Nông dân "quay lưng" với cây nhãn tiêu quế

Thời gian gần đây, nhà vườn không còn mặn mà với cây nhãn tiêu quế (còn gọi là nhãn tiêu da bò, chiếm 70 - 80% diện tích nhãn của tỉnh). Đặc biệt, hiện nay cây ăn trái từng gây “sốt” một thời này đang bị thay thế dần bởi những cây trồng khác.

Nhiều nhà vườn đang dự tính chuyển đổi cây nhãn tiêu quế sang cây trồng khác.

Chưa có thời điểm nào mà cây nhãn tiêu quế lại rơi vào tình trạng “thoái trào” như hiện nay. Ngay cả những nhà vườn có nhiều năm gắn bó với cây trồng này giờ cũng tính chuyện “buông tay” vì hiệu quả kinh tế thấp.

Chú Nguyễn Văn Đực, ấp Bình, xã Dưỡng Điềm (huyện Châu Thành) cho biết, 5 công nhãn tiêu quế của chú trồng đến nay trên 20 năm tuổi nhưng giờ sắp phải thay thế. Nguyên nhân là do giá nhãn thấp. “Nhãn tiêu quế chủ yếu bán cho các thương lái đi hàng sấy nhưng thời gian gần đây họ không mua hàng này nữa.

Còn nhãn tươi, thương lái cũng mua với giá rất thấp, khoảng 10.000 đồng/kg. Trước đây, có thời điểm giá nhãn rớt xuống còn 3.000 - 4.000 đồng/kg. Giá như thế này, nhà vườn cầm chắc thua lỗ. Hiện nay, tôi đã trồng xen 400 cây chanh vào vườn nhãn để có thu nhập cho gia đình. Nếu giá nhãn tiếp tục xuống thấp, tôi phải đốn mấy cây nhãn này”- chú Đực tâm tư.

Anh Thân Văn Thật, ấp Thuận kề bên cho biết, anh đã đốn toàn bộ 1,5 công nhãn tiêu quế hơn 10 năm tuổi của mình để chuyển sang trồng nhãn xuồng cơm vàng. Lý giải quyết định của mình, anh Thật cho biết, nhãn tiêu quế tuy cho năng suất cao nhưng dễ bị nhiễm bệnh, giá lại thấp. Trong khi đó, nhãn xuồng cơm vàng tuy không cho trái nhiều bằng nhưng trái ăn ngon hơn, giá khá cao, cây lại ít bệnh.

Tình trạng nhà vườn không mặn mà, “quay lưng” với cây nhãn tiêu quế cũng đã và đang diễn ra ở nhiều nơi. Theo cơ quan chức năng của huyện Cái Bè, trước khi xảy ra dịch bệnh “chổi rồng”, Cái Bè có 2.900 ha nhãn nhưng hiện nay chỉ còn khoảng 900 ha do người dân chuyển đổi sang trồng bưởi, chanh, ổi, mít, xoài…

Còn theo một cán bộ bảo vệ thực vật TX. Cai Lậy, năm 2015 thị xã có 615 ha nhãn. Hiện nay, chưa có thống kê lại diện tích nhãn trên địa bàn nhưng qua thông tin từ các xã nắm được, đến nay nhà vườn đã chuyển đổi khoảng 46 ha nhãn sang trồng sầu riêng, bưởi…

Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, diện tích nhãn trên địa bàn tỉnh hiện còn khoảng 3.200 ha, so với trước khi xảy ra bệnh “chổi rồng” là khoảng 8.000 ha, do nhà vườn chuyển đổi sang trồng các cây khác. Trước tình hình này, chi cục đã chỉ đạo các trạm phối hợp với cơ quan chức năng địa phương điều tra lại diện tích nhãn trên địa bàn.

Lý giải nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên, các nhà vườn trồng nhãn lâu năm cho rằng, giá nhãn tiêu quế trong thời gian gần đây diễn biến không thuận lợi chỉ là “giọt nước tràn ly” làm cho nhà vườn đi đến quyết định chuyển đổi cây trồng có nhiều năm gắn bó này.

Một trong những lý do quan trọng khác làm cho nhà vườn “quay lưng” với cây nhãn tiêu quế là nguy cơ tái nhiễm bệnh “chổi rồng” luôn hiện hữu.

Bởi theo các nhà vườn này, dù những năm qua nhà vườn triển khai các biện pháp phòng, chống bệnh “chổi rồng” nhưng bệnh vẫn cứ tái đi, tái lại nên năng suất nhãn cũng bị ảnh hưởng đáng kể.

Trong khi đó, chi phí sản xuất trong mỗi đợt xử lý cho trái tăng cao do phải thêm chi phí thuốc phòng trị bệnh “chổi rồng”.

“Từ khi xử lý đến khi cây ra bông, chúng tôi phải phun ít nhất 3 lần thuốc chỉ để phòng, trừ bệnh “chổi rồng”. Ngoài ra, nhà vườn còn phải mướn nhân công phun xịt, vậy mà chưa chắc đã thu hoạch được năng suất tốt.

Nếu như trước đây giá nhãn khoảng 10.000 đồng/kg là người trồng đã có thể huề vốn hoặc có lời, thì hiện nay phải từ 12.000 - 13.000 đồng/kg” - một nhà vườn chia sẻ.

Đó là chưa tính, trước nguy cơ tái nhiễm bệnh “chổi rồng” cao đòi hỏi nhà vườn phải chăm sóc cây nhãn nhiều hơn để tăng sức chống chịu của cây, càng đẩy chi phí sản xuất tăng thêm. Trong tình hình khó khăn với rủi ro cao như thế, giá nhãn liên tục ở mức thấp trong thời gian qua đã gây thêm áp lực cho nhà vườn. Kết quả là nhiều nhà vườn chọn giải pháp đốn nhãn tiêu quế để chuyển đổi sang cây trồng khác.

Ông Võ Văn Men, Chi cục phó Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho biết, cuối tháng 6 vừa qua, Cục Bảo vệ thực vật ban hành quy trình kỹ thuật mới về quản lý bệnh “chổi rồng” hại nhãn. Theo đó, quy trình đã giảm bớt số lần phun thuốc nên giúp giảm chi phí phòng, chống bệnh “chổi rồng” cho nhà vườn.

Về phía chi cục, trước tình hình nhà vườn đang chuyển đổi mạnh cây nhãn tiêu quế, chi cục khuyến cáo, khi quyết định chuyển đổi, bà con cần cân nhắc khi chọn cây trồng để mang lại hiệu quả tốt, lâu dài. Nhà vườn cũng có thể ghép gốc nhãn tiêu quế với nhánh nhãn Ido, nhãn xuồng cơm vàng, nhãn Thạch Kiệt…

Nếu trồng lại nhãn tiêu quế, nhà vườn cần chọn giống sạch bệnh, vệ sinh vườn trước khi trồng, nhất là loại bỏ các cây ký chủ nhện lông nhung như bù ngót, cơm nguội… để cắt nguồn trung gian truyền bệnh.

Trong quá trình trồng, khâu chăm sóc, bón phân cân đối, chú trọng bón các chất trung - vi lượng, phân hữu cơ; đồng thời thường xuyên giữ ẩm cho cây vào mùa khô có ý nghĩa rất quan trọng giúp cho cây nhãn tăng sức đề kháng bệnh. Khi xảy ra bệnh, nhà vườn cần phòng, chống đúng quy trình, sử dụng thuốc theo nguyên tắc “4 đúng”...

NGÔ VĂN