Vụ lúa đông xuân: năng suất thấp- giá không cao

Những ngày này, bà con nông dân ở các huyện phía Tây của tỉnh như: Cái Bè, Cai Lậy, TX. Cai Lậy, Tân Phước bước vào thu hoạch rộ vụ lúa đông xuân 2016 - 2017. Điều đáng quan tâm là vụ lúa năm nay có năng suất thấp hơn so với tất cả các năm trước, giá lúa lại không cao hơn bao nhiêu so với trước đó… Chính điều này đã kéo theo nguồn thu nhập của người dân bị giảm đáng kể, thậm chí một số hộ không có lãi.

Tranh thủ trời nắng, nhân công thu hoạch lúa đông xuân cho nông dân.

NĂNG SUẤT GIẢM DO NHIỀU NGUYÊN NHÂN

Về các huyện phía Tây trong những ngày này, chúng ta dễ dàng bắt gặp những cánh đồng trồng lúa chín vàng ươm. Nông dân thì tranh thủ ra đồng gặt những khu lúa sập do đám mưa trái mùa trước đó. Trên đồng, máy gặt đập liên hợp chạy ầm ì thu hoạch lúa cho bà con. Dưới kinh, ghe của thương lái cũng tấp nập ra vào bến để cân lúa ở những điểm tập trung.

Giữa cái nắng của những ngày đầu xuân, ông Trương Văn Thảo, ấp Phú Tiểu, xã Phú Nhuận, huyện Cai Lậy cầm liềm cắt những bụi lúa do máy gặt đập thu hoạch còn sót lại. Vừa cặm cụi cắt, ông Thảo vừa tâm sự: “Thất mùa rồi chú ơi! Năng suất thấp chưa từng có. Lúa của tôi cũng “có hạng”, vậy mà chỉ có 37 - 38 giạ/công (1.000 m2/công), trong khi vụ đông xuân của các năm trước từ 45 - 55 giạ/công. Ở đây, những ruộng lúa thu hoạch rồi chỉ dao động từ 30 - 35 giạ/công”. Ông Thảo có trên 3,5 ha đất canh tác và có nhiều kinh nghiệm trồng lúa, lắc đầu ngao ngán: “Nhìn trà lúa thấy rất tốt, bông lúa cũng không thua so với những năm trước, nhưng khi thu hoạch lại không có năng suất”.

Gần đó, ông Võ Văn Nu cũng vừa thu hoạch xong 0,6 ha lúa IR 50404. Ngồi buồn so trên bờ kinh chờ thương lái đến cân lúa, ông Nu than: “Năng suất chỉ có 32 giạ/công thì làm sao trả nợ. Đây là vụ chính trong năm, nông dân kỳ vọng rất nhiều vào vụ lúa này. Bởi lúa trúng mùa, giá cao thì nông dân mới mong trả được nợ của 3 tháng ngồi không chờ lũ, rồi 3 tháng canh tác lúa”.

Tại cánh đồng của huyện Cái Bè, năng suất lúa cũng chẳng khá hơn. Bà Nguyễn Thị Huệ, ấp Hậu Phú 2, xã Hậu Mỹ Bắc A vừa thu hoạch xong 0,4 ha lúa IR 50404. Lúa còn chất đống trên bờ kinh, bà Huệ than: “Vụ đông xuân này, tụi tui chờ hoài mới thấy lúa đầy bao, chứ mọi năm vụ này, máy gặt đập một chút là bao lúa nằm “lủ khủ” trên đồng rồi. Với tình hình này, 1 công lúa thu hoạch khoảng 32 - 35 giạ là cùng, trong khi vụ đông xuân vừa rồi lên đến 53 giạ/công. Tính ra năng suất giảm khoảng 40%. Làm lúa trên 20 năm, đây là lần đầu tiên tôi thấy vụ đông xuân có năng suất thấp kỷ lục”.

Theo nhiều nông dân đang thu hoạch lúa đông xuân 2016 - 2017, nguyên nhân làm cho năng suất lúa giảm mạnh là do điều kiện thời tiết không mấy thuận lợi, nhất là ở giai đoạn lúa trổ đến chín thì thường xuyên có mưa nên lúa bị lép hạt. Bên cạnh đó, lúa còn bị bệnh bạc lá, đạo ôn cổ bông, muỗi hành rất nhiều… Mặc dù bà con phun thuốc bảo vệ thực vật phòng trị rất nhiều nhưng hiệu quả rất thấp.

Ông Trương Văn Cho, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh cho biết, đến nay toàn tỉnh đã thu hoạch được trên 16.000 ha/70.000 ha lúa đông xuân 2016 - 2017. Diện tích thu hoạch nhiều chủ yếu ở các huyện phía Tây như: Cái Bè, Cai Lậy, TX. Cai Lậy… Năng suất đạt trên 5,4 tấn/ha. Đây là năng suất thấp nhất từ trước đến nay. Nguyên nhân dẫn đến năng suất thấp là do không đủ tiết xuân nên số lượng hạt trên bông không nhiều, còn các loại bệnh như: Đạo ôn, lem lép hạt, rầy nâu… thì không đáng kể, không phải nguyên nhân chính dẫn đến năng suất thấp.

Bà Nguyễn Thị Huệ, ấp Hậu Phú 2, xã Hậu Mỹ Bắc A, huyện Cái Bè tập kết lúa chờ thương lái đến cân.

GIÁ LÚA CHƯA BÙ ĐƯỢC NĂNG SUẤT GIẢM

Đông xuân là vụ lúa chính trong năm. Nông dân kỳ vọng rất nhiều vào vụ lúa này để chi trả tiền tiêu xài vào những tháng đợi đất lúa ngâm lũ, bù vào thời gian canh tác lúa hơn 3 tháng và “đắp” vào khoảng tiền xài tết. Nhưng vụ lúa này, năng suất lại quá thấp, giá lúa không cao đã khiến nông dân thất vọng. Gia đình không có nhiều đất canh tác nên mấy năm qua, bà Nguyễn Thị Bảy, ấp Phú Tiểu, xã Phú Nhuận, huyện Cai Lậy đã thuê 0,3 ha đất ruộng của hàng xóm để canh tác lúa. Nhờ chịu khó làm ăn nên dù là đất thuê nhưng khoản lợi nhuận từ trồng lúa vẫn đủ để gia đình bà trang trải kinh tế và lo cho các con ăn học. Tuy nhiên, vụ lúa đông xuân năm nay, năng suất lúa chỉ đạt 32 giạ/công, giảm hơn 40% so với cùng kỳ năm trước, khiến kinh tế của gia đình bà gặp khó khăn. Bà Bảy tâm sự: “Năm nào cũng vậy, vụ lúa đông xuân là mùa vụ được gia đình rất kỳ vọng, bởi nhờ vụ mùa này mà gia đình có thêm “tự tin” ăn tết và dành dụm. Năm nay, lúa quá thất, bán không đủ để trả tiền mướn đất, vật tư nông nghiệp, nhân công. Làm lụng suốt 3 tháng ròng mà không có dư”.

Nguyên nhân chi phí tăng, theo nhiều nông dân, do năm nay người dân tốn nhiều tiền mua xăng, dầu bơm nước ở giai đoạn đầu vụ, vì gặp mưa dầm sau sạ. Ngoài ra còn tốn thêm tiền mua lúa giống sạ thêm ở những điểm lúa chết, cũng như tiền phân, thuốc bảo vệ thực vật do dịch bệnh nhiều. Cho nên, những hộ gieo trồng giống lúa thơm, lúa hạt dài thì có lời kha khá, riêng những hộ gieo trồng giống IR 50404 thì lãi rất ít.

Khảo sát của chúng tôi, giá lúa trong những ngày qua trồi sụt, không ổn định. Có lúc, giá nhích cao hơn thị trường trước tết 200 đồng/kg, sau đó xuống bằng mức dịp tết. Thương lái Trần Minh Nhật, xã Thạnh Lộc (huyện Cai Lậy) thu mua lúa tại một điểm tập kết lúa ở ấp Phú Tiểu, xã Phú Nhuận, huyện Cai Lậy cho biết: “Trước Tết Nguyên đán, chúng tôi đã đặt cọc cho nông dân trồng lúa IR 50404 là 4.500 đồng/kg, lúa OM 4900 là 5.200 đồng/kg; sau tết giá có tăng lên 4.700 đồng/kg lúa IR 50404 và 5.300 đồng/kg lúa OM 4900, nhưng đến thời điểm thu mua, giá lại giảm bằng với thời điểm trước tết. Nguyên nhân giá lúa giảm là do chất lượng gạo năm nay không bằng so với những vụ đông xuân trước đó”.

Theo ông Lê Thanh Khiêm, Phó Giám đốc Công ty Lương thực Tiền Giang, hiện giá lúa thu mua tại kho của doanh nghiệp tăng 200 - 300 đồng/kg lúa loại thường và tăng khoảng 400 đồng/kg loại lúa hạt dài, lúa thơm so với vụ đông xuân 2015 - 2016. Các loại gạo cũng tăng từ 300 - 500 đồng/kg. Nguyên nhân, loại lúa hạt dài và lúa thơm tăng cao là do sản lượng năm nay ít. Ngoài ra, chất lượng và sản lượng của tất cả các loại lúa đều giảm so với vụ đông xuân năm trước.

SĨ NGUYÊN