Tìm giải pháp tổng thể thúc đẩy xuất khẩu

Đó là chủ đề Hội nghị toàn quốc về giải pháp tổng thể thúc đẩy xuất khẩu đã diễn ra tại Hà Nội vào sáng 23-4. Chủ trì là Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng.

 

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: “Đây là một hội nghị quan trọng vì lâu rồi chúng ta chưa có một hội nghị toàn quốc bàn về các giải pháp căn cơ hơn, tháo gỡ những khó khăn trong xuất khẩu. Không có nước nào trên thế giới trở thành nước có thu nhập cao mà không có xuất khẩu. Vì vậy, chúng ta phải nâng cao năng lực cạnh tranh để chiếm lĩnh thị trường quốc tế, nhìn vào thị trường toàn cầu để thúc đẩy phát triển”. 

Trái thanh long góp phần quan trọng vào kim ngạch xuất khẩu nông sản.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nêu 5 vấn đề để các bộ, ngành, các doanh nghiệp và địa phương suy nghĩ:

 

Một là làm sao để có thể tăng giá trị xuất khẩu của Việt Nam, từ đó tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.

 

Hai là chúng ta cần chỉ ra và loại bỏ những nút thắt trong xuất khẩu, tìm hiểu có bao nhiêu rào cản? 

 

Ba là làm sao để doanh nghiệp Việt Nam nắm bắt thông tin thị trường, dự báo những cơ hội, rủi ro.

 

Bốn là tiếp tục phát triển thị trường, tạo điểm nhấn cho phát triển hàng hóa như thế nào khi đã có lợi thế từ các Hiệp định FTA. 

 

Năm là đề xuất những chiến lược quốc gia để đẩy mạnh xuất khẩu có hệ thống hơn, bài bản hơn.

 

Đánh giá về hoạt động xuất khẩu hàng hóa năm 2017, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh nhấn mạnh: “Xuất khẩu tăng mạnh về quy mô, lần đầu tiên vượt mốc 200 tỷ USD. So với quy mô xuất khẩu năm 2011 (96,9 tỷ USD), thời điểm bắt đầu thực hiện Chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa thời kỳ 2011 - 2020, định hướng đến năm 2030, xuất khẩu sau 7 năm đã bằng 2,21 lần.

 

Tốc độ tăng xuất khẩu bình quân đạt 12%/năm. Tăng trưởng xuất khẩu năm 2017 đã góp phần quan trọng vào tăng trưởng GDP, cải thiện cán cân thanh toán, ổn định kinh tế vĩ mô, tạo hiệu ứng lan tỏa, thúc đẩy sản xuất, tạo công ăn việc làm và thu nhập cho hàng triệu lao động”.

 

Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu đã chuyển dịch thành công. Nhóm hàng công nghiệp chế biến năm 2017 chiếm tỷ trọng 81,3%, tăng mạnh so với mức 61% của năm 2011; tỷ trọng của hàng nông, thủy sản giảm còn 12,1% (năm 2011 là 20,4%); nhóm nhiên liệu, khoáng sản chỉ còn chiếm tỷ trọng khoảng 2% (năm 2011 chiếm 11,6%). 

 

Ở tất cả các thị trường mà Việt Nam có ký kết Hiệp định thương mại tự do (FTA) đều ghi nhận tăng trưởng vượt trội như: Xuất khẩu sang thị trường Hàn Quốc tăng 31,1%, sang thị trường ASEAN tăng 24,3%, sang thị trường Nhật Bản tăng 14,2%... Ngoài ra, các thị trường lớn như Hoa Kỳ, EU… đều được giữ vững, hoặc thậm chí có mức tăng ấn tượng như xuất khẩu sang Trung Quốc tăng 60,6%.

 

Nhận định năm 2018, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh cho biết: “Xuất khẩu tiếp tục có những cơ hội để tăng trưởng. Nhu cầu thế giới sẽ tiếp tục phục hồi do tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2018 được dự báo khả quan.

 

Theo lộ trình cam kết tại các FTA, thuế nhập khẩu của các đối tác sẽ tiếp tục được xóa bỏ hoặc cắt giảm, tạo thêm lợi thế cạnh tranh cho hàng hóa của Việt Nam. Bên cạnh đó, hoạt động xuất khẩu cũng tiếp tục có thuận lợi từ những nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành trong cải cách thủ tục hành chính, kiến tạo môi trường kinh doanh, đầu tư thuận lợi, thông thoáng, minh bạch; góp phần khơi thông nguồn lực cho sản xuất - kinh doanh trong nước.

 

Mặc dù vậy, hoạt động xuất khẩu của Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Thương mại toàn cầu năm 2018 được dự báo sẽ tiếp tục khởi sắc nhưng vẫn tiềm ẩn những biến động khó lường khi quan hệ ngoại giao, kinh tế giữa các nền kinh tế lớn đang trở nên căng thẳng trong những ngày gần đây.

 

Chủ nghĩa bảo hộ đang xuất hiện trở lại và thể hiện rõ ràng hơn trong những tháng đầu năm 2018. Các nước nhập khẩu áp dụng các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm và về bảo vệ môi trường ngày càng khắt khe. Đây là một trong những khó khăn lớn nhất mà xuất khẩu của Việt Nam phải đối mặt”.

 

Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu các ngành chức năng cần làm tốt hơn để tạo môi trường thông thoáng cho các doanh nghiệp xuất khẩu, quy trình phải rõ ràng, thuận lợi; cải cách thủ tục cần nhanh, gọn. 

 

Thủ tướng cũng nhấn mạnh, động lực của phát triển là cạnh tranh. Vấn đề giảm chi phí ở mọi khâu để tăng tính cạnh tranh là cơ bản vì chi phí vốn, thủ tục còn quá lớn. Bên cạnh đó, năng lực sản xuất trong nước đang phát triển rất tốt. Tuy nhiên, cần lưu ý trước khi đặt vấn đề quy hoạch sản xuất phải đặt vấn đề thị trường lên trên.