Nhộn nhịp mùa mai tết

Bước vào tháng cuối năm âm lịch là thời điểm nhà vườn bắt đầu tất tả chăm sóc, xử lý mai phục vụ tết. Lo lắng gặp phải thời tiết lạnh kéo dài như thời điểm gần Tết Nguyên đán năm rồi khiến cho mai nở chậm, năm nay nhiều nhà vườn đã chăm sóc mai tết từ rất sớm. Lặt lá để mai trổ bông đón tết. Chúng tôi ghé vào vườn mai của anh Nguyễn Thanh Tùng, ấp Phong Thuận, xã Tân Mỹ Chánh (TP. Mỹ Tho) vào một ngày đầu của trung tuần tháng Chạp, phần lớn các cây mai trong vườn (khoảng 300 cây mai) của anh đã được lặt lá. Anh Tùng cho biết, số cây mai còn lại nụ nhỏ nên lặt chậm hơn một vài ngày và sẽ lặt xong vào ngày hôm nay (13 tháng Chạp). Cũng theo anh Tùng, mọi năm anh tiến hành lặt mai vào ngày mùng 10, nhưng tết năm nay không có ngày 30 nên anh cho lặt lá sớm hơn 1 ngày. Năm nay, đến thời điểm này, thời tiết tương đối thuận lợi cho cây mai trổ bông đón tết như không có mưa bất thường, gió chướng nhiều, thời tiết ấm nên mai ra nụ rất tốt. Nếu tình hình tiếp tục như thế, mai năm nay nở đúng tết. “Năm rồi thất mùa, tỷ lệ nở hoa của các cây mai chỉ 40%, lại bị bố trí lô bán mai (ở chợ hoa) ở vị trí không thuận lợi, vậy mà tôi cũng thu được 100 triệu đồng. Năm nay, từ đầu tháng Chạp đến giờ, thời tiết tương đối thuận lợi nên tôi cũng an tâm phần nào, cộng với việc được bố trí lô bán hoa kiểng tết ở nơi thuận lợi hơn nên hy vọng sẽ bán được nhiều hơn” - anh Tùng bày tỏ.  Chúng tôi đi tiếp về ấp Tân Hòa, xã Xuân Đông (huyện Chợ Gạo), con đường từ bến đò đến cống Xuân Hòa, mai trong các vườn dọc tuyến đường này đều đã “trơ cành, trụi lá”. Chúng tôi rẽ trái ghé vào nhà dân có vườn mai ven đường, hỏi thăm về việc chuẩn bị mai tết năm nay, ông Răng cho biết, thời tiết năm nay đến bây giờ tương đối thuận, cây mai cho nụ rất tốt, không như năm rồi thời tiết lạnh kéo dài dẫn đến bông nở muộn hoặc nụ lép nhiều bị thương lái chê. Những ngày qua, thương lái đã bắt đầu đến các vườn tìm hiểu mai để chuẩn bị mua bán tết. Cũng theo ông Răng, do lo lắng thời tiết cuối năm lạnh nên năm rồi, nhiều nhà vườn tiến hành lặt lá mai từ mùng 8, có chủ vườn còn lặt lá từ mùng 4. Cũng như nhiều chủ vườn mai trong vùng, ông Răng đã mướn nhân công lặt lá từ mùng 8. Thế nhưng, nhiều ngày qua, gió chướng nhiều, thời tiết ấm nên nhiều cây mai đang có nụ to, một số cây nứt vỏ trấu nên khả năng số cây này hoa sẽ nở sớm. Còn đối với những cây mai lặt lá từ mùng 4, đến nay nhiều cây hoa đã chuẩn bị nở. Không chỉ nhà vườn trồng mai chơi bông tất bật chăm sóc, xử lý để cho cây nở hoa đúng tết, những nhà vườn chơi mai kiểng, mai tạo dáng cũng đang ráo riết chăm sóc, uốn, tạo dáng hay thuê người đến chăm sóc, uốn, tạo dáng để chuẩn bị đưa ra chợ tết. Anh Thành, người chuyên uốn, tạo dáng, mua bán kiểng ở xã Tân Mỹ Chánh (TP. Mỹ Tho) cho biết, những ngày qua nhà vườn đến mướn anh đi uốn mai cho họ nhiều đến nỗi làm không kịp. Có người chỉ mướn uốn, chỉnh sửa để tạo dáng cho cây mai, có người mướn uốn mai theo kiểu bon sai… để bán tết. Tạo dáng cho mai để ra chợ tết. Ông Huỳnh Văn Trong, Tổ trưởng Tổ Hoa kiểng của Hợp tác xã Nông nghiệp kinh doanh tổng hợp Tân Mỹ Chánh cho biết, toàn tổ hiện nay có 20 hộ trồng mai với khoảng 6.000 cây mai kinh doanh theo hình thức xử lý ra hoa tết để bán cây. Ngoài ra, trong vùng còn có khoảng 100 hộ trồng mai xử lý ra hoa bán cành chưng tết. Theo ông Trong, do năm nay tết không có ngày 30 nên người trồng mai lặt lá sớm hơn 1 ngày, bắt đầu từ ngày 9 và kết thúc khoảng 15 tháng Chạp. Theo ông, có thể nói đến thời điểm này, thời tiết tương đối thuận lợi cho cây mai trổ bông và nở đúng tết. Tuy nhiên, cây mai là cây rất nhạy cảm với thời tiết, bất kỳ sự thay đổi nào của thời tiết cũng có thể làm ảnh hưởng đến thời điểm trổ và chất lượng bông của cây mai. Nếu thời tiết lạnh, mai sẽ nở muộn; còn gió chướng nhiều, thời tiết ấm, mai sẽ nở sớm hơn. Thời gian từ ngày 15 đến ngày 23, 24 (âm lịch) tới là giai đoạn quan trọng, ảnh hưởng rất lớn đến việc trổ bông của cây. Thời gian qua, các cấp, các ngành đã tổ chức nhiều cuộc chuyển giao khoa học - kỹ thuật cùng với sự tìm tòi, học hỏi lẫn nhau giữa các nhà vườn trồng mai nên kỹ thuật trồng, chăm sóc để cho mai nở hoa đẹp, đúng tết cũng như phòng trừ sâu bệnh, hạn chế sự tác động của thời tiết ở nhà vườn đã được nâng lên đáng kể. “Nhà vườn bây giờ rất rành về kỹ thuật chăm sóc và cách xử lý hạn chế ảnh hưởng bất lợi của thời tiết đối với quá trình trổ bông của cây mai. Nếu thời tiết lạnh, nhà vườn xử lý bằng cách xông đèn, tưới nước vào ban trưa để hạn chế việc trổ bông trễ của mai. Nếu mai có dấu hiệu nở sớm, nhà vườn xử lý bằng cách tưới nước vào ban đêm…”  - ông Trong cho biết. Dù vậy theo một số nhà vườn, thời điểm các nụ mai bung vỏ lụa khoảng vào ngày 23, 24 tháng Chạp, lúc đó nhà vườn mới biết chính xác mai trổ đúng tết. Vì thế, việc xử lý để hạn chế việc trổ bông sớm hay trễ của mai dưới tác động thời tiết với khoảng thời gian không nhiều là không hề đơn giản, trong đó việc xử lý mai có dấu hiệu nở sớm khó hơn nở trễ rất nhiều. Dù việc xử lý đó có thành công thì tỷ lệ nở hoa đúng tết cũng không thể đạt 100%. Mặt khác, từ khi lặt lá đến khoảng ngày 17, 18 là nhà vườn thường cắt nước, sau đó mới tưới lại. Việc điều tiết nước cấp trong thời điểm này sẽ tác động rất lớn đến việc ra hoa của cây. Ngoài ra, việc cung cấp dinh dưỡng cho cây mai trước khi tiến hành lặt lá cũng sẽ ảnh hưởng đến việc mai cho hoa to, đẹp hay không. Để có cây mai vàng nở đúng thời điểm đòi hỏi người trồng phải tính toán thời gian, theo dõi thời tiết, chăm sóc suốt cả năm chứ không chỉ mấy ngày cận tết. Trồng, chăm sóc và xử lý cho mai trổ bông đẹp, đúng tết không chỉ đòi hỏi sự công phu, tỉ mỉ, nắm vững kỹ thuật chăm sóc, xử lý mà còn cả sự am tường về nghệ thuật chơi mai của người trồng mới có thể nâng giá trị cây mai và góp phần làm đẹp thêm cho ngày tết. NGÔ VĂN