Chuyện về 2 loại trái cây đặc sản.

Theo UBND huyện Cái Bè, hiện toàn huyện có 14.436/16.800 ha vườn đang trồng các loại cây ăn trái (CAT) đặc sản của địa phương như xoài cát Hòa Lộc, bưởi lông Cổ Cò, cam sành… với thu nhập bình quân đạt 80 triệu đồng/ha/năm. Thời gian qua, lãnh đạo địa phương đã quan tâm đầu tư phát triển, gắn với mô hình sản xuất theo tiêu chuẩn GAP và xây dựng thương hiệu nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm của các loại CAT đặc sản, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế vườn.

Dán nhãn bưởi lông Cổ Cò ở HTX Mỹ Lương.

XOÀI CÁT HÒA LỘC - VUA CỦA CÁC LOẠI XOÀI

Là giống xoài nổi tiếng ngon của Nam bộ, xoài cát Hòa Lộc được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng bởi màu sắc hấp dẫn, mùi vị thơm ngon và có giá trị dinh dưỡng cao. Xoài cát Hòa Lộc có dạng trái thon dài, tròn mình, eo rốn trái rõ, đỉnh trái nhọn, bầu tròn gần cuống. Khi chín, trái màu vàng tươi, vỏ mỏng, phủ lớp phấn trắng mịn, có đốm nhỏ, màu nâu đen, đốm dạng tròn; thịt trái màu vàng tươi, dày, độ chắc thịt cao, mịn, dẻo, ít nước, ít xơ. Trái có vị rất ngọt, mùi thơm dịu đặc trưng. Nguồn gốc của xoài cát Hòa Lộc được trồng tại làng Hòa Lộc, nay là ấp Hòa thuộc xã Hòa Hưng. Đây là vùng đất ven sông Tiền nên tích tụ nhiều phù sa rất thích hợp cho xoài sinh trưởng và phát triển. Ngoài ra, một số vùng khác cũng có thổ nhưỡng phù hợp để duy trì loại xoài này là xã Hòa Hưng, An Hữu, An Thái Trung, Tân Hưng, Tân Thanh…

Theo Ths. Nguyễn Việt Hoa, Chủ tịch Hội Làm vườn huyện Cái Bè: Xoài cát Hòa Lộc được trồng lâu đời nhất ở huyện Cái Bè. Giống xoài này bắt đầu nổi tiếng từ những năm 1939 - 1940 sau khi đoạt giải cao trong các cuộc đấu xảo, giống xoài cát này đã trở thành đặc sản quý, được dâng lên tế lễ nơi đình thần, mà di tích ngày nay là Đình thần Hòa Lộc. Xoài cát Hòa Lộc đã được Cục Sở hữu trí tuệ thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ cấp văn bằng bảo hộ Chỉ dẫn địa lý vào ngày 30-9-2009 với tên “Chỉ dẫn địa lý xoài cát Hòa Lộc”. Theo đó, chỉ có xoài trồng tại địa danh này mới được mang tên xoài cát Hòa Lộc. Những năm gần đây loại  trái cây này đã đem lại giá trị kinh tế cao cho nông dân xã Hòa Hưng, huyện Cái Bè nói riêng và Tiền Giang nói chung. Nhờ chất lượng ngon, hương vị đậm đà nên hiện nay giống xoài cát Hòa Lộc đang được trồng với quy mô công nghiệp.

Lựa chọn xoài cát Hòa Lộc xuất khẩu ở HTX Xoài cát Hòa Lộc.

Hiện loại trái cây đặc sản này đã mang lại nguồn thu lớn cho nông dân ở xã Hòa Hưng. Với giá trung bình từ 20.000 - 70.000 đồng/kg tùy thời điểm, mỗi ha cho giá trị từ 200 - 400 triệu đồng và là cây trồng có hiệu quả kinh tế nhất hiện nay tại xã. Anh Huỳnh Văn Sang ở ấp Hòa có 5 công đất trồng xoài cát Hòa Lộc, mỗi năm cho thu hoạch khoảng 6 tấn xoài thương phẩm, bán được 150 triệu đồng. Mới đây, nhờ xoài cát Hòa Lộc mà anh đã xây ngôi nhà mới trị giá 500 triệu đồng. Hay hộ anh Trần Văn Nở ở ấp Bình trồng 108 gốc xoài cát Hòa Lộc, mỗi năm gia đình anh thu nhập hơn 100 triệu đồng.
Theo số liệu thống kê của UBND xã Hòa Hưng, hiện xã có khoảng 600 ha trồng xoài cát Hòa Lộc. Năm 2012 được Dự án xây dựng và kiểm soát chất lượng nông sản thực phẩm do Cơ quan Phát triển quốc tế Canada (CIDA) tài trợ, Hợp tác xã Xoài cát Hòa Lộc đã tham gia mô hình sản xuất xoài cát Hòa Lộc được công nhận là mô hình trồng xoài cát Hòa Lộc theo tiêu chuẩn VietGAP. Năm 2012 được chứng nhận theo tiêu chuẩn VietGAP 11,1 ha/19 hộ; năm 2013 được tái chứng nhận và mở rộng lên 20,73 ha/34 hộ; năm 2014 chứng nhận cho 20,1 ha/ 33 hộ đạt tiêu chuẩn GlobalGAP (thực hành nông nghiệp tốt toàn cầu).

Được biết, xoài cát Hòa Lộc là 1 trong 7 loại trái cây chủ lực được tỉnh đầu tư phát triển. Mới đây, Đề án Tái cơ cấu nền nông nghiệp của tỉnh cũng chọn trái xoài làm bước đột phá cho các loại cây trái còn lại. Đến nay, tỉnh đã xây dựng được vùng chuyên canh 1.600 ha, tập trung tại các xã giáp sông Tiền của huyện Cái Bè, gồm: Hòa Hưng, An Hữu, An Thái Trung, Tân Thanh, Tân Hưng, Mỹ Lương, An Thái Đông, Mỹ Đức Tây, Mỹ Đức Đông, Thiện Trí, Hòa Khánh…

Thương hiệu xoài cát Hòa Lộc hiện nay không chỉ chiếm lĩnh thị trường trong nước mà còn đang vươn ra thế giới, xuất khẩu sang một số thị trường khó tính nhất. Đặc biệt, sản phẩm này đã được xuất khẩu sang các thị trường đầy tiềm năng như: Pháp, Mỹ, Canada, Australia, Nhật Bản, Singapore, Trung Quốc... Nhờ vậy, thu nhập của nông dân trồng xoài cát Hòa Lộc không ngừng được nâng cao.

BƯỞI LÔNG CỔ CÒ - VỊ NGỌT CỦA VÙNG ĐẤT PHÙ SA

Những lão nông cố cựu ở huyện  Cái Bè cho biết: bưởi lông Cổ Cò có nguồn gốc từ một cây bưởi hiếm được trồng sau nhà ông Cai Huỳnh ở rạch Cổ Cò (thuộc địa phận 2 ấp Đông Thạnh và An Lạc - nay là xã Mỹ Lương, huyện Cái Bè). Tên “bưởi lông” là do mọi người thấy bên ngoài trái bưởi có lớp lông tơ mịn bao phủ. Trái có dạng hình quả lê, nặng trung bình 0,9 - 1,4 kg/trái; khi chín, vỏ có màu xanh vàng dễ lột và khá mỏng (13 - 16 mm); ruột hồng nhạt; nước khá nhiều, vị ngọt đến chua nhẹ, mùi thơm và ít hạt. Với đặc điểm cho trái quanh năm, năng suất cao, bưởi lông Cổ Cò đang được nhà vườn ở khu vực này duy trì và mở rộng diện tích… Sau đó, các nhà khoa học ở Viện Cây ăn quả miền Nam lập hồ sơ xác định cây đầu dòng của giống bưởi lông Cổ Cò 47 năm tuổi có chu vi gốc 1,3 m, bán kính tán cây 11 m tại nhà ông Nguyễn Văn Tôn (còn gọi là Hai Tôn) ở xã An Thái Đông, huyện Cái Bè.

Năm 1999, Hợp tác xã Dịch vụ sản xuất nông nghiệp Mỹ Lương (gọi là HTX Mỹ Lương) được thành lập và đến năm 2004, HTX Mỹ Lương đã “gắn mác”, đăng ký nhãn hiệu và kinh doanh bưởi lông Cổ Cò. Nhờ vậy, đến nay, sản phẩm bưởi lông Cổ Cò có mặt tại thị trường Hà Nội, Hải Phòng và TP. Hồ Chí Minh, đặc biệt là cung cấp cho hệ thống siêu thị Metro đăng ký độc quyền để thu mua và cung cấp cho thị trường thành phố. Tại Hà Nội, HTX cung cấp sản phẩm bưởi lông Cổ Cò cho 13 siêu thị. Ngoài ra, HTX Mỹ Lương còn mạnh dạn đăng ký gian hàng ở 17 hội chợ để quảng bá thương hiệu sản phẩm. Bưởi lông Cổ Cò đã được HTX đưa đi triển lãm và nhiều lần bán ra thị trường nước ngoài. Theo ông Huỳnh Nguyên Anh, Giám đốc HTX Mỹ Lương, hiện nay quy mô tiêu thụ của HTX mỗi tháng từ 30 - 50 tấn trái cây các loại.

Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Cái Bè, toàn huyện hiện có 1.500 ha bưởi, trong đó bưởi lông Cổ Cò chiếm gần 1.000 ha, tập trung ở các xã: Mỹ Lợi A, Mỹ Lợi B, Mỹ Đức Tây, An Thái Đông, Mỹ Lương… Thời gian qua, huyện đã tăng cường hỗ trợ cho bà con nhà vườn về vốn, cây giống, chuyển giao khoa học - kỹ thuật, đặc biệt là hỗ trợ nông dân ở các xã xây dựng nông thôn mới phát triển diện tích bưởi lông Cổ Cò. Cụ thể: Năm 2014 và 2015, huyện đã đầu tư cho nông dân giống bưởi lông Cổ Cò trên diện tích 40 ha. Ông Nguyễn Văn Tú, Phó Chủ tịch UBND huyện Cái Bè, cho biết: Thời gian tới, huyện tập trung triển khai các giải pháp để phát triển vườn chuyên canh CAT. Theo đó, ngành Nông nghiệp thực hiện chương trình hỗ trợ giống trên cơ sở vườn cây đầu dòng hiện có, để đạt diện tích 3.000 ha vườn chuyên canh theo quy hoạch. Đồng thời nhân rộng mô hình sản xuất đạt chứng nhận VietGAP, GlobalGAP... hướng đến lợi nhuận vườn CAT đạt trên 80 triệu đồng/ha/năm.

HOÀNG AN