Sáng chế và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ

Được UBND tỉnh Tiền Giang giao nhiệm vụ chủ trì triển khai Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Tiền Giang (gọi tắt là Hội thi), Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật (Liên hiệp Hội) phối hợp các ngành liên quan triển khai 14 lần Hội thi (định kỳ 2 năm một lần) thu hút nhiều đề tài, giải pháp tham dự và có nhiều giải pháp đoạt giải toàn quốc.

Nhiều giải pháp sáng chế được các doanh nghiệp đã và đang hướng tới thương mại hóa, cần được Nhà nước bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) nhằm đảm bảo tính pháp lý cho sản phẩm khi tham gia thị trường, chống sao chép, làm giả hay vi phạm quyền tác giả...

THƯƠNG MẠI HÓA GẮN VỚI DỰ ÁN KHỞI NGHIỆP

Trong thực tế, một số giải pháp, sản phẩm đoạt giải Hội thi đã được tác giả thương mại hóa thông qua việc triển khai dự án khởi nghiệp dưới nhiều hình thức như: Thành lập cơ sở sản xuất, doanh nghiệp thương mại hay doanh nghiệp khoa học - công nghệ.

Kỹ sư Nguyễn Thanh Tùng trình diễn giải pháp sáng chế đoạt giải Nhì Hội thi (ảnh chụp năm 2020).

Ông Đoàn Văn Khanh (Giám đốc DNTN Long Thuận, huyện Châu Thành) là một trong những người đi đầu và thành công với dự án khởi nghiệp. Tính từ khi sáng chế thành công sản phẩm tinh dầu hoa bưởi và nước bưởi ép (đoạt giải Hội thi năm 2008), ông đã thương mại hóa và cho ra đời gần 40 sản phẩm có nguồn gốc từ bưởi cùng một số nguyên liệu, thảo dược có nguồn gốc từ thiên nhiên.

Theo ông Đoàn Văn Khanh, mỗi năm doanh nghiệp của ông sản xuất từ 4.000 - 5.000 sản phẩm (8 - 10 tấn) cung cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu sang một số quốc gia khác như: Đức, Pháp, Mỹ, Canada, Nhật Bản, Hàn Quốc…

Đối với Thạc sĩ Phạm Hồng Thơm, dự án khởi nghiệp được triển khai với sự ra đời của Công ty TNHH MTV Cơ khí và tự động hóa Tân Phước Đông (huyện Tân Phú Đông) gắn với hàng loạt sáng chế phục vụ lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp như: Thiết bị cân bằng động, máy mài lưỡi cưa, máy cưa CD tự động, máy cưa dĩa, máy bấm me lưỡi cưa, máy mở lưỡi cưa…; trong đó, máy cưa CD tự động do anh sáng chế đã được xuất sang châu Phi.

Đặc biệt, trong 2 năm 2016 - 2017, doanh nghiệp của anh Thơm triển khai Dự án Đầu tư “Xây dựng nhà xưởng, máy móc, thiết bị chế tạo dây chuyền sản xuất lưỡi cưa gỗ CD đính hợp kim tự động (thép gió)” với tổng kinh phí đầu tư hơn 1,4 tỷ đồng (Quỹ Khuyến công quốc gia hỗ trợ không hoàn lại 195 triệu đồng). Sau dự án, công ty trở thành doanh nghiệp đầu tiên của tỉnh Tiền Giang làm chủ công nghệ sản xuất lưỡi cưa gỗ CD đính hợp kim tự động và có thể thay thế hàng nhập ngoại.

Ông Đoàn Văn Khanh.

Riêng anh Dương Quốc Thái, sự ra đời của Cơ sở cơ khí Quốc Thái (huyện Cái Bè) gắn với 3 sản phẩm do anh sáng chế (Bộ bông xới, thiết bị đắp bờ, thiết bị đào rãnh nước) đoạt 3 giải Hội thi là sự thành công vượt bậc của người thợ cơ khí được mệnh danh là “kỹ sư không bằng cấp”. Trong đó, kể từ khi sáng chế thành công thiết bị đắp bờ (năm 2016) đến nay, anh đã thương mại hóa và xuất bán khoảng 300 thiết bị cho các tỉnh, thành khu vực Đồng bằng sông Cửu Long; đồng thời, xuất khẩu sang thị trường Philippines được 40 thiết bị...

Theo Kỹ sư Ngô Kỷ, nguyên Trưởng phòng Quản lý chuyên ngành thuộc Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tỉnh Tiền Giang, sau khi tạo ra giải pháp sáng chế, tác giả có thể triển khai dự án khởi nghiệp để thương mại hóa với sự hỗ trợ từ Quỹ Phát triển khoa học công nghệ của tỉnh hoặc có thể bán bản quyền, nhượng quyền thương mại hay hợp tác kinh doanh đối với giải pháp đã được bảo hộ quyền tác giả, quyền SHTT...

CẦN BẢO HỘ QUYỀN SHTT

Theo Kỹ sư Ngô Kỷ, ngay sau khi tạo ra sản phẩm hay giải pháp sáng chế, tác giả cần tiến hành thủ tục đăng ký để được Nhà nước bảo hộ quyền SHTT. Một số hình thức bảo hộ tác giả có thể lựa chọn, bao gồm: Bằng độc quyền sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp và Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu.

Lợi ích của việc đăng ký bảo hộ nhằm ngăn chặn hành vi vi phạm quyền tác giả, quyền SHTT. Đặc biệt, khi có xảy ra tranh chấp, tổ chức, cá nhân có văn bằng bảo hộ của Nhà nước mới được cơ quan chức năng xem xét giải quyết theo quy định của Luật SHTT và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Qua thống kê sơ bộ, đến nay số giải pháp đoạt giải Hội thi được thương mại hóa gắn với dự án khởi nghiệp thành công tương đối nhiều, trong khi chỉ có 3 tác giả làm thủ tục đăng ký cấp Bằng độc quyền và Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả.

Trong đó, Cơ sở cơ khí Quốc Thái được Cục SHTT (Bộ KH&CN) cấp Bằng độc quyền “Kiểu dáng công nghiệp” cho thiết bị đắp bờ và được Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả đối với biểu tượng (logo) của cơ sở; Cơ sở kéo cắt tỉa Phước Lộc (xã An Hữu, huyện Cái Bè) được Cục SHTT cấp 5 Bằng độc quyền “Kiểu dáng công nghiệp”, 1 Bằng độc quyền “Giải pháp hữu ích” và 1 Giấy chứng nhận “Đăng ký nhãn hiệu”.

Thạc sĩ Dương Văn Bon, Giám đốc Sở KH&CN tỉnh Tiền Giang cho biết, tác giả có giải pháp sáng chế có thể liên hệ với Phòng Quản lý chuyên ngành trực thuộc sở để được tư vấn, hướng dẫn thủ tục và được giới thiệu đơn vị tư vấn có đủ năng lực, uy tín để hỗ trợ bước lập hồ sơ gửi đến Cục SHTT đăng ký cấp văn bằng bảo hộ theo quy định, vừa đảm bảo độ tin cậy, vừa giúp tiết kiệm kinh phí, thời gian.

HUỲNH VĂN XĨ