Sản xuất lúa ở Tân Phú Đông: Bất lợi đầu vụ, nguy cơ cuối mùa

Tân Phú Đông bước vào vụ sản xuất lúa đầu tiên - vụ hè thu năm 2015 trong điều kiện thời tiết, thủy văn nhiều bất lợi. Diễn biến này càng gây thêm khó khăn cho sản xuất lúa ở huyện cù lao.

Thêm khó khăn

Anh Lê Văn Tốt, ấp Cả Thu 1, xã Phú Thạnh cho biết, đến thời điểm này, hầu hết diện tích sản xuất lúa trong vùng Dự án Phú Thạnh - Phú Đông (vùng sản xuất lúa tập trung ở huyện Tân Phú Đông) đều đã hoàn tất việc làm đất. Tuy nhiên, thời tiết đầu vụ hè thu trên địa bàn đang diễn biến nhiều bất lợi nên nông dân trồng lúa đang thắc thỏm không biết có thể xuống giống trước tháng 7 tới hay không? Bởi theo anh Tốt, mọi năm vào thời điểm này mưa đã khá đều nhưng năm nay mưa rất ít, thêm vào đó ban ngày nắng nóng rất gay gắt.

“Mọi năm thời tiết thuận lợi, mưa đều, ngay từ đầu tháng 6, nông dân đã tranh thủ xuống giống (trước lịch thời vụ) để cho kịp sản xuất vụ 2. Năm nay, tình hình thời tiết khó khăn, đến thời điểm này chưa có diện tích nào được xuống giống. Hiện nay, 1,8 ha trồng lúa của tôi đã làm đất xong, chỉ chờ mưa, nguồn nước bảo đảm là xuống giống. Tôi dự tính khoảng 15 - 20 ngày nữa sẽ xuống giống nhưng với tình hình này không biết có sản xuất đúng kế hoạch hay không?” - anh Tốt bày tỏ.

Cống qua Huyện lộ 17 đang tiếp nước từ cống Rạch Gốc phục vụ cho việc tháo rửa hệ thống kinh, mương trong vùng Dự án Phú Thạnh - Phú Đông.

Theo Công ty TNHH 1 thành viên khai thác công trình thủy lợi, bước vào mùa khô vừa qua, toàn dự án phải đóng cống ngăn mặn từ cuối tháng 11-2014 kết hợp với nắng hạn làm mực nước hạ thấp, nguồn nước nội đồng bị ô nhiễm, phèn mặn nội đồng cao hơn so vài năm trở lại đây nên cần nhiều thời gian tháo rửa ở đầu vụ. Không chỉ thế, độ mặn sông giảm chậm đã và đang gây không ít khó khăn cho việc tháo rửa hệ thống kinh, mương trong vùng dự án.

Bên cạnh đó, mùa mưa năm nay xuất hiện trễ, lượng mưa đầu mùa thấp hơn cùng kỳ năm 2014, nắng hạn gay gắt đang gây những bất lợi nhất định ở đầu vụ lúa đầu tiên của huyện cù lao. Theo đó, số liệu quan trắc của Trạm Thủy nông Tân Phú Đông cho thấy, từ đầu mùa mưa đến nay lượng mưa đo được trong khu vực (tại cống Rạch Mương) chỉ 25 mm, thấp hơn cùng kỳ năm 2014 là 27 mm.

Dù vậy, theo nhận định của các nhà chuyên môn, sau thời gian mặn trên sông tăng trong những ngày qua, thời gian tới mặn trên sông sẽ giảm trở lại theo mùa. Khi đó, hệ thống trong vùng dự án sẽ tiếp tục vận hành lấy nước tháo rửa kinh, mương (chưa phục vụ cho sản xuất) và công việc này dự kiến hoàn tất vào cuối tháng 6 này. Sau đó, hệ thống sẽ lấy nước vào phục vụ cho sản xuất. Song vấn đề đặt ra, nếu đến đầu tháng 7 vẫn không có mưa hoặc mưa quá ít, những diện tích đã xuống giống buộc phải bơm nước. Nông dân cần chuẩn bị phương tiện để chủ động ứng phó khi thời tiết diễn biến bất lợi xảy ra.

Căng thẳng cuối mùa

Theo kế hoạch sản xuất năm 2015, Dự án Phú Thạnh - Phú Đông sản xuất khoảng 1.500 ha lúa. Ngoài ra, trên địa bàn còn có 320 ha trồng sả và gần 1.000 ha vườn. Theo lịch thời vụ của Phòng NN&PTNT huyện, vùng dự án sẽ xuống giống vụ hè thu từ ngày 20 đến cuối tháng 6.

Song, trước tình hình thời tiết đã và đang diễn biến không thuận lợi cho sản xuất, ông Nguyễn Văn Hải, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện cho biết, lịch xuống giống này hiện nay mang tính định hướng, khuyến cáo. Nếu thời tiết tiếp tục diễn biến không thuận lợi, ngành Nông nghiệp địa phương sẽ điều chỉnh lịch thời vụ xuống giống phù hợp với tình hình thực tế trên địa bàn.

Trong khi đó, trên cơ sở tình hình khí tượng thủy văn năm 2015, so sánh kết quả quan trắc nhiều năm, Công ty TNHH 1 thành viên khai thác công trình thủy lợi đưa ra kế hoạch vận hành hệ thống cống phục vụ sản xuất lúa trong vùng dự án bắt đầu từ tháng 7 và khả năng đóng ngăn mặn vào khoảng giữa đến cuối tháng 11. Khi đó, áp lực cho vụ lúa kế tiếp sẽ rất căng thẳng.

Ông Đỗ Thành Sơn, Phó Giám đốc Công ty TNHH 1 thành viên khai thác công trình thủy lợi cho biết, hiện nay khu vực Dự án Phú Thạnh - Phú Đông cơ cấu sản xuất 2 vụ trong năm (hè thu, thu đông). Theo diễn biến thủy văn hàng năm, các cống trong khu vực dự án sẽ phải đóng ngăn mặn từ giữa đến cuối tháng 11.

Như vậy, hệ thống cống của vùng dự án chỉ lấy nước phục vụ sản xuất khoảng 5 tháng (từ tháng 7 - 11) và 1 tháng trữ nước phục vụ cây lúa ở giai đoạn cuối mùa (tháng 12). Việc cơ cấu sản xuất 2 vụ lúa trong thời gian 6 tháng sẽ rất căng thẳng (trung bình 1 vụ lúa ngắn ngày khoảng 90 ngày). Vì thế, để bảo đảm sản xuất được an toàn trước hạn, mặn, ông Sơn cho rằng ngành Nông nghiệp huyện và các xã cần phải chỉ đạo, khuyến cáo nông dân đồng loạt xuống giống trong thời gian ngắn khi điều kiện sản xuất bảo đảm.

Ngoài ra, thời gian qua trong vùng dự án, diện tích sản xuất rau màu tăng lên rất nhanh cũng ảnh hưởng đáng kể đến nguồn nước cho sản xuất lúa, nhất là vào cuối vụ. Đó là chưa nói đến sản xuất lúa ở huyện Tân Phú Đông vốn rất khó khăn do ảnh hưởng của nguồn nước nên năng suất không cao, chi phí sản xuất lại cao (thường xuyên bơm nước), tác động của diễn biến thời tiết vào đầu vụ lúa này càng tăng thêm áp lực cho người trồng lúa.

N.VĂN