Xuất khẩu thủy sản diễn biến bất thường

Theo kinh nghiệm của các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản, quý IV hàng năm là thời điểm thị trường tiêu thụ các mặt hàng thủy sản của thế giới bất đầu nhộn nhịp hơn do các nhà nhập khẩu tập trung nhập hàng để phục vụ cho lễ Noel và Tết Dương lịch. Thế nhưng, năm nay tình hình lại đang có chiều hướng ngược lại.

Đây là điều bất thường và hiếm thấy của ngành xuất khẩu thủy sản trong nhiều năm qua.

Xuất khẩu thủy sản đang diễn biến bất thường.

Điều này đã tác động ngay đến các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản trên địa bàn tỉnh. Bà Nguyễn Thị Ánh, Giám đốc Công ty cổ phần Thương mại Sông Tiền (Sotico) cho biết, trong tháng 9, công ty xuất khẩu được 900 tấn thành phẩm, tháng 10 chỉ có 850 tấn.

Trong khi đó, theo thông lệ hàng năm, tháng 10 công ty xuất khẩu khoảng 1.000 tấn. Bên cạnh đó, hợp đồng ký cho tháng 11 hiện cũng còn thưa. Đây là điều hơi bất thường so với mọi năm, có lẽ do thị trường tiêu thụ các mặt hàng thủy sản ở các nước đang gặp khó khăn.

Còn theo ông Nguyễn Văn Đạo, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Gò Đàng, Tiền Giang là một trong 3 tỉnh có kim ngạch xuất khẩu thủy sản mạnh của ĐBSCL. Những năm qua, các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản phát triển tương đối nhanh, tình hình thị trường tiêu thụ cũng tương đối tốt.

Riêng năm nay, do khủng hoảng nợ của châu Âu nên tốc độ xuất khẩu thủy sản có tăng nhưng không bằng với kế hoạch đặt ra. Do vậy, từ nay đến cuối năm 2012, xuất khẩu thủy sản cũng nằm trong tình trạng đó. Hy vọng vào năm 2013 tình hình sẽ khả quan hơn.

Hiện tại, hầu hết các doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu đang trong tình thế bảo toàn vốn, đảm bảo công ăn việc làm cho công nhân và ổn định sản xuất.

Theo đánh giá chung, hiện có rất nhiều doanh nghiệp trong ngành thủy sản xuất khẩu gặp khó khăn do thiếu nguyên liệu, đặc biệt là cá tra nguyên liệu phục vụ cho chế biến xuất khẩu do rất nhiều nông dân đã bỏ ao. Nguyên nhân là do giá tiêu thụ cá tra nguyên liệu thời gian gần đây ở mức rất thấp, hiện tại chỉ dao động từ 22.000-22.500 đồng/kg, trong khi giá thức ăn cứ liên tục tăng.

Mới đây, giá thức ăn lại tăng thêm khoảng 300 đồng/kg. Bà Nguyễn Thị Ánh cho rằng, theo thống kê sơ bộ thì có đến 40% doanh nghiệp trong ngành chế biến thủy sản xuất khẩu thiếu nguyên liệu để chế biến xuất khẩu và gặp khó khăn trong khâu tiêu thụ.

“Sotico đã đầu tư vào vùng nuôi cá tra nguyên liệu khoảng 44 ha ở xã Phú Đức, Phú Túc (Bến Tre), với tổng sản lượng thu hoạch hàng năm trên 17.000 tấn cá tra nguyên liệu, cơ bản đảm bảo nguyên liệu cho nhà máy sản xuất ổn định. Nếu doanh nghiệp không tự chủ được vùng nguyên liệu để nhà máy sản xuất, chắc chắn sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong giai đoạn hiện nay”, bà Nguyễn Thị Ánh cho biết.

Còn theo nhận định của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, trong thời gian nhu cầu thị trường tiêu thụ các mặt hàng thủy sản chưa cải thiện được ngay. Thị trường EU, do tình hình kinh tế, được dự báo sẽ tiếp tục ảm đạm cho đến hết năm 2012, do vậy nhu cầu của thị trường này sẽ tiếp tục giảm trong quý IV. Xuất khẩu sang thị trường này sẽ vẫn tăng trưởng âm, dự báo giảm 12-15% so với cùng kỳ.

Thị trường Mỹ tăng trưởng tốt trong những tháng đầu năm, nhưng sang quý III bắt đầu có xu hướng đi xuống. Xu hướng này sẽ tiếp tục trong quý IV, dự báo đạt khoảng 330 triệu USD, giảm nhẹ so với cùng kỳ. Nhu cầu nhập khẩu của các nước châu Á (Trung Quốc, Hàn Quốc, ASEAN) có thể sẽ khả quan hơn trong quý IV, nhưng mức tăng trưởng dự báo sẽ sẽ không cao...

Ở góc độ khác, mặc dù lãi suất ngân hàng đã được hạ xuống và một số ngân hàng đồng ý giãn nợ cho người nuôi tôm và cá tra, nhưng khó khăn kéo dài từ năm 2011 đến nay khiến cho ngành thủy sản bị coi là ngành rủi ro, nên các ngân hàng vẫn thận trọng khi cho vay.

Việc giãn nợ cũng chưa đủ để cứu được nhiều nông dân khi mà họ bị thua lỗ do giá thành sản xuất tăng nhanh, trong khi giá bán nguyên liệu không ổn định, phụ thuộc vào biến động của thị trường nước ngoài.

Hiện có nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ và người nuôi vẫn chưa tiếp cận được nguồn vốn lãi suất thấp của các ngân hàng, nên vẫn còn tiếp tục gặp khó khăn trong sản xuất - kinh doanh. Nguyên nhân là có rất ít người đi vay có thể đáp ứng các tiêu chí mà ngân hàng yêu cầu như việc không có nợ xấu, chứng minh được phương án kinh doanh hiệu quả, có tài sản thế chấp…

THẾ ANH