Thực hiện tiêu chí THT-HTX gặp khó khăn và hướng tháo gỡ

Liên kết sản xuất, kinh doanh để tạo ra sản lượng lớn, tăng cường sức cạnh tranh trên thị trường là yêu cầu cần thiết, nhất là đối với sản xuất, kinh doanh, cung ứng dịch vụ nông nghiệp. Đây cũng là một trong những yêu cầu trong xây dựng nông thôn mới (NTM). Tuy nhiên, trong tình hình kinh tế tập thể còn nhiều yếu kém và hạn chế, việc hoàn thành tiêu chí này sẽ không đơn giản.

DỄ THÀNH LẬP, KHÓ DUY TRÌ

Tổ hợp tác (THT) Vú sữa Lò Rèn ở xã Hữu Đạo, huyện Châu Thành được thành lập từ năm 2008, có 15 tổ viên với diện tích 6 ha. Đây là đơn vị kinh tế tập thể nông nghiệp duy nhất trên địa bàn xã, thuộc hợp tác xã (HTX) Vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim và được quan tâm đầu tư, hỗ trợ sản xuất theo tiêu chuẩn GlobalGAP.

Song, hơn 3 năm từ khi thành lập, qua 2 lần chứng nhận, THT vẫn loay hoay tìm đầu ra cho sản phẩm. Ông Nguyễn Văn Châu, Tổ trưởng THT bày tỏ: “Có lúc THT đứng trên bờ vực giải thể. Nhờ sự động viên của các ngành, các cấp nên mới duy trì được. Hiện nay, ngành chức năng đang có hướng mở rộng diện tích sản xuất theo GlobalGAP nhưng tổ chưa thể tiến hành do người trong tổ muốn xin ra, người dân bên ngoài lại không muốn vào THT”.

Đây cũng là một trong những lý do đến thời điểm này, xã Hữu Đạo chưa đạt tiêu chí 13 trong xây dựng nông thôn mới. “Xã nhận định đây là một trong những tiêu chí khó hoàn thành nhất và kế hoạch đề ra phấn đấu đến năm 2015 mới có thể hoàn thành tiêu chí này” - ông Lê Văn Dung, Phó trưởng Ban Quản lý xây dựng nông thôn mới xã Hữu Đạo cho biết.

Không riêng gì Hữu Đạo, nhiều xã khác cũng đang gặp khó khăn này trên đường xây dựng NTM.

Dù được hỗ trợ vốn xây dựng nhà đóng gói, xây dựng mô hình sản xuất GlobalGAP nhưng HTX Vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim vẫn hoạt động chưa hiệu quả.

Thực hiện tiêu chí 13 về hình thức tổ chức sản xuất trong xây dựng NTM, xã Tân Phú (Cai Lậy) đã triển khai vận động nhân dân vào THT. Kết quả, ngay trong năm 2011, THT lúa giống với diện tích 14 ha đã ra đời. Tuy nhiên, đây chỉ là cơ sở ban đầu, để THT hoạt động tốt còn nhiều việc phải làm.

“Cơ sở vật chất không có gì, thiếu vốn, chưa có hướng cho đầu ra sản phẩm… THT chưa có hoạt động gì đáng kể. Làm gì để THT hoạt động hiệu quả, bền vững, đóng vai trò thật sự trong sản xuất, việc cung ứng dịch vụ, tiêu thụ nông sản của nông dân trong tình hình chung kinh tế tập thể trong nông nghiệp đang rất khó khăn là bài toán khó” - ông Nguyễn Văn Nha, Phó Ban Quản lý xây dựng NTM xã Tân Phú giải bày.

Trong khi đó, với 1 HTX và 1 THT sản xuất lúa giống được đánh giá đạt nhiều kết quả trong phát triển kinh tế, tăng thu nhập cho nông dân, Bình Nhì (Gò Công Tây) là xã duy nhất trong các xã chỉ đạo xây dựng NTM ở Gò Công Tây đạt tiêu chí 13.

Song, theo Thường trực Ban Chỉ đạo xây dựng NTM huyện, dù đánh giá đạt tiêu chí 13 nhưng HTX, THT trên địa bàn xã Bình Nhì còn nhiều khó khăn trong hoạt động, năng lực hạn chế. Đơn cử, HTX chỉ hoạt động chủ yếu cấp nước sạch nông thôn. Vài năm qua, HTX mở rộng hoạt động sang lĩnh vực làm trung gian tiêu thụ nông sản nhưng vẫn chưa mang lại hiệu quả.

Có thể nói, trên đường xây dựng NTM, các xã dù nỗ lực thành lập THT-HTX, song việc duy trì và phát triển đang gặp khó khăn.

HƯỚNG THÁO GỠ

Theo Bộ tiêu chí xây dựng NTM, tiêu chí hình thức tổ chức sản xuất yêu cầu có THT,  HTX chuyên sản xuất, làm một số dịch vụ hoặc kinh doanh tổng hợp trong lĩnh vực nông, lâm, ngư, diêm nghiệp và kinh doanh có lãi (UBND xã công nhận).

Để đạt tiêu chí này, các xã được chỉ đạo xây dựng NTM đã và đang xúc tiến củng cố, thành lập các THT, HTX. Song theo các chuyên gia, tình hình hoạt động HTX, THT nông nghiệp đang bộc lộ nhiều yếu kém, khó khăn và chưa có giải pháp hữu hiệu; nông dân chưa mặn mà vào kinh tế hợp tác, tâm lý ngán ngại về kinh tế tập thể kiểu cũ vẫn còn.

Trước tình hình “nở rộ” THT, HTX để đạt tiêu chí 13, không khéo sẽ cho ra đời những HTX, THT “hình thức”. Thực tế đã cho thấy, nhiều đơn vị kinh tế tập thể ra đời gần chục năm, được quan tâm hỗ trợ nhưng hoạt động vẫn ì ạch như: HTX Vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim, HTX Thanh long Chợ Gạo…

Nhiều THT kinh doanh có lãi nhưng không ổn định, chủ yếu nhờ vào sự hỗ trợ của chính quyền về xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị, tiền thuê đất, chi phí chứng nhận các tiêu chuẩn an toàn… hoặc nhờ vào kinh doanh các lĩnh vực ngoài nông nghiệp.

Ông Nguyễn Văn Hùng, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Gò Công Tây cho biết, trong tình hình HTX, THT nông nghiệp còn nhiều khó khăn, chưa tìm được hướng đi, việc hoàn thành tiêu chí hình thức tổ chức sản xuất sẽ không đơn giản. Bên cạnh đó, tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động của THT, HTX trong xây dựng NTM chưa rõ, dễ dẫn đến tình trạng mỗi nơi đánh giá theo một kiểu khác nhau.

Còn ông Trần Minh Hoàng, Phó trưởng Phòng Kinh tế TX. Gò Công nêu lên băn khoăn, đó là hiện nay nhiều nơi đang rất lúng túng trong việc chọn mô hình nào, loại hình nào để xây dựng THT, HTX. Trong tình hình kinh tế tập thể trong lĩnh vực nông nghiệp quá khó khăn hiện nay, Nhà nước cần quan tâm hỗ trợ, đầu tư xây dựng các mô hình THT, HTX trong thời gian đầu làm cho hoạt động hiệu quả, nhất là các đơn vị điểm để thay đổi tâm lý ngán ngại, thu hút người dân tham gia, từ đó làm cơ sở nhân rộng.

Theo Liên minh HTX tỉnh, bên cạnh một số HTX nông nghiệp hoạt động có hiệu quả, còn rất nhiều HTX yếu kém, hiệu quả chưa cao, thiếu nhiều điều kiện để hỗ trợ hoạt động như vốn, đất đai, kỹ thuật - công nghệ, bảo quản sau thu hoạch, kiến thức quản lý, đầu ra hàng hóa...

Về giải pháp nâng chất hoạt động kinh tế tập thể trong lĩnh vực này được đề ra là tăng cường, củng cố để nâng chất hoạt động nhằm ổn định về mặt tổ chức; đẩy mạnh công tác tuyên truyền cho người dân hiểu và tham gia tích cực kinh tế tập thể kiểu mới; hỗ trợ nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ quản lý các đơn vị kinh tế tập thể; tăng cường liên kết trong sản xuất, tiêu thụ, những đơn vị hoạt động cùng lĩnh vực, hỗ trợ quảng bá thương hiệu, chuyển giao khoa học kỹ thuật…

Đặc biệt, để phát triển kinh tế tập thể gắn với xây dựng NTM, UBND tỉnh chỉ đạo các ngành, các cấp quan tâm giúp đỡ, hỗ trợ các HTX, THT xây dựng các mô hình điểm... từ đó nhân rộng theo hướng ưu tiên cho những xã chỉ đạo xây dựng NTM.

N.VĂN