Phòng, trị bệnh hoại tử gan tụy cấp tính trên tôm

Tại hội thảo chuyển giao kỹ thuật nuôi tôm được tổ chức tại Tiền Giang vừa qua, TS. Chalor Limsuwan - chuyên gia nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực nuôi tôm thuộc Hiệp hội Thủy sản Thái Lan cho biết, hội chứng hoại tử gan tụy cấp tính gây chết tôm ở giai đoạn từ 15 - 50 ngày đầu sau khi thả giống (phổ biến nhất từ 15-20 ngày) và không có liên quan gì đến các bệnh thông thường khác trên tôm như bệnh đốm trắng, đầu vàng, teo gan…

Theo kết quả quan sát tiêu bản dưới kính hiển vi, trong tế bào tôm bị bệnh hoại tử gan tụy cấp tính có sự xuất hiện rất nhiều vi khuẩn thuộc nhóm vibrio (nhóm vi khuẩn có lợi) nhưng đến nay chưa giải thích được nguyên nhân vì sao có hiện tượng này.

Dù vậy, kết quả theo dõi những ao tôm bị bệnh hoại tử gan tụy ở Thái Lan và Việt Nam cho thấy, tôm chết trong giai đoạn dưới 30 ngày tuổi thường xảy ra ở những ao thả tôm giống có chất lượng không tốt do ấu trùng được ương với mật độ quá cao, ao sử dụng nhiều các chế phẩm sinh học suốt quá trình chuẩn bị nước và trong 30 ngày đầu sau khi thả giống (làm giảm pH và độc tố dưới dạng khí NH₃).

Kết quả thực nghiệm cho thấy, khi pH thấp thì tôm lột xác nhiều hơn so với điều kiện bình thường khiến sức khỏe yếu, dẫn đến tôm chết sau khi lột xác với hiện tượng vỏ tôm mềm và cơ thịt có màu trắng đục.

Đối với tôm chết trong giai đoạn 30 - 50 ngày tuổi, hội chứng hoại tử gan tụy thường xảy ra ở những ao có sự chuẩn bị nước ao nuôi không tốt như: độ trong của nước trong ao cao dẫn đến sự phát triển của tảo đáy, nồng độ pH và độ kềm giảm do ảnh hưởng của các cơn mưa; các quạt nước được bố trí và vận hành không hợp lý dẫn đến thiếu oxy hòa tan trong khu vực bùn đáy ao.

Cùng nhận định như trên, TS. Nguyễn Văn Hảo, Viện trưởng Viện nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản 2 cho rằng, hội chứng hoại tử gan tụy gây chết tôm là sự kết hợp của hai yếu tố, đầu tiên là do độc tố làm mất chức năng của gan, sau đó nhóm vi khuẩn Vibrio sẽ xâm nhập gây tôm chết hàng loạt và lan rộng.

Nguyên nhân dẫn đến điều này là do việc cải tạo và chuẩn bị ao nuôi không đúng kỹ thuật, khu nuôi không có ao lắng, mùa vụ thả giống chưa thích hợp, không kiểm soát được sự nở hoa của tảo và mật độ vi khuẩn, việc xử lý nước và sử dụng thức ăn không đúng kỹ thuật, lạm dụng chế phẩm sinh học.

Trước những thực trạng nêu trên, để ngăn ngừa hội chứng hoại tử gan tụy gây chết hàng loạt trên tôm nuôi trong thời gian qua, TS. Chalor Limsuwan khuyến cáo, người nuôi tôm nên sử dụng tôm giống PL 12 hoặc lớn hơn, có chất lượng tốt; nên sử dụng hóa chất để xử lý nước, tuyệt đối không sử dụng chế phẩm sinh học trong suốt tháng đầu thả nuôi.

Bên cạnh đó, ao nuôi cần duy trì nồng độ pH từ 7,8 - 8,2, độ kềm lớn hơn hay bằng 100 mg/l (ppm), nồng độ oxy hòa tan ở mức 4,0 mg/l và duy trì màu nước suốt quá trình nuôi.

Trong quá trình thăm sàn ăn của tôm, nếu phát hiện một vài cá thể tôm có biểu hiện của hội chứng hoại tử gan tụy, người nuôi tôm cần ngừng cho tôm ăn  từ 2-3 ngày để giảm hoạt động hệ thống gan tụy của tôm, sau đó cho tôm ăn trở lại với liều lượng giảm tương ứng với sức khỏe của tôm nuôi.

Song song đó, người nuôi tôm cần nâng pH để tôm giảm lột vỏ và duy trì sức khỏe tôm; đồng thời bổ sung các khoáng chất để nâng sức đề kháng cho tôm.

THÀNH CÔNG