Bài toán lao động: Cần giải pháp dài hạn

Từ đầu năm đến nay, tình hình lao động trên địa bàn tỉnh được đánh giá là khá ổn định. Tình trạng nhảy việc và thiếu hụt lao động giảm. Tuy nhiên, nhu cầu lao động của tỉnh được dự báo sẽ tăng mạnh trong thời gian tới, chủ yếu từ các doanh nghiệp (DN) đầu tư mới và mở rộng sản xuất.

Người lao động tìm hiểu thông tin tuyển dụng từ các DN tại một hội chợ việc làm.

Nhu cầu lao động phổ thông vẫn chiếm số lượng lớn

Theo Trung tâm Dịch vụ việc làm Tiền Giang, nhiều năm trước đây, tỷ lệ biến động lao động trên địa bàn tỉnh sau Tết Nguyên đán hàng năm thường lên đến 15 - 20%, nhưng những năm gần đây đã giảm xuống chỉ còn 3 - 4%. Đó là nhờ vào nhiều chính sách đãi ngộ, trả lương ổn định của chủ DN.

Tuy nhiên, bên cạnh những DN lớn duy trì được số lao động ổn định, vẫn còn nhiều DN nhỏ và vừa do doanh thu bấp bênh, trả lương không cao nên khó giữ chân người lao động. Nhóm DN này thường phải rao tuyển lao động thường xuyên, đặc biệt là lao động phổ thông.

Nhưng nhìn chung, nhiều DN trên địa bàn tỉnh đã biết xem nguồn nhân lực là “vốn quý” nên đã có những chính sách trả lương, đãi ngộ và đào tạo dài hơi, hợp lý, không còn kiểu tuyển dụng “chụp giựt” như nhiều năm trước.

Mặc dù vậy, theo dự báo của Trung tâm Dịch vụ việc làm Tiền Giang, nhu cầu lao động trên địa bàn tỉnh sẽ tăng trong thời gian tới. Bởi lực hút lao động mạnh mẽ từ các địa phương lân cận phát triển công nghiệp mạnh như: Long An, TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai... và cả luồng đầu tư từ các nhà đầu tư trong nước lẫn nước ngoài vào tỉnh theo xu hướng hội nhập sẽ tiếp tục thu hút một lượng lớn lao động. Dự báo sự cạnh tranh, căng kéo về lao động sẽ còn tiếp diễn trong thời gian tới.

Qua thống kê của Trung tâm Dịch vụ việc làm Tiền Giang, trong 6 tháng đầu năm 2016, có 506 đơn vị DN có nhu cầu tuyển dụng, với số lượng 11.531 lao động, tăng 32% so với cùng kỳ năm 2015. Trong đó, nhu cầu tuyển dụng lao động tại khu công nghiệp (KCN), cụm công nghiệp (CCN) trên địa bàn tỉnh chiếm 38%.

Những tháng đầu năm, nhiều DN cần tuyển dụng số lượng lớn lao động phổ thông để đáp ứng yêu cầu mở rộng sản xuất - kinh doanh, chủ yếu là những DN thành lập mới tại KCN Long Giang (huyện Tân Phước) và các địa phương có nhiều DN hoạt động như: TP. Mỹ Tho, huyện Tân Phước, huyện Châu Thành… Nhu cầu tuyển dụng lao động của các DN chiếm tỷ lệ cao ở các nhóm ngành: May mặc - thiết kế thời trang, dệt - thêu - bao bì, chế biến nông - thủy sản…

Ngoài ra, các nhóm ngành như: Quản lý - kinh tế, kế toán - ngân hàng, cơ khí - ô tô, công nghệ thông tin, tiếp thị - bán hàng, tài xế - bảo vệ… cũng được các DN tuyển dụng có xu hướng tăng. Theo cơ cấu trình độ tuyển dụng, lao động phổ thông chiếm 74,2%, công nhân kỹ thuật lành nghề và trung cấp chiếm 22,7%, còn lại là trình độ cao đẳng - đại học trở lên.

Bên cạnh đó, có 82 DN ngoài tỉnh, chủ yếu ở các tỉnh: Long An, Bến Tre, TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai… có nhu cầu tuyển dụng 7.752 lao động. Trong đó, nhu cầu tuyển dụng lao động phổ thông của các DN này chiếm khoảng 83% ở các nhóm ngành nghề như: May mặc, dệt - giày da - bao bì, lắp ráp điện tử - đóng gói, chế biến nông - thủy sản, bảo vệ…

Theo Trung tâm Dịch vụ việc làm Tiền Giang, trong 6 tháng cuối năm 2016, nhu cầu nhân lực về cơ cấu trình độ dự báo vẫn không có nhiều thay đổi so với 6 tháng đầu năm, khi nhu cầu lao động phổ thông vẫn chiếm số lượng lớn khoảng 60% và đa số là tuyển lao động nữ. Dự báo đến cuối năm nhu cầu tuyển dụng lao động của tỉnh khoảng 6.000 lao động. 

Nhu cầu tuyển dụng lao động sôi động sẽ tập trung tại các địa phương như: TP. Mỹ Tho, TX. Cai Lậy, huyện Chợ Gạo, huyện Cái Bè và các KCN: Long Giang (huyện Tân Phước), Tân Hương (huyện Châu Thành); CCN Tân Mỹ Chánh (TP. Mỹ Tho), với các DN mới xây dựng, mở rộng quy mô sản xuất ở các ngành may mặc, bao bì nhựa, thủy sản, giày da…

Đứng trước dự báo này, ông Lê Văn Tươi, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Tiền Giang cho rằng, các DN càng phải quan tâm đến chính sách giữ người lao động. Ông Tươi đưa ra nhận xét: “Chủ DN muốn giữ chân công nhân lâu dài thì cần phải có các chính sách đãi ngộ, đào tạo, hỗ trợ thiết thực cho người lao động ổn định cuộc sống thì họ mới gắn bó lâu dài...”.

Người lao động tìm hiểu thông tin tuyển dụng của các DN tại một phiên giao dịch việc làm.

Những giải pháp lâu dài

Theo ông Nguyễn Tấn Thanh, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Sản xuất - Thương mại - Dịch vụ Hoan Vinh (huyện Châu Thành), thời gian gần đây, hiện tượng dịch chuyển lao động giữa các DN ngành may diễn ra hàng năm. Công việc tuyển dụng công nhân mới cũng như công tác đào tạo lao động của DN trở nên rất quan trọng, nhằm đảm bảo DN có thể tiếp tục sản xuất tốt. Chính vì thế, Công ty Hoan Vinh đã xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch tự đào tạo tay nghề cho công nhân để chuẩn bị cho những tình huống này.

Ông Nguyễn Tấn Thanh cho biết, Hoan Vinh có thể duy trì được nguồn lao động ổn định là nhờ thực hiện tốt các chính sách từ trả lương cho đến các hoạt động phục vụ đời sống tinh thần cho người lao động… Công ty cũng chú trọng tuyển dụng chuyên viên có nhiều kinh nghiệm về hàng dệt may, tư vấn chiến lược phát triển...

Đầu tư vào máy móc thiết bị, giảm số lượng công nhân trong một số khâu của quy trình sản xuất cũng được xem là một giải pháp nhằm giảm căng kéo về nhu cầu lao động. Qua tìm hiểu thực tế ở nhiều DN may mặc trên địa bàn tỉnh hiện nay đã đầu tư khá lớn vào việc mua sắm máy móc phục vụ công nghệ tự động như: Máy may Juki lập trình cắt chỉ tự động; máy làm khuy nút điện tử, máy trải và cắt vải tự động... để thay thế cho thế hệ máy móc được điều khiển bằng tay và đòi hỏi nhiều lao động.

Bà Phạm Thị Dụ, Giám đốc Công ty cổ phần may Tiền Tiến (TP. Mỹ Tho) cho biết thêm, việc mua sắm đầu tư thiết bị, tổ chức sản xuất một cách khoa học và cải tiến quản lý là những việc mà DN may đã phải làm từ vài năm gần đây trước sự cạnh tranh ngày càng gay gắt về giá cả sản phẩm cũng như những thách thức về lao động. Bà Dụ giải thích, việc đầu tư máy móc thiết bị hiện đại giúp DN tăng năng suất và giảm bớt những hao hụt về nguyên liệu để có giá cạnh tranh.

Ngoài ra, với việc Việt Nam tham gia Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), ngày càng có nhiều nhà đầu tư nước ngoài (FDI) đến Việt Nam đầu tư vào lĩnh vực dệt may để hưởng ưu đãi về thuế quan khi xuất khẩu sang các thị trường thành viên của TPP, trong đó có Mỹ.

Theo đó, DN trong nước chắc chắn bị cạnh tranh về lao động khi những công ty FDI có những chính sách để thu hút lao động. Nếu không đầu tư máy móc hiện đại để chuẩn bị từ bây giờ, DN trong nước sẽ gặp khó khăn khi bị cạnh tranh thu hút lao động với các DN FDI.

Nhìn chung, DN ngành may trong nước đều muốn mở rộng sản xuất, nhưng vẫn đang nghe ngóng tình hình và tính đến những giải pháp dài hạn cho bài toán lao động.

HỮU NGHỊ