đợt 2); có những thí sinh tham dự tất cả 4 đợt thi với 13 lượt môn thi (gồm 4 môn thi trong kỳ thi TN THPT, 3 môn thi tuyển sinh ĐH đợt 1, 3 môn thi tuyển sinh ĐH đợt 2 và 3 môn thi trong đợt tuyển sinh CĐ).

Nhưng trong Kỳ thi THPT quốc gia mỗi thí sinh chỉ phải dự thi 4 môn thi tối thiểu, nhiều nhất là 8 môn thi và phổ biến sẽ là 5 hoặc 6 môn thi; với các thí sinh tự do (đã tốt nghiệp THPT từ 2014 về trước) thì số môn thi còn giảm đi, do vậy áp lực thi cử sẽ giảm đi rất nhiều. Thí sinh, gia đình và xã hội cũng sẽ giảm được chi phí cho Kỳ thi.

Với Kỳ thi THPT quốc gia, Bộ chỉ phải xây dựng một bộ đề thi chứ không phải xây dựng nhiều bộ đề thi như trước đây (ít nhất là 4 bộ đề thi cho kỳ thi TN THPT và 3 đợt thi ĐH, CĐ) nên cũng sẽ giảm rất nhiều chi phí cho công tác này.

Tuy nhiên, tổ chức Kỳ thi THPT quốc gia cũng sẽ có một số khó khăn. Thứ nhất, các trường ĐH, các sở GDĐT chủ trì tổ chức cụm thi trong thời gian 4 ngày, dài hơn so với 2 ngày đối với từng đợt thi từ năm 2014 trở về trước, nhưng xét về tổng thể so với việc các trường ĐH phải tổ chức 2 hoặc 3 đợt thi trước đây thì tổng thời gian tổ chức thi được rút ngắn.

Thứ hai, những cán bộ, giáo viên, giảng viên tham gia coi thi, chấm thi có thể sẽ phải di chuyển nhiều hơn, xa hơn so với những năm trước, nhưng cán bộ, giáo viên, giảng viên và các nhà trường sẽ nỗ lực cố gắng khắc phục những khó khăn này để dành phần thuận lợi nhất cho thí sinh và gia đình các em.

Hỏi: Bộ GD&ĐT tổ chức Kỳ thi THPT quốc gia với nhiều giải pháp mới, trong khi chương trình giáo dục phổ thông lại vẫn như cũ. Phải chăng ở đây đang có sự mâu thuẫn?

Trả lời: Thực ra ở đây không có mâu thuẫn. Vì trong thực tế những năm qua, việc đổi mới thi cử đã bắt đầu có tác dụng nâng cao chất lượng giáo dục, đổi mới phương pháp dạy học dù chương trình giáo dục vẫn là chương trình hiện hành. Nhưng tác dụng đó vẫn còn hạn chế bởi các điều kiện dạy học chưa được cải thiện, đổi mới quản lý quá trình dạy học mới chỉ là bước đầu.

Ở kỳ thi nào, đề thi cũng phải có yêu cầu phân hoá được thí sinh, phải đảm bảo học sinh nào giỏi thì sẽ làm bài tốt hơn, ai học yếu thì sẽ làm bài kém hơn. Vì vậy, học sinh nên tập trung nỗ lực học tốt, không quá lo lắng về chuyện thi cử thế nào.

Một trong những mục tiêu của Kỳ thi là nhằm tác động tích cực trở lại quá trình dạy học. Bằng việc đổi mới thi, kiểm tra để đổi mới phương pháp dạy học trong các nhà trường theo định hướng hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực của người học.

Do đó, tuy nội dung chương trình, SGK chưa thay đổi nhưng với những đổi mới về thi, kiểm tra để từ đó đổi mới PPDH tích cực cũng sẽ từng bước đạt được mục tiêu nói trên.

Hỏi: Đề thi được thiết kế như thế nào để đạt được mục đích của Kỳ thi và đánh giá được toàn diện thí sinh?

Trả lời: Với cách tiếp cận mới về quan điểm giáo dục toàn diện là trên cơ sở bảo đảm đạt chuẩn tối thiểu học vấn phổ thông, học sinh phải được tạo môi trường học tập thuận lợi để phát huy năng lực sở trường của mình theo định hướng nghề nghiệp, Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo các trường THPT đổi mới phương pháp dạy học, thi, kiểm tra đánh giá môn học theo hướng đòi hỏi học sinh vận dụng kiến thức tổng hợp, liên môn để làm bài, giải quyết các vấn đề liên quan đến thực tiễn cuộc sống.

Đề thi của kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ, nhất là đề thi các môn khoa học xã hội và nhân văn như Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí đã được ra theo hướng mở để khắc phục tình trạng bắt học sinh học thuộc lòng, đồng thời huy động kiến thức tổng hợp, liên môn và vốn sống của học sinh vào việc làm bài (chẳng hạn, trong đề thi Ngữ văn có kiến thức về Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân...);

Công tác đề thi tiếp tục được đổi mới theo hướng đánh giá năng lực người học, tăng dần các câu hỏi ở mức độ vận dụng, các câu hỏi mở; nội dung câu hỏi của đề thi sẽ đảm bảo cả 4 mức độ nhận biết, thông hiểu, vận dụng, vận dụng cao, vừa đáp ứng yêu cầu cơ bản cho hầu hết thí sinh, và yêu cầu nâng cao nhằm phân hóa trình độ học sinh phục vụ công tác tuyển sinh vào các trường ĐH, CĐ.

Cùng với quá trình chuyển mạnh việc dạy và học từ chủ yếu truyền thụ kiến thức sang chú trọng hình thành phẩm chất, năng lực của học sinh, đề thi sẽ tăng dần yêu cầu vận dụng kiến thức tổng hợp, liên môn từ dễ đến khó;

Đề thi trong Kỳ thi THPT quốc gia sẽ có định dạng tương tự đề thi tốt nghiệp THPT tuyển sinh ĐH, CĐ năm 2014 nhưng sẽ tăng các câu hỏi ở mức độ vận dụng, các câu hỏi mở theo định hướng đánh giá năng lực của thí sinh.

Hỏi: Những đổi mới trong Kỳ thi THPT quốc gia có ý nghĩa như thế nào đối với công tác tuyển sinh của các trường ĐH, CĐ?

Trả lời: Kỳ thi THPT quốc gia có ba điểm mới liên quan đến công tác tuyển sinh của các cơ sở giáo dục đại học: Kết quả thi vừa dùng để xét công nhận tốt nghiệp THPT vừa làm căn cứ để các trường ĐH, CĐ sử dụng trong tuyển sinh; Thí sinh đăng kí dự tuyển vào các trường ĐH, CĐ sau khi đã có kết quả thi; Các trường ĐH, CĐ tự chủ và linh hoạt trong việc đề xuất các khối thi phù hợp với yêu cầu tuyển sinh đối với các ngành đào tạo.

Đối với thí sinh, việc đăng ký dự tuyển sau khi đã có kết quả thi sẽ giúp các em tránh được rủi ro là đạt điểm cao nhưng vẫn có thể trượt ĐH như những năm trước đây, các em lựa chọn được những trường ĐH, CĐ phù hợp với năng lực của mình, đáp ứng tốt hơn tính đa dạng về ngành nghề của giáo dục đại học; cho phép các trường tuyển được các thí sinh có năng lực sát hơn với ngành nghề đào tạo.

Với cách thức tuyển sinh nêu ra trong phương án, thí sinh sẽ linh hoạt trong việc chọn các khối thi phù hợp, và sẽ giảm mạnh số thí sinh ảo;

Việc thí sinh đăng kí xét tuyển sau khi có kết quả thi là thách thức nhưng cũng là cơ hội để các trường phát triển. Các trường muốn tuyển được thí sinh có chất lượng vào học phải xây dựng thương hiệu thông qua chất lượng đào tạo.

Đây là động lực bên trong để các cơ sở giáo dục đại học có các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo đáp ứng nhu cầu xã hội.

Hỏi: Vai trò của các cơ sở giáo dục đại học, các sở GDĐT, UBND các tỉnh, thành phố như thế nào trong việc tổ chức Kỳ thi THPT quốc gia?

Trả lời: Mô hình cụm thi của Kỳ thi THPT quốc gia được thiết kế tương tự như cụm thi của kỳ thi tuyển sinh ĐH, CĐ trong những năm gần đây (tương tự các cụm thỉ ở Hải Phòng, Vinh, Quy Nhơn và Cần Thơ nhưng sẽ được mở rộng), trong đó:

- Trường ĐH có đủ năng lực, điều kiện, uy tín và kinh nghiệm tổ chức thi sẽ được Bộ giao chủ trì, phối hợp với các cơ sở giáo dục đại học trong tỉnh (thành phố) và sở GDĐT tổ chức coi thi, chấm thi và gửi kết quả chấm thi về Bộ GDĐT;

- Các sở GDĐT bên cạnh việc chỉ đạo đánh giá trong quá trình học, xét điều kiện dự thi, phối hợp với trường ĐH tổ chức cụm coi thi, chấm thi chung còn chịu trách nhiệm tổ chức cho học sinh đăng kí dự thi, chuyển dữ liệu đăng kí dự thi về Bộ GD&ĐT và chủ trì các cụm thi dành cho thí sinh chỉ đăng ký xét tốt nghiệp THPT, không lấy kết quả thi để tham gia tuyển sinh vào các trường ĐH, CĐ (với các địa phương không có cụm thi do trường ĐH chủ trì);

Như vậy, vai trò của các trường ĐH, CĐ trong Kỳ thi THPT quốc gia là rất lớn. Các trường ĐH được giao tổ chức cụm thi sẽ phải tổ chức Kỳ thi nghiêm túc, an toàn, kết quả đảm bảo độ tin cậy để các trường ĐH, CĐ trong hệ thống giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp yên tâm sử dụng kết quả Kỳ thi vào tuyển sinh;

Các sở GD&ĐT cũng có vai trò lớn hơn so với trước đây: phải tổ chức nghiêm túc kỳ thi đối với các thí sinh thi tại cụm thi địa phương, sao cho kết quả có độ tin cậy, khách quan, không để xảy ra những bất thường, mâu thuẫn với kết quả thi của các thí sinh thi tại cụm thi do các trường ĐH chủ trì;

- Ủy ban Nhân dân tỉnh (thành phố) tăng cường chỉ đạo các sở, ban, ngành hỗ trợ các cụm thi để tổ chức tốt kỳ thi.

Hỏi: Những thí sinh đăng ký dự thi tại cụm thi địa phương có còn cơ hội để vào học ở các trường ĐH, CĐ hay không?

Trả lời: Với các thí sinh đăng ký thi để xét công nhận tốt nghiệp, không có nguyện vọng lấy kết quả thi để dự tuyển vào các trường ĐH, CĐ, tại các địa phương không có cụm thi do trường đại học chủ trì, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho những thí sinh tham dự kỳ thi Bộ GD&ĐT sẽ thống nhất với Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh tổ chức một số cụm thi do các sở GDĐT chủ trì.

Bằng tốt nghiệp THPT là điều kiện cần để thí sinh được vào học ĐH, CĐ. Tuy nhiên, điều kiện đủ để được tuyển vào học được qui định tại Đề án tuyển sinh riêng của từng trường.

Hiện nay, mặc dù các địa phương đã có nhiều nỗ lực thực hiện kỳ thi tốt nghiệp THPT nghiêm túc (nhất là kỳ thi năm 2014) nhưng nhìn chung dư luận xã hội vẫn chưa thực sự tin cậy vào kết quả thi.

Do những thí sinh thi tại cụm thi địa phương chỉ thi 4 môn tối thiểu để xét tốt nghiệp THPT, nên có thể được xét tuyển vào ĐH, CĐ nhưng cơ hội rất hạn chế, phụ thuộc vào qui định của các trường ĐH, CĐ. Do đó các em cần cân nhắc kỹ trước khi đăng ký tham dự Kỳ thi phù hợp với nguyện vọng, năng lực cá nhân và điều kiện của gia đình;

Mặt khác, ngoài việc sử dụng kết quả Kỳ thi THPT quốc gia để làm căn cứ tuyển sinh, các trường ĐH, CĐ được quyền tuyển sinh riêng theo Đề án tuyển sinh của trường.

Do đó, với các thí sinh dự thi tại các cụm thi địa phương vẫn có cơ hội để vào học ở các trường ĐH, CĐ không sử dụng kết quả Kỳ thi để tuyển sinh.

Các em cần theo dõi thông tin tuyển sinh của các trường (thông qua Đề án tuyển sinh riêng cũng được công bố rộng rãi) để tham gia tuyển sinh vào các trường này, tận dụng được những cơ hội để vào học tại các trường ĐH, CĐ phù hợp với nguyện vọng, năng lực cá nhân và điều kiện của gia đình;

Việc tổ chức thi tuyển sinh tại các trường ĐH, CĐ với 4 cụm thi ở các thành phố như từ năm 2014 về trước vẫn chưa thật sự tạo thuận lợi cho các thí sinh có hoàn cảnh khó khăn dự thi dẫn đến có những thí sinh học lực tốt nhưng do hoàn cảnh khó khăn nên không thể về các trường ĐH, CĐ ở các thành phố để dự thi tuyển sinh được.

Năm 2015, việc mở rộng thành nhiều cụm thi do các trường ĐH chủ trì sẽ tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các thí sinh có hoàn cảnh khó khăn dự thi để xét tuyển vào các trường ĐH, CĐ giúp các thí sinh thuận lợi hơn trong tuyển sinh vào các trường ĐH, CĐ; các thí sinh có thể lựa chọn cụm thi thuận lợi nhất cho mục đích dự thi của mình;

Hỏi: Công tác thanh tra, kiểm tra trong Kỳ thi THPT quốc gia sẽ được tiến hành như thế nào?

Trả lời: Công tác thanh tra, kiểm tra trong Kỳ thi THPT Quốc gia được thực hiện tương tự như thanh tra trong kỳ thi tuyển sinh ĐH, CĐ và kỳ thi tốt nghiệp THPT hiện nay nhưng theo hướng chặt chẽ, nghiêm túc hơn:

Các sở GDĐT, các trường ĐH được giao nhiệm vụ chủ trì cụm thi tổ chức các đoàn thanh tra để đảm bảo duy trì quy chế thi ở các hội đồng coi thi, chấm thi;

Bộ tổ chức các đoàn thanh tra lưu động sử dụng lực lượng thanh tra của các sở GD&ĐT, các trường ĐH, CĐ và bố trí các thanh tra cắm chốt tại các cụm thi;

Tất cả những vi phạm đối với những người tham gia Kỳ thi sẽ đươc xử lý nghiêm minh để hạn chế và tiến tới triệt tiêu những tiêu cực trong thi cử.

(Theo dangcongsan.vn)