Các xã được bổ sung xây dựng NTM: "Gập ghềnh" con đường đến đích

So với xã điểm, con đường hoàn thành 19 tiêu chí nông thôn mới (NTM) của các xã được chỉ đạo bổ sung xây dựng NTM (gọi là xã diện xây dựng NTM) còn khó khăn hơn nhiều. Dù hạn định để đạt xã NTM có phần “dễ thở” hơn nhưng không có nghĩa là dễ đạt.

Nâng chất tiêu chí chậm

Sau gần 3 năm triển khai chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, xã Tân Thới (Tân Phú Đông) chỉ nâng được 3 tiêu chí so với khảo sát số tiêu chí đạt theo Bộ Tiêu chí NTM vào năm 2010. Như vậy, đến nay Tân Thới chỉ mới đạt 6 tiêu chí NTM. Tương tự, việc nâng các tiêu chí NTM của xã Bình Xuân (thị xã Gò Công) cũng rất chậm.

Theo khảo sát năm 2010, Bình Xuân có 4 tiêu chí đạt yêu cầu của Bộ tiêu chí NTM và đến nay xã chỉ mới tăng thêm 2 tiêu chí (do quá khó khăn nên 2 xã điểm Tân Thới và Bình Xuân được tỉnh chuyển sang các xã diện). Những tiêu chí chưa đạt phần nhiều rơi vào các lĩnh vực liên quan đến cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống người dân.

Còn nếu thống kê số tiêu chí được nâng chất đạt chuẩn Bộ tiêu chí ở các xã điểm, xã diện từ năm 2010 đến hết năm 2012 cho thấy, trong 19 xã diện có đến 6 xã không nâng được tiêu chí nào đạt chuẩn (có 1 xã bị tuột tiêu chí do điều tra, đánh giá lại); 4 xã chỉ nâng 2 tiêu chí; 3 xã nâng 3 tiêu chí; 3 xã thêm 1 tiêu chí và chỉ có 3 xã nâng được 4 tiêu chí. Dù đến nay tiến độ nâng các tiêu chí ở các xã diện đã cải thiện đáng kể nhưng nhìn chung vẫn còn chậm.

Và ngay cả ở những xã có tiến độ nâng tiêu chí khá tốt nhưng con đường đạt chuẩn xã NTM vẫn còn xa và không ít trở ngại, bởi hầu hết những tiêu chí chưa đạt còn lại rất khó hoàn thành. Còn những xã có số tiêu chí đạt thấp thì đường đến xã NTM mới càng khó khăn hơn.

Ông Nguyễn Văn Tài, Chủ tịch UBND xã Bình Phục Nhứt (Chợ Gạo) cho biết, hiện nay xã đã đạt được 9/19 tiêu chí. Có những tiêu chí lâu nay được xem rất khó hoàn thành (như tiêu chí giao thông) thì nay hoàn toàn có thể, từ đó mở ra nhiều khả năng đạt mục tiêu xã NTM của Bình Phục Nhứt theo kế hoạch đề ra.

Dù vậy, sau khi rà soát các khả năng và nguồn lực, xây dựng kế hoạch phấn đấu đạt các tiêu chí còn lại, xã cũng nhận thấy có không ít tiêu chí rất khó hoặc chậm hoàn thành như các tiêu chí có các công trình liên quan đến việc nâng cấp kinh Chợ Gạo, liên quan đến người dân (tiêu chí thu nhập, tỷ lệ người tham gia bảo hiểm y tế…).

Xã Tân Đông (Gò Công Đông) đang nỗ lực xây dựng NTM.

Phấn đấu đạt xã NTM vào năm 2015

Do nằm ở vùng có điều kiện tự nhiên khó khăn, xã bãi ngang, cơ sở hạ tầng yếu kém, đời sống người dân còn nhiều khó khăn nên mức độ các tiêu chí đạt rất thấp. Vì thế, việc nâng các tiêu chí ở xã Tân Thới và xã Bình Xuân cần rất nhiều nguồn lực, nhất là đầu tư nguồn lực cho cơ sở hạ tầng (nhiều hơn các xã khác).

Đặc biệt, kinh tế- xã hội còn rất nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao…khó nâng lên nhanh trong một sớm, một chiều. Bên cạnh đó, điều kiện sản xuất khó khăn, việc nâng cao đời sống, thu nhập người dân đạt tiêu chí đề ra được xem là bài toán rất nan giải.

Nói về tiến độ nâng chất các tiêu chí xây dựng NTM trong thời gian qua, lãnh đạo xã Bình Xuân cho rằng, do điều kiện sản xuất nông nghiệp vùng bãi ngang khó khăn nên mức sống người dân thấp, từ đó ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ nâng các tiêu chí xây dựng NTM.

Nhìn trên bình diện chung, có thể thấy rằng phần lớn các xã được chọn bổ sung xây dựng NTM có điều kiện tự nhiên không thuận lợi như các xã điểm, đời sống người dân còn nhiều khó khăn. Mặt khác, việc chọn xã bổ sung xây dựng NTM có phần chậm, mang tính đối phó nên việc triển khai thực hiện chương trình xây dựng NTM của các xã trên khá lúng túng. Đã vậy, việc phân bổ nguồn lực đầu tư của các ngành, các cấp cho các xã được chỉ đạo xây dựng NTM nói chung chưa đáp ứng yêu cầu; riêng đối với các xã diện vừa thấp và chậm (do ưu tiên cho các xã điểm).

Từ đó, việc xây dựng NTM ở các xã thuộc đối tượng này đã khó lại càng khó hơn. Trong lần đi thực tế gần đây tại xã Tân Đông (Gò Công Đông), lãnh đạo UBND xã này cho biết, dù thời gian qua xã được huyện, tỉnh, các ngành quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng, xây dựng mô hình “Cộng đồng sử dụng công nghệ sinh thái quản lý rầy nâu và bệnh virus trên lúa” trên địa bàn… nhưng nhìn chung nguồn lực đầu tư còn yếu, chưa tương xứng với nhu cầu.

Mặt khác, do là xã diện nên mức đầu tư của các cấp, ngành còn thấp và chậm do phải ưu tiên cho xã điểm. Cụ thể, Tân Đông chỉ được phân bổ 763 triệu đồng vốn xây dựng NTM vào năm 2012; năm 2013 nguồn vốn phân bổ có khá hơn là 1,8 tỷ đồng… Dĩ nhiên, việc xây dựng NTM cần huy động, lồng ghép từ nhiều nguồn lực mới đáp ứng yêu cầu.

Song, hiện nay, các cấp, các ngành ưu tiên hỗ trợ cho các xã điểm đạt chuẩn xã NTM vào năm 2015, rồi mới đến các xã diện. Tuy khó khăn, trở ngại như thế nhưng lãnh đạo xã vẫn quyết tâm xây dựng Tân Đông đạt xã NTM theo kế hoạch. Trước mắt, xã đã có kế hoạch với lộ trình hoàn thành các tiêu chí qua các năm.

Thực tế cũng phải nhìn nhận rằng, các khó khăn, hạn chế trong xây dựng NTM ở các xã diện trong thời gian qua có nguyên nhân không nhỏ từ chính quyền cơ sở. Đó là tư tưởng trông chờ vào nguồn lực đầu tư từ cấp trên; chưa khơi dậy và phát huy hết nguồn lực nội tại…

Ông Huỳnh Hữu Hòa, Phó Trưởng phòng NN&PTNT huyện Châu Thành cho rằng bên cạnh nguồn lực đầu tư từ các cấp, các ngành thì sự chủ động, phát huy sức mạnh cộng đồng, nguồn lực nội tại ở các xã là rất quan trọng, nhất là nỗ lực hoàn thành những tiêu chí không cần nhiều nguồn lực đầu tư.

Cụ thể, việc xây dựng, tổ chức các mô hình sản xuất theo cộng đồng còn nhiều khó khăn; việc triển khai thực hiện các tiêu chí chưa đồng bộ; chưa khơi dậy nội lực, tiềm năng của xã và cộng đồng dân cư. Tuy các xã có phân công, phân việc cho cán bộ phụ trách từng tiêu chí nhưng thiếu kiểm tra đôn đốc; các xã còn tư tưởng trông chờ vào nguồn vốn Nhà nước, còn lúng túng trong việc xác định phần việc để thực hiện. Đặc biệt, việc đạt tiêu chí thu nhập ở xã thuần nông rất khó hoàn thành.

Theo đánh giá của Văn phòng Điều phối (Ban Chỉ đạo xây dựng NTM tỉnh), tiến độ phấn đấu để đạt các tiêu chí ở các xã được chỉ đạo xây dựng NTM, trong đó có các xã diện còn rất chậm. Trong phát biểu chỉ đạo mới đây tại Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa X về  nông nghiệp, nông dân, nông thôn, ông Nguyễn Văn Khang, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo đến năm 2015, các  xã điểm đạt chuẩn NTM và 19 xã diện phải cơ bản đạt 19 tiêu chí NTM. 

N.VĂN