Mô hình “con tôm ôm cây lúa” ở 1 xã chuyên ngư

Toàn xã Phú Tân (Tân Phú Đông) hiện có 2.416 ha nuôi trồng thủy sản, trong đó có 400 ha nuôi tôm công nghiệp và 2.016 ha quảng canh.

Qua 20 năm hình thành và phát triển xã chuyên ngư, sản lượng thu hoạch tăng từ 690 tấn năm 1992 lên 5.500 tấn năm 2012 (bình quân mỗi năm tăng từ 12 -15%). Gắn với nuôi trồng thủy sản, xã đã mở rộng khai thác đất bãi bồi ven sông, ven biển hiện có 2.000 ha mặt nước để nuôi nghêu, sò và khai thác các loài nhuyễn thể hai mảnh.

Một khu đầm nuôi tôm quảng canh ở ấp Cồn Cống, xã Phú Tân.

Để phát triển bền vững nghề nuôi trồng thủy sản, thời gian qua Phú Tân đã tranh thủ sự quan tâm giúp đỡ của các cấp, các ngành hỗ trợ giống, vốn, chuyển giao khoa học - kỹ thuật để duy trì và mở rộng diện tích nuôi trồng.

Hàng năm đều có tổ chức các lớp tập huấn nâng cao tay nghề cho người nuôi, đầu tư xây dựng thêm cơ sở hạ tầng như: lưới điện, cầu đường giao thông, hệ thống kinh mương thông suốt, tạo thuận lợi cho việc lấy nước trong nuôi trồng thủy sản cũng như đi lại sản xuất, thu hoạch của bà con ngư dân. Hiện trên địa bàn xã có 2 cơ sở sản xuất tôm giống và 3 cơ sở kinh doanh thuốc, thức ăn tôm đủ đáp ứng cho từng vụ nuôi.

Đối với mô hình nuôi tôm công nghiệp bà con thường thiết kế ao lắng, lắp máy quạt nhằm tạo dòng chảy và cung cấp oxy cho tôm. Mật độ tôm giống thả nuôi 25 con/m². Sau thời gian từ 4 - 4 tháng rưỡi cho thu hoạch, năng suất bình quân đạt từ 3,5 – 4 tấn/ha.

Nếu dịch bệnh không xảy ra và đầu ra ổn định thì mỗi ha nuôi tôm công nghiệp có thể thu lãi từ 60 - 200 triệu đồng. Thời gian qua ở Phú Tân có nhiều hộ nuôi tôm công nghiệp có năng suất cao, đạt thu nhập khá, từng bước nâng cao mức sống gia đình, nhiều hộ phấn đấu vươn lên làm giàu chính đáng.

Riêng đối với mô hình nuôi tôm quảng canh ở xã Phú Tân thì đơn giản hơn, sau khi cải tạo các ao đầm bà con ngư dân thả tôm vào nuôi. Mô hình này chi phí sản xuất không cao, chỉ sau 3 tháng là có thể thu hoạch dần theo từng con nước. Tuy năng suất chỉ đạt từ 100 - 200 kg/ha nhưng người nuôi còn thu hoạch thêm được cua và các loại cá trong đầm nuôi tôm.

Tuy nhiên, do thời tiết thất thường, môi trường không thuận lợi và dịch bệnh đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến nghề nuôi tôm ở xã Phú Tân. Bên cạnh đó, chất lượng nguồn tôm giống không ổn định, ý thức cộng đồng của người dân tại các vùng nuôi lại chưa cao, không xử lý mầm bệnh trước khi xổ nước ra môi trường xung quanh làm ảnh hưởng đến vùng nuôi lân cận. Vài năm gần đây đã có hàng chục ha nuôi tôm công nghiệp ở xã Phú Tân bị thiệt hại nặng do dịch bệnh.

Trước tình hình trên, UBND xã đã thành lập 11 tổ quản lý cộng đồng có 250 hộ tham gia trên diện tích gần 400 ha, nhằm để vận động ngư dân góp vốn tự nguyện dập dịch khi có bệnh xảy ra trên tôm, phối hợp với Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Trạm Khuyến nông - Khuyến ngư tăng cường công tác tuyên truyền, tập huấn chuyển giao KHKT, hướng dẫn hộ nuôi tôm thực hiện đúng các giải pháp kỹ thuật để nuôi có hiệu quả.

Đồng thời tăng cường quản lý tình hình sản xuất tôm giống trên địa bàn xã, kịp thời xử lý nguồn tôm giống du nhập vào xã không qua kiểm dịch và không có nguồn gốc rõ ràng, chặn đứng dịch bệnh không để xảy ra trong vùng nuôi tôm của xã.

Phú Tân còn vận động người dân tận dụng mọi khả năng và điều kiện sẵn có để phát triển bền vững phong trào nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là mô hình tôm-lúa. Ông Võ Trung Hiệp, Phó Chủ tịch UBND xã Phú Tân, cho biết xã hiện có 520 ha áp dụng mô hình này, đã xuống giống 100% diện tích trong vụ thu đông 2012, tăng 50 ha so với cùng kỳ năm ngoái.

Hiện có hàng chục ha lúa đã cho thu hoạch, năng suất bình quân đạt trên 4 tấn/ha. Với năng suất này, sau khi trừ chi phí mỗi ha cho thu lợi nhuận trên 10 triệu đồng/vụ. Đây là những diện tích đầm nuôi tôm quảng canh kết hợp gieo sạ hoặc cấy lúa dưới đầm nuôi tôm.

Thông thường 1 vụ tôm là 1 vụ lúa. Những năm gần đây, mô hình này đã giúp nhiều hộ thoát nghèo bền vững hoặc khá giàu như các anh Ngô Văn Nhàn, Nguyễn Văn Thương, ngụ ấp Phú Hữu…

Trong quá trình sản xuất, bà con đã áp dụng phương pháp phòng, trừ dịch hại tổng hợp trên cây lúa giai đoạn sinh trưởng, điển hình như khi lúa xuất hiện sâu rầy, chỉ cần xả nước vô đầm cho ngập xâm xấp, đến khi rầy nổi trên mặt nước làm mồi cho cá tôm là tháo nước trở ra, ruộng lúa phát triển bình thường, giảm nhiều chi phí sản xuất, nâng cao lợi nhuận.

Không những thế, cách làm này còn góp phần diệt trừ mầm bệnh, bảo đảm môi trường nước cho phong trào nuôi trồng thủy sản trên địa bàn xã phát triển với giống vật nuôi ưu tiên hàng đầu là con tôm. Bên cạnh đó, Phú Tân hiện còn mở rộng 170 ha nuôi nghêu và sò.

Theo Nghị quyết của Ban chấp hành Đảng bộ huyện Tân Phú Đông từ nay đến năm 2015 nâng diện tích nuôi trồng thủy sản toàn huyện lên 4.500 ha thì có hơn 2/3 diện tích nằm trên địa bàn xã Phú Tân.

Do đó, để thực hiện khả thi chỉ tiêu này, Phú Tân cần được sự quan tâm giúp đỡ của các cấp, các ngành. Đặc biệt là cần có chính sách hỗ trợ phù hợp, xây dựng, quản lý chặt chẽ các cơ sở sản xuất giống, để khắc phục tình trạng sản xuất tự phát trong nuôi trồng thủy sản, tăng cường công tác quản lý môi trường, dịch bệnh và nâng cao chất lượng con giống.

Trước mắt cần có chính sách về vốn. Bởi vì từ vụ tôm năm 2008 trở về trước, nhiều hộ dân nơi đây đã đầu tư hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng để nuôi tôm theo mô hình công nghiệp, nhưng gặp phải thời tiết khí hậu bất thường, môi trường biến động, dịch bệnh phát sinh trong vùng nuôi tôm diện rộng đã gây mất mùa, thất thu, nhiều hộ lâm vào cảnh nợ nần chồng chất, không có khả năng khôi phục lại sản xuất.

Những khó khăn  trên, nếu được các cấp, các ngành quan tâm tháo gỡ thì mục tiêu xây dựng phát triển bền vững xã chuyên ngư Phú Tân mang tính khả thi cao.

                       HỮU DƯ