Nhận diện kinh tế tập thể lĩnh vực công thương để đầu tư phát triển

Tốc độ tăng trưởng của khu vực kinh tế tập thể còn chậm, chưa thoát khỏi tình trạng yếu kém kéo dài. Quy mô sản xuất đa số còn nhỏ, đóng góp vào GDP của tỉnh chiếm tỷ lệ thấp. Đó là nhìn nhận của hầu hết các đại biểu tham dự Hội nghị sơ kết hoạt động kinh tế tập thể trên lĩnh vực Công thương năm 2012; đề ra nhiệm vụ phát triển năm 2013 và những năm tiếp theo do Sở Công thương tổ chức vào ngày 24-5.

HOẠT ĐỘNG CHƯA XỨNG TẦM

Theo báo cáo của Sở Công thương, tính đến cuối năm 2012, toàn tỉnh có 16 hợp tác xã (HTX) trong lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp với tổng vốn đầu tư 70,2 tỷ đồng. Doanh thu năm 2012 của các HTX hoạt động trong lĩnh vực này đạt 319 tỷ đồng, tăng 30,4% so với năm 2011 và vượt 13% so với kế hoạch năm 2012; lợi nhuận thu về khoảng 6,37 tỷ đồng; lãi cổ phần xã viên khoảng 2,4 tỷ đồng và kim ngạch xuất khẩu đạt 3 triệu USD.

Các HTX đang hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp đã thu hút được 1.472 xã viên với thu nhập của mỗi xã viên khoảng 3 triệu đồng/tháng; tạo việc làm cho hơn 3.269 lao động, trong đó có 550 lao động thường xuyên và 2.719 lao động thời vụ. Riêng trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ toàn tỉnh có 8 HTX đang hoạt động với 317 xã viên và doanh thu năm 2012 của các HTX là 560,7 tỷ đồng, tăng 4% so với năm 2011.

Công nhân đang làm việc tại HTX Quang Minh.

Bên cạnh các HTX thương mại, dịch vụ còn có một số HTX nông nghiệp tham gia hoạt động trên lĩnh vực thương mại như: HTX Hòa Lộc (xoài cát Hòa Lộc); HTX Mỹ Lương (bưởi lông Cổ Cò, cam sành…); HTX vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim; HTX Quyết Thắng (khóm). Các HTX này đã góp phần đẩy mạnh việc tiêu thụ các loại trái cây chủ lực của tỉnh.

Ngoài ra, toàn tỉnh còn có 26 tổ hợp tác (THT) hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp với tổng vốn đầu tư khoảng 5,9 tỷ đồng và doanh thu trong năm 2012 của các THT đạt 58,6 tỷ đồng.

Theo đánh giá của Sở Công thương, tuy kinh tế tập thể có những chuyển biến tích cực nhưng một số HTX, THT chậm đổi mới trong phương thức sản xuất, kinh doanh, chưa chủ động sáng tạo thích nghi với cơ chế thị trường. Sản xuất kinh doanh không hiệu quả, phải giải thể, ngưng hoạt động chờ giải thể hoặc chuyển loại hình kinh doanh. Cụ thể, trong năm 2012 chỉ có 1 HTX và 1 THT thành lập mới, trong khi đó con số HTX hoạt động không hiệu quả phải giải thể lên đến 5 HTX.

Các HTX, THT có quy mô nhỏ, khả năng cạnh tranh kém hơn so với các doanh nghiệp hoạt động trên cùng lĩnh vực, khả năng tích lũy nội bộ để tái đầu tư phát triển còn thấp trong khi đó tài sản thế chấp để vay vốn ngân hàng rất hạn chế.

Một số HTX, THT không có mặt bằng riêng để sản xuất, kinh doanh mà phải thuê mướn kho bãi, văn phòng với giá tăng hàng năm; nhà xưởng thuê của nhà nước với thời gian ngắn nên không thể đầu tư chiều sâu với quy mô lớn, dài hạn và ổn định. Vốn cố định chiếm tỷ lệ cao trong nguồn vốn tự có, trong khi đó vốn lưu động là vốn vay nên thu lợi nhuận không cao.

Mặc dù trình độ cán bộ quản lý, cán bộ chuyên môn của các HTX, THT đã được bồi dưỡng, đào tạo nhưng vẫn còn hạn chế về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực tổ chức, quản lý và điều hành. Hiện cán bộ quản lý HTX trong lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp có trình độ đại học chỉ chiếm 16% và đối với HTX lĩnh vực thương mại, dịch vụ thì cán bộ quản lý có trình độ đại học là 29%.

NHỮNG KIẾN NGHỊ 

Qua những thông tin ông Huỳnh Kim Tuấn, Chủ nhiệm HTX Thương mại - Dịch vụ phường 1 (TP. Mỹ Tho) mang đến hội nghị đã phản ánh những khó khăn cơ bản mà các HTX đang hoạt động trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ đang gặp phải. Ông Huỳnh Kim Tuấn cho biết, trong nhiều khó khăn thì biểu hiện dễ thấy là số lượng khách hàng đang giảm dẫn đến kế hoạch kinh doanh của HTX sắp bước sang tháng thứ 6 của năm 2013 mà chỉ mới đạt 22%.

Ông Tuấn cũng cho rằng, việc hỗ trợ cho các HTX thuê đất, vay vốn vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết, cụ thể là giải quyết khâu thủ tục kéo dài và vẫn còn ở giá cao chưa đúng với tinh thần hỗ trợ HTX.

Theo ông Lê Huỳnh Minh Triết, đại diện HTX Chế biến thức ăn chăn nuôi Bình Minh (TP. Mỹ Tho), hiện HTX cũng đang đối diện với nhiều khó khăn do thị trường tiêu thụ thức ăn chăn nuôi bị thu hẹp, hàng tồn kho ở mức cao, sức mua trong dân giảm trong khi chi phí sản xuất, nhất là giá nguyên liệu nhập khẩu lại tăng mạnh (tăng 40% so với năm 2012). Bên cạnh đó, HTX lại phải chịu thêm áp lực cạnh tranh thị phần tiêu thụ với doanh nghiệp thức ăn chăn nuôi nước ngoài hoặc các đơn vị liên doanh.

Từ thực tế, ông Lê Huỳnh Minh Triết kiến nghị, với công cụ quản lý vĩ mô, các cơ quan nhà nước nên xem xét, điều tiết để tăng sức cạnh tranh; tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp ngành thức ăn chăn nuôi trong tỉnh tiếp cận kịp thời với các chương trình hội thảo, hội nghị thương mại để nâng tầm quản lý, tiếp cận và vận dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất - kinh doanh; đồng thời tạo điều kiện hơn nữa trong việc giải ngân các nguồn vốn vay, giúp cho HTX chủ động và liên tục thực hiện các dự án đầu tư với lãi suất ưu đãi…

Lĩnh vực thương mại - dịch vụ cần được đầu tư cơ bản hơn để phát triển xứng tầm. Ảnh: Bá Thủy

Theo báo cáo của HTX Quang Minh tại hội nghị, doanh thu của HTX trong năm 2012 đạt khoảng 46 tỷ đồng và kim ngạch xuất khẩu tăng 30% so với năm 2011 nhưng lại giảm khoảng 30% so với năm 2008. Trước tình hình khó khăn này, HTX đã phải giảm chi phí để ổn định sản xuất, cụ thể là HTX đã phải giảm kinh phí trong việc xúc tiến thương mại.

Để giải quyết khó khăn, ông Cao Dũng Khanh, Chủ nhiệm HTX Quang Minh cũng có những kiến nghị với Sở Công thương và Trung tâm Xúc tiến đầu tư - Thương mại - Du lịch tỉnh dành một phần kinh phí hỗ trợ cho các HTX, THT xuất khẩu tham gia các hội chợ quốc tế trong và ngoài nước. Đối với việc hỗ trợ lãi suất vay từ Quỹ Hỗ trợ HTX với mức lãi suất bằng 50% lãi suất thông thường của các ngân hàng. Nhà nước cũng cần hỗ trợ cho các HTX, THT thuê đất dài hạn từ 30-50 năm để các HTX đầu tư xây dựng có chiều sâu.

Theo Sở Công thương, mục tiêu phát triển kinh tế tập thể năm 2013 và những năm tiếp theo là tiếp tục củng cố, đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX, THT hiện có trên lĩnh vực Công thương; nâng cao hơn nữa trình độ quản lý, khả năng tài chính, ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới trang thiết bị; đổi mới phương thức sản xuất, kinh doanh gắn với nhu cầu thị trường, đáp ứng được yêu cầu sản xuất, đời sống của xã viên, tổ viên và người lao động.

Phát triển thêm hệ thống cửa hàng đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu vật tư cho sản xuất hàng hóa và cho tiêu dùng của nhân dân ở nông thôn.

Tiến hành hoàn tất các thủ tục giải thể hoặc các thủ tục củng cố, chuyển loại hình kinh doanh các HTX, THT hoạt động không hiệu quả, ngưng hoạt động; hỗ trợ thành lập mới các HTX đủ điều kiện theo hướng phù hợp với nhu cầu của thực tiễn và xu hướng phát triển của địa phương. Phấn đấu 100% HTX, THT đang hoạt động sản xuất, kinh doanh có hiệu quả.

Bên cạnh đó, Sở Công thương cũng đề ra nhiệm vụ, giải pháp triển kinh tế tập thể năm 2013 và những năm tiếp theo là tăng cường sự nỗ lực vươn lên của chính các HTX, THT; sự hỗ trợ tích cực của các sở, ngành có liên quan; tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với HTX, THT…

PHƯƠNG NGHI