Con cá tra trước những khó khăn...

“Người nuôi cá đang khó lắm!” - ông Lê Thanh Dung, Chủ nhiệm HTX Thủy sản Hòa Hưng (Cái Bè) than thở trước những biến động giá cá tra nguyên liệu một cách bất thường trong thời gian gần đây.

Chúng tôi về lại vùng nuôi cá tra tập trung ở xã Hòa Hưng (Cái Bè) những ngày đầu tháng 7 sau một thời gian giá cá tra nguyên liệu sụt giảm nghiêm trọng. Ấp Khu Phố từng là một trong những vùng nuôi cá tra công nghiệp đầu tiên của tỉnh nhờ vào lợi thế nằm ven sông Tiền nhưng giờ có nhiều ao nuôi trống huơ trống hoác. Không khí nặng nề đang bao trùm...

Ông Lê Thanh Dung cho chúng tôi biết, mấy năm trước trong HTX có trên 20 ha nuôi cá tra công nghiệp nhưng đến nay chỉ còn hơn 10 ha, phần còn lại người dân đã cho các doanh nghiệp thuê nuôi do liên tiếp các vụ nuôi vừa qua không mang lại hiệu quả.

Trong 10 ha còn lại, một phần người dân cũng đã chuyển sang ương nuôi cá tra giống chứ không nuôi cá thịt như trước đây. Nhưng dù nuôi cá thịt hay cá giống thời điểm này cũng lao đao lắm.

Bà con nuôi cá tra ở ấp Khu Phố cho biết, thời gian gần đây, giá cá tra thịt (nguyên liệu chế biến xuất khẩu) tuột dốc không phanh, từ cao điểm 25.000-27.000 đồng/kg của mấy tháng trước đây, đến những ngày đầu tháng 7 chỉ còn 18.000 đồng/kg, nhưng phải là cá tốt.

Với mỗi kg cá tra nguyên liệu người nuôi cầm chắc lỗ từ 5.000-6.000 đồng. Mỗi ao nuôi thấp nhất cũng khoảng 100 tấn cá, nhưng thường dao động từ 300-500 tấn cá. Tính lại, hộ nào thu hoạch cá trong thời điểm này cầm chắc lỗ từ vài trăm triệu đồng trở lên. Chưa kể hiện nay cá tra tới lứa cũng rất khó tiêu thụ.

Cả nuôi cá tra công nghiệp và nuôi cá lồng bè đều đang gặp khó khăn.

Tại vùng nuôi cá tra tập trung ở xã Tân Phong (Cai Lậy) người nuôi ít nhiều cũng gặp khó khăn, nhưng có phần đỡ hơn do người nuôi liên kết với doanh nghiệp chế biến xuất khẩu thông qua hình thức hỗ trợ con giống, thức ăn, kỹ thuật và bao tiêu đầu ra.

Ông Kiều Mạnh Quân, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Phong nói rằng, toàn xã có 81 ao nuôi cá tương đương 78 ha; trong 64 ao nuôi cá da trơn có 7 ao đã treo ở ấp Tân An và Tân Thiện. Từ đầu năm đến nay có 7 ao đã thu hoạch khoảng 619 tấn cá . “Ở đây bà con liên kết với các doanh nghiệp để nuôi nên ít gặp khó khăn hơn các vùng khác”- ông Quân cho biết.

Tình hình trồi sụt của giá cá tra nguyên liệu mấy năm gần đây buộc người nuôi phải chuyển hướng sang đầu tư lĩnh vực khác hoặc ương nuôi cá giống. Nhưng một khi cá nguyên liệu gặp khó khăn, người nuôi lỗ, dẫn đến treo ao thì ương nuôi cá tra giống cũng không nằm ngoài tình cảnh này.

“Cá giống cỡ 2 phân trước đây giá khoảng 1.000 đồng/con, giờ chỉ còn 400 đồng nhưng cũng rất khó tiêu thụ. Tui có lứa cá giống được hơn 1,5 phân nên đang rất lo. Thực tế tiêu thụ cá tra nguyên liệu gặp khó khăn đã đẩy người ương, nuôi cá  tra giống vào tình cảnh tồn đọng”- ông N. V. M ở ấp Khu Phố, xã Hòa Hưng nói với chúng tôi như thế.

Có điều nghịch lý là trong khi khâu tiêu thụ gặp khó khăn, giá bán giảm thì giá thức ăn nuôi cá lại tăng cao. Ông Nguyễn Thanh Minh, xã Tân Phong, cho biết trong 3 tháng qua, giá thức ăn cá tra đã tăng bình quân 40%. Đầu tháng 7, giá bán thức ăn nuôi cá tra dao động ở mức 12.000-14.500 đồng/kg. Nhưng theo thông tin từ các công ty cung ứng, giá thức ăn nuôi cá có thể sẽ tiếp tục tăng từ nay đến cuối năm, bởi nguyên liệu bánh đậu nành dùng trong chế biến thức ăn nuôi cá hiện đã tăng thêm khoảng 40%.

Nguyên nhân của chuỗi khó khăn của người nuôi được lý giải là phần lớn được bắt nguồn từ các doanh nghiệp xuất khẩu đang gặp rất nhiều khó khăn, trong đó nguyên nhân chủ yếu là biến động của thị trường xuất khẩu.

Để giải quyết những tồn tại hiện nay, nhằm khơi thông đầu ra, giải cứu ngành nuôi trồng và chế biến xuất khẩu cá tra, những ngày gần đây Bộ NN&PTNT liên tục tổ chức các hội nghị nhằm tìm ra giải pháp hữu hiệu nhất.

Một trong những giải pháp cấp bách cũng vừa được đề xuất Chính phủ là chương trình thu mua tạm trữ 100.000 tấn cá tra trong dân. Trong đó, những doanh nghiệp tham gia thu mua sẽ được hỗ trợ lãi suất bằng 0% trong vòng 4 tháng, với mức giá thu mua tối thiểu phải là 24.000 đồng/kg vì giá thành hiện nay đã là 22.000 - 23.000 đồng/kg.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), ước tính vụ cá năm nay toàn vùng Đồng bằng sông Cửu Long sẽ thu hoạch gần 200.000 tấn cá tra. Để thu mua hết lượng cá nguyên liệu này, các doanh nghiệp cần một số vốn lên đến hàng chục ngàn tỷ đồng, trong khi hầu hết các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu thủy sản ở khu vực này đều “đói” vốn.

Về lâu dài, theo ông Dương Ngọc Minh, Phó Chủ tịch VASEP,  Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Hùng Vương cho biết, tới đây VASEP sẽ đề nghị Bộ NN&PTNT và Chính phủ thông qua điều kiện xuất khẩu cá tra cho các doanh nghiệp. Điểm quan trọng là doanh nghiệp muốn xuất khẩu phải có nhà máy chế biến và có mã số xuất khẩu (CODE) vào thị trường châu Âu.

Bên cạnh đó, tại cuộc họp gần đây, các doanh nghiệp thống nhất giá định hướng vào thị trường Mỹ là 3,4 USD/kg, được áp dụng vào giữa tháng 7 sau khi kết thúc chuyến khảo sát thị trường này. Riêng ở các thị trường khác, đặc biệt là EU, đang có sự sụt giảm nghiêm trọng cả về số lượng lẫn giá bán, giá định hướng xuất khẩu vào thị trường này là 2,6 USD/kg đối với các phi lê thịt trắng. Đây là những động thái quan trọng để chấn chỉnh lại ngành nuôi và xuất khẩu cá tra…

THẾ ANH