Một số bệnh thường gặp trên ếch và cách phòng trị

Bệnh chướng hơi

Bệnh này thường xảy ra ở giai đoạn ếch nhỏ do ếch không tiêu hóa được thức ăn, thức ăn kém chất lượng hay ếch ăn quá nhiều. Triệu trứng của bệnh này là bụng ếch căng to, ếch ít di chuyển và vận động khó khăn. Một số ếch thấy hậu môn lòi ra, ruột sưng và có màu đỏ, trong ruột có dịch lỏng lẫn thức ăn.

Để phòng bệnh này, người nuôi ếch cần phải vệ sinh, sát trùng kỹ môi trường nước nuôi ếch và thay nước thường xuyên để giữ môi trường luôn sạch; chọn những loại thức ăn chất lượng, hàm lượng protein cao, cho ếch ăn đủ no, chia làm nhiều lần trong ngày và định kỳ bổ sung các loại men tiêu hóa. Phải định kỳ dọn dẹp thức ăn dư thừa, vệ sinh và phơi khô ráo sàng ăn sau khoảng 5 giờ cho ăn.

Ảnh: baoangiang.com.vn

Khi phát hiện ếch bệnh cần ngưng cho ăn từ 1-2 ngày, vệ sinh, sát trùng thật sạch môi trường nước nuôi ếch với sunfat đồng (CuSO₄) 0,5 - 0,7g/m³, nước muối 3%.

Sau đó, trộn hỗn hợp kháng sinh Sulfadimidin và Trimethoprim vào thức ăn theo hướng dẫn của nhà sản xuất (tùy hàm lượng kháng sinh) cho ếch liên tục trong 1 tuần.

Bệnh đường ruột (bệnh kiết lỵ)

Bệnh này có thể xảy ra đối với ếch giống lẫn ếch lớn với những biểu hiện thường thấy là ếch bài tiết ra phân trắng và phân sống, hậu môn ếch có màu đỏ và thấy có máu chảy ra khi bóp nhẹ vào hậu môn ếch, bụng ếch bị trương lên và bơi lội khó khăn. Nguyên nhân dẫn đến bệnh này chủ yếu là chất lượng thức ăn kém, ôi thiu.

Để điều trị bệnh này, trước hết phải vớt các con ếch bệnh vào một thau nhỏ, tiếp đó sát trùng bể nuôi và thay toàn bộ nước mới. Đối với những con ếch bệnh có thể xử lý bằng cách tắm ếch trong nước hòa tan kháng sinh Penicilin trong 30 phút với liều 2 lọ Penicilin một triệu đơn vị cho 5 lít nước, sau đó đưa chúng sang một bể nước sạch khác.

Khi đó, người nuôi nên cho ếch nhịn ăn trong 1-2 ngày sau đó mới cho ếch ăn trở lại với những loại thức ăn dễ tiêu hóa. Lượng thức ăn lúc này cần giảm khoảng 50% so với bình thường, đồng thời có trộn kháng sinh Sunphadiazine hoặc Metromidazole vào thức ăn trong 1 tuần để trị bệnh ếch.

Bệnh xuất huyết

Tác nhân gây bệnh là vi khuẩn Aeromonas hydrophila với những biểu hiện ở ếch bệnh thường thấy như: có những nốt chấm đỏ trên thân, tụ huyết ở góc đùi, chân sưng, ếch di chuyển khó khăn, bỏ ăn, lờ đờ. Khi giải phẫu thấy xoang bụng có hiện tượng xuất huyết, có dịch lỏng màu vàng.

Để tránh bệnh này, người nuôi cần kiểm soát tốt môi trường nước nuôi, thay nước thường xuyên, tránh để nước dơ; ếch cần thả nuôi với mật độ vừa phải, tránh gây tiếng động lớn làm ếch hoảng loạn; cần nhanh chóng tách đàn những cá thể ếch bệnh để tránh lây lan. Định kỳ bổ sung Vitamin C vào thức ăn của ếch để tăng sức đề kháng.

Đối với ếch bệnh cần điều trị bằng cách kết hợp ngâm ếch trong dung dịch Iodine 7-10 ml/m³ trong 30 phút hay dung dịch Sunfat đồng phun xuống với liều lượng 1,5-2g/m³, với việc trộn kháng sinh Oxytetracylin vào thức ăn trong 5-7 ngày. Tốt nhất nên đem ếch làm kháng sinh đồ tại các phòng kiểm nghiệm bệnh thủy sản để có sự lựa chọn loại kháng sinh tốt nhất trị bệnh cho ếch.

Bệnh phù mắt, quẹo cổ

Bệnh này chưa xác định được tác nhân, nhưng nhiều khả năng có thể do vi khuẩn Pseudomonas sp. Ếch bệnh có triệu chứng mắt ếch có mủ ở mí mắt, viêm sưng, có màu trắng đục ở một mắt, rồi lây sang mắt còn lại gây mù cả hai mắt.

Bệnh này thường đi kèm với triệu trứng cổ quẹo, thân hơi nghiêng do bị cong cột sống, ếch không bơi mà chỉ xoay tròn hoặc nằm ngữa bụng. Khi ếch bị bệnh này sẽ không bắt mồi được nên chỉ chết sau vài ngày.

Người nuôi có thể phòng bệnh này bằng cách giữ môi trường luôn sạch, cho ếch ăn đủ lượng và chất. Những con ếch đã mắc bệnh phải loại bỏ ngay, đồng thời khử trùng ao nuôi bằng Iodine với liều lượng 5-10 ml/m³ tạt khắp bể nuôi trong 6 giờ. Sau đó thay nước và sử dụng vôi bột hòa vào nước, rồi lấy nước trong tạt đều khắp bể nuôi với liều 10g/m³ liên tục 3 - 4 ngày.

Bệnh trùng bánh xe

Bệnh do ký sinh trùng Trichodina ký sinh trên da ếch ở giai đoạn nòng nọc khi trời nắng nóng, có gió đông. Khi đó, da ếch tiết ra nhiều chất nhờn tạo nên những điểm màu trắng bạc; ếch sẽ bỏ ăn và chết hàng loạt.

Bệnh này được điều trị bằng cách dùng dung dịch sunfat đồng liều lượng 0,5-0,7g/m³ phun toàn bể nuôi sau 6 giờ thì thay nước; tắm cho ếch với liều lượng 1-2g/m³ trong vòng 10-15 phút, hay tắm trong nước muối 2-3% trong vòng 10-15 phút.

Bệnh do nấm

Tác nhân gây bệnh là nấm Achya sp với triệu chứng toàn thân hay ở bẹn, nách ếch có những búi nấm trắng có thể thấy bằng mắt thường. Bệnh này phòng bằng cách quản lý môi trường nuôi tốt. Khi ếch bệnh có thể trị bằng cách tắm ếch với dung dịch Formalin nồng độ 20 - 25 ml/m³.

Bệnh mủ gan

Bệnh do vi khuẩn Edwardsella gây ra (thường xảy ra trên cá tra) với triệu trứng có những đốm trắng li ti trên gan ếch khi giải phẫu. Ếch bệnh thưòng bỏ ăn, ốm, ít hoạt động.

Bệnh này có thể trị bằng cách trộn kháng sinh Enrofloxacin với các loại sản phẩm giải độc gan (sorbitol) có bán trên thị trường theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

KS. NGUYỄN QUANG TRÍ