40 năm - "con tàu" Rạch Gầm vẫn thẳng tiến

Những con tàu của Hợp tác xã (HTX) Rạch Gầm cứ bon bon tiến về phía trước khi HTX bước vào tuổi 40. Điều này phần lớn được khơi nguồn từ phương châm luôn đổi mới, sáng tạo và chọn được bước đi đúng trong từng chặng đường phát triển.

1. Có lẽ HTX Rạch Gầm là một trong rất ít đơn vị gặt hái rất nhiều thành công và được xem là đơn vị kinh tế tập thể điển hình của cả nước. Tất nhiên, thành công của HTX Rạch Gầm hôm nay luôn gắn liền với các chặng đường lịch sử của đất nước.

Điểm qua những nét nổi bật của HTX, ông Trần Đỗ Liêm, Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX Rạch Gầm nhấn mạnh, một trong những điểm nhấn đầu tiên là chỉ 2 tháng sau ngày thành lập (tháng 4-1979) HTX đã điều hàng trăm thuyền, ghe tham gia vận tải sơ tán nhân dân, vận chuyển bộ đội, quân trang, quân dụng phục vụ cuộc chiến bảo vệ biên giới Tây Nam.

Tiếp đó, HTX còn tham gia vận chuyển hàng ngàn tấn gạo, mía giống sang giúp nhân dân Campuchia khôi phục kinh tế sau khi đánh tan bọn diệt chủng Pol Pot. Bước vào thời kỳ bao cấp trong những năm 1980 của thế kỷ trước, HTX Rạch Gầm đã tham gia vận chuyển hàng triệu tấn lúa, gạo theo kế hoạch từ các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long về cung cấp cho TP. Hồ Chí Minh và chuyển lên tàu biển ra điều hòa lương thực cho các tỉnh phía Bắc; đồng thời, vận chuyển hàng trăm ngàn tấn cát, đá, xi măng theo kế hoạch từ các tỉnh Đồng Nai, Sông Bé, An Giang về xây dựng các công trình của tỉnh.

“Từ năm 1987, ngoài kế hoạch vận chuyển được giao có nhiên liệu đảm bảo, HTX còn tự tìm kiếm nguồn hàng, nguồn nhiên liệu vật tư nhằm duy trì hoạt động theo mô hình do mình tự xây dựng lên nhằm củng cố lòng tin, giữ vững HTX hoạt động thường xuyên liên tục, tự đứng vững và phát triển, trong khi hàng loạt HTX khác tan rã”- ông Liêm nhấn mạnh.

Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Hưởng đến thăm HTX Rạch Gầm. Ảnh: MINH THÀNH

Khi đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, từ năm 1989 đến 1996, lãnh đạo HTX đã chủ động tìm hiểu, nắm bắt cơ chế thị trường, tự xây dựng điều lệ phù hợp, tổ chức lại bộ máy quản lý, phân nhóm công việc, giao khoán… đi trước chiếm lĩnh, mở rộng thị trường, xây dựng lòng tin với khách hàng ra toàn khu vực. HTX Rạch Gầm được đánh giá đã sáng tạo, đi trước xây dựng Điều lệ HTX khi chưa có Luật HTX.

Nhờ đó, HTX hoạt động có hiệu quả, là người lính tiên phong đi trước đổi mới tổ chức hoạt động kinh tế tập thể, tạo tiền đề thực tế cho Luật HTX ra đời năm 1997. Khi đất nước chuyển sang thời kỳ kinh tế thị trường (1997 - 2006), từ kinh nghiệm thực tế, với điều lệ xây dựng sau khi có Luật HTX, HTX Rạch Gầm đã nhanh chóng hoàn chỉnh mô hình HTX kiểu mới, phù hợp kinh tế thị trường, việc sở hữu tài sản, phương pháp quản lý…, tạo ra sức mạnh mới, đưa HTX phát triển vượt bậc (trong 5 năm tăng gấp 2 lần các chỉ tiêu cơ bản) tạo chỗ đứng vững chắc trên thương trường, khẳng định kinh tế HTX kiểu mới có thể phát triển bền vững trong cơ chế thị trường.

2. Từ khi đất nước tham gia vào Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), kinh tế tăng trưởng đột biến, thị trường mở rộng. Khi hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng, thay vì mở cửa ra bên ngoài, HTX Rạch Gầm lại “ở nhà đón khách”.

Bởi mở cửa không chỉ đi ra ngoài, mà còn có thể đón nhiều đoàn khách có tiềm lực. Tất nhiên, để đón được khách quốc tế thì bản thân HTX phải áp dụng được các tiêu chuẩn quốc tế. Với kinh nghiệm, khả năng sẵn có, HTX đã tập trung xây dựng thương hiệu mạnh, quản lý theo tiêu chuẩn quốc tế ISO, mở rộng đầu tư.

Một trong những chiến lược quan trọng trong giai đoạn này là HTX thực hiện chủ trương thay đổi kết cấu đội tàu (từ vỏ gỗ sang vỏ sắt) đã giúp tăng gấp 2 lần tổng trọng tải, trẻ hóa hầu hết đội tàu xuống từ 6 - 7 tuổi.

Từ chủ trương này đã đáp ứng nhu cầu vận chuyển ngày càng cao của khách hàng trong nước và nhà đầu tư nước ngoài, với khối lượng lớn như gạo xuất khẩu, nguyên liệu thức ăn chăn nuôi.

Đặc biệt, năm 2013 và 2014, HTX đã chinh phục đỉnh cao mới khi đạt chuẩn “Sản phẩm chất lượng quốc gia” và cho đến nay số các HTX đạt được giải này còn rất hiếm.

HTX Rạch Gầm còn gặt hái thành công từ chiến lược đầu tư cho con người. trong suốt chặng đường 40 năm phấn đấu, cán bộ, thành viên HTX luôn chủ động cử người đi học, đăng cai mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng nghề vận hành, đóng, sửa chữa tàu, bảo quản xăng dầu.... Đồng thời, ban lãnh đạo HTX luôn năng động, sáng tạo tìm ra những biện pháp phù hợp, hiệu quả đi trước, làm trước và luôn tự hoàn thiện bản thân.

Theo ông Liêm, mọi thành viên HTX đã đoàn kết, thống nhất thực hiện chiến lược phát triển dài hạn với các công việc cụ thể ngắn hạn từ phát triển phương tiện vận tải, nhà xưởng, kho cửa hàng… đến đào tạo nguồn nhân lực để luôn đáp ứng nhu cầu phát triển đơn vị và thị trường. HTX cũng đã chủ động đầu tư phương tiện và nguồn nhân lực nên đơn vị luôn đi trước nhiều đơn vị khác, sớm giành được lợi thế cạnh tranh.

Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Hưởng đến thăm HTX Rạch Gầm. Ảnh: Minh Thành

Thế nhưng, thành công của HTX đến hôm nay phần lớn bắt nguồn từ khâu quản lý, điều hành. Với phương châm luôn đổi mới, tìm ra hướng đi tốt nhất, dù trong bất kỳ hoàn cảnh khó khăn nào, HTX Rạch Gầm cũng chọn được bước đi đúng.

Tất nhiên, có những giai đoạn lãnh đạo HTX cũng phải đương đầu với thách thức, khó khăn. Một trong những phương châm của HTX là trong quản lý, mọi thành viên được phân công việc rõ ràng, minh bạch, dân chủ bàn bạc công khai. Mỗi người, mỗi nhóm tự thực hiện nhiệm vụ, đóng góp nghĩa vụ và thụ hưởng quyền lợi của mình.

“Khi mới thành lập, HTX Rạch Gầm chỉ có 70 ghe, đò chở khách vỏ gỗ, hơn 100 người vừa là xã viên vừa là lao động, với 1 cán bộ có trình độ trung cấp. Sau 40 năm, HTX có quy mô sản xuất - kinh doanh vận tải đường thủy nội địa tổng hợp hàng đầu trong ngành Vận tải đường thủy nội địa cả nước. Từ chỗ một người chỉ có một vài phương tiện có công suất vận tải nhỏ, đến nay một thành viên có ít nhất là 1 sà lan, với công suất thấp nhất 400 tấn, có thành viên có đến 2 - 3 sà lan, có chiếc công suất lên đến cả 1.000 tấn”- ông Liêm nhấn mạnh.

Nhiều thế hệ đã gắn bó với HTX Rạch Gầm và xem đây là ngôi nhà chung. Tất nhiên, “thuyền to sóng lớn”. Với bề dày thành tích nhưng đứng trước giai đoạn nền kinh tế đang đổi mới và hội nhập, trách nhiệm của HTX Rạch Gầm lại càng nặng nề.

Đây cũng là lúc mà tập thể HTX phải phát huy đoàn kết, năng động, sáng tạo và nhạy bén trong sản xuất - kinh doanh mới có thể giữ vững thành tích và xây dựng HTX thành tập đoàn kinh tế tập thể hùng mạnh, có thể cạnh tranh và phát triển trong cơ chế thị trường.

Dây chuyền đóng tàu của HTX Rạch Gầm. Ảnh: MINH THÀNH

ANH PHƯƠNG