Để dạy và học Tiếng Anh hiệu quả trong trường học

So với trước đây, việc dạy và học Tiếng Anh trong trường phổ thông đã được quan tâm đầu tư và phổ biến rộng khắp ở các cấp học. Tuy nhiên, để học tốt Tiếng Anh là điều không dễ dàng, đòi hỏi quá trình tích lũy và vận dụng kiến thức vào thực tiễn đời sống.

Việc dạy và học Tiếng Anh hiện nay trong trường phổ thông vẫn tồn tại một số bất cập nhất định, do đó cần có giải pháp nâng cao hơn nữa hiệu quả dạy và học môn học này ở các trường.

TỒN TẠI KHÓ KHĂN

Tiếng Anh là một trong những môn học công cụ ở trường phổ thông hiện nay và là môn bắt buộc trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT trong nhiều năm qua. Mục tiêu cơ bản trong việc dạy và học Tiếng Anh ở các cơ sở giáo dục là giúp học sinh hình thành, phát triển các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết và các kiến thức ngôn ngữ, từ đó vận dụng vào các quá trình giao tiếp thực tiễn đời sống.

Theo Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tỉnh Tiền Giang, trong nhiều năm học vừa qua, ngành Giáo dục đã có nhiều nỗ lực trong việc nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ, chủ yếu là Tiếng Anh. Qua rà soát có 184/184 trường tiểu học tổ chức dạy Tiếng Anh cho 95 ngàn học sinh, chiếm tỷ lệ trên 80%. Trong đó, có trên 33 ngàn học sinh lớp 1, 2 được học tập và làm quen với Tiếng Anh và trên 74 ngàn học sinh từ khối lớp 3 đến khối lớp 5 được học Tiếng Anh 4 tiết/tuần.

Ở bậc trung học, ngành Giáo dục đã triển khai thực hiện có hiệu quả chương trình Tiếng Anh hệ 10 năm theo Đề án Ngoại ngữ quốc gia ở 118 trường THCS với trên 2.000 lớp, gần 90 ngàn học sinh, tạo thuận lợi trong việc đáp ứng lộ trình triển khai Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018. Riêng bậc THPT, trên địa bàn tỉnh Tiền Giang có 38 trường THPT đã triển khai hiệu quả chương trình Tiếng Anh ở các khối lớp, đang áp dụng Chương trình GDPT 2018 ở khối lớp 10.

Giờ học Tiếng Anh tại Trường THPT Huỳnh Văn Sâm, huyện Cai Bè, tỉnh Tiền Giang.

Mặc dù có nhiều thuận lợi, nhưng việc dạy và học Tiếng Anh hiện nay trong các trường phổ thông vẫn còn bộc lộ nhiều khó khăn, bất cập nhất định. Một trong những bất cập lớn nhất hiện nay là ở hầu hết các trường là việc dạy và học Tiếng Anh chỉ tập trung chủ yếu trong hai kỹ năng đọc và viết, chưa rèn cho học sinh kỹ năng nghe, nói, giao tiếp thực tế.

Cô Lê Thị Nga, giáo viên Tiếng Anh bậc THCS ở TP. Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang cho rằng, chương trình Tiếng Anh trong các nhà trường hiện nay nặng về lý thuyết, học sinh chủ yếu ghi bài, “học chay” một cách thụ động, trong khi mục tiêu chính của việc học Tiếng Anh là các em phải vận dụng vào từng ngữ cảnh cụ thể để giao tiếp. Các em học mẫu câu, học công thức các thì, nhưng chỉ biết vận dụng làm bài tập trắc nghiệm, còn vận dụng vào tình huống nào thì nhiều em vẫn còn lơ ngơ hoặc áp dụng một cách máy móc.

Một khó khăn, bất cập nữa là hầu hết các trường cơ sở vật chất chưa đáp ứng nhu cầu dạy và học Tiếng Anh theo phương thức hiện đại, chưa có phòng thực hành chuyên dụng; các trang thiết bị nghe nhìn, thu phát âm hầu như là chưa có. Ở nhiều trường, các thiết bị tối thiểu cho việc học Tiếng Anh chủ yếu là băng, đĩa CD, máy cassette hầu như đã cũ, chưa được mua sắm, bổ sung kịp thời. Bên cạnh đó, áp lực về sĩ số cũng được xem là khó khăn trong việc dạy và học Tiếng Anh hiện nay, bởi sĩ số lý tưởng cho việc dạy và học Tiếng Anh là khoảng 20 đến 25 học sinh/lớp, nhưng sĩ số của không ít trường hiện nay hầu như là trên 35 học sinh, thậm chí có trường trên 45 học sinh/lớp.

Theo đánh giá của Sở GD-ĐT tỉnh Tiền Giang, bên cạnh những thuận lợi thì chất lượng dạy và học môn Tiếng Anh ở các trường phổ thông còn thấp, chưa đồng đều; kỹ năng nghe, nói của giáo viên và học sinh chưa có nhiều cải thiện, học sinh ngại sử dụng Tiếng Anh trước đám đông và thiếu tự tin khi trao đổi, giao tiếp với bạn bè. Các trường THPT chưa xây dựng và duy trì được môi trường học và sử dụng Tiếng Anh trong giao tiếp. Điểm thi tốt nghiệp THPT môn Tiếng Anh của thí sinh tỉnh Tiền Giang vẫn thấp so với các bộ môn khác, cụ thể ở Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022, trong 14.229 bài thi Tiếng Anh chỉ có 7.435 bài thi đạt điểm trên trung bình, đạt tỷ lệ 52,25%.

PHẢI THAY ĐỔI MÔI TRƯỜNG HỌC

Theo đánh giá của nhiều giáo viên dạy ngoại ngữ, một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng dạy và học Tiếng Anh đó là phải thay đổi môi trường học ngoại ngữ trong các trường học, hướng học sinh nhiều hơn đến với các kỹ năng thực hành, giao tiếp.

Thầy Nguyễn Minh Phong, một giáo viên có nhiều năm kinh nghiệm trong giảng dạy Tiếng Anh ở TP. Mỹ Tho cho biết: “Quan trọng vẫn là phương pháp và cách thức giảng dạy môn Tiếng Anh của giáo viên. Giáo viên phải linh hoạt, cân nhắc giảm lượng kiến thức hàn lâm trong chương trình, cân bằng lý thuyết và thực hành. Đặc biệt các bài thi, kiểm tra, đánh giá môn Tiếng Anh phải kết hợp được các phương pháp thi viết, nghe, nói; đồng thời, nội dung kiểm tra nên giảm bớt phần ngữ pháp cứng nhắc, chú trọng các kỹ năng thực hành là trọng yếu”.

Tuy nhiên để có thể thay đổi về phương pháp, chú trọng đến yếu tố thực hành môn Tiếng Anh, thì ngành Giáo dục cần đầu tư cơ sở vật chất, các thiết bị thực hành và đặc biệt là chú trọng bồi dưỡng đội ngũ giáo viên dạy ngoại ngữ có trình độ, chuyên môn, đáp ứng yêu cầu trước bối cảnh giáo dục hiện đại. Các tổ bộ môn Tiếng Anh ở trường học cần tăng cường thảo luận, tổ chức chuyên đề, hội thảo về chuyên môn để giáo viên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, học tập lẫn nhau, cập nhật các kỹ thuật dạy học tích cực; đồng thời, tạo điều kiện để giáo viên tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ.

Trong thời gian qua, ngành Giáo dục của tỉnh tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động triển khai thực hiện phong trào học Tiếng Anh, xây dựng và phát triển môi trường học và sử dụng ngoại ngữ trên toàn tỉnh; phối hợp với Tỉnh đoàn tổ chức thành công Hội thi Hùng biện Tiếng Anh. Bên cạnh các hoạt động chuyên môn, các trường học trên địa bàn tỉnh đã tăng cường các câu lạc bộ, những hoạt động thực tiễn ngoài giờ học để học sinh ứng dụng Tiếng Anh vào giao tiếp thực tế nhiều hơn; tăng cường các giờ phát thanh học đường bằng Tiếng Anh…

Đổi mới và nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt là Tiếng Anh là một trong những mục tiêu quan trọng của toàn ngành Giáo dục trong giai đoạn hiện nay. Chính vì vậy, cần có giải pháp đồng bộ để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, góp phần nâng cao hiệu quả vào việc dạy và học Tiếng Anh tại các cơ sở giáo dục.

ĐỖ PHI