Bộ Công Thương phân tích về tình trạng nông sản ùn ứ ở cửa khẩu mỗi dịp Tết

Theo bà Nguyễn Cẩm Trang, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), tình trạng ùn ứ nông sản trong giai đoạn cận Tết xảy ra trong nhiều năm gần đây, ngoài nguyên nhân khách quan còn có những nguyên nhân đến từ nội tại của sản xuất, xuất khẩu nông sản.

Để xuất khẩu nông sản bền vững, cần nâng cao chất lượng nông sản và xuất khẩu chính ngạch. Ảnh: TTXVN.

Chia sẻ tại buổi Họp báo thường kỳ do Bộ Công Thương tổ chức chiều 12/1, bà Nguyễn Cẩm Trang, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, vấn đề ùn ứ nông sản xuất khẩu, trước hết, nguyên nhân chủ yếu và trực tiếp là do Trung Quốc tạm dừng thông quan ở hầu hết các cửa khẩu. Với những cửa khẩu mở thì quy trình giao nhận kiểm soát chặt chẽ để kiểm soát dịch bệnh.

"Thực tế, từ năm 2020 - 2021, tình hình dịch bệnh khó khăn nhưng với sự vào cuộc của bộ ngành địa phương thì việc xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc vẫn đạt tăng trưởng tích cực. Từ khi dịch bệnh COVID-19 bùng phát phía Bắc, Trung Quốc quan ngại về dịch bệnh, nên dù đã có nỗ lực giao thiệp với phía bạn để không gián đoạn giao thương, nhưng phía bạn đã có các giải pháp tăng cường kiểm soát chặt chẽ," bà Cẩm Trang cho hay.

Ngoài ra, điểm yếu cố hữu tồn tại lâu nay cũng được bà Trang nêu ra chính là việc sản xuất chưa đúng với quy trình, tiêu chuẩn; chất lượng hoặc bao gói ở đâu đó vẫn chưa đáp ứng được các yêu cầu của thị trường nhập khẩu; việc truy xuất nguồn gốc, đăng ký vùng trồng còn chậm. Dẫn đến trong số các sản phẩm nông sản xuất khẩu, vẫn có nhiều sản phẩm chưa thể đi chính ngạch mà vẫn phải sử dụng hình thức trao đổi cư dân biên giới để xuất khẩu.

Bà Nguyễn Cẩm Trang cho biết thêm, Việt Nam đã có đàm phán về thuế song đàm phán quản lý chất lượng còn hạn chế khi chỉ có 9 sản phẩm đáp ứng yêu cầu, việc kiểm dịch chặt chẽ khi 100% sản phẩm trái cây xuất sang Trung Quốc phải kiểm dịch.

Trước diễn biến hàng hóa ùn ứ tại cửa khẩu, các bộ, ngành và địa phương đã tích cực tháo gỡ và khuyến cáo doanh nghiệp, điều tiết về mặt tiến độ, tháo gỡ cho hàng hóa bị ùn ứ.

Lãnh đạo Bộ Công thương cũng tổ chức các đoàn công tác đến tỉnh biên giới nắm bắt tình hình. Về đối ngoại, Bộ Công Thương và Bộ Ngoại giao đã trao đổi với phía bạn để có giải pháp kịp thời trước mắt tháo gỡ khó khăn như thống nhất quy trình giao nhận hay kéo dài thời gian thông quan tại cửa khẩu.

"Đến nay, tình hình có tiến triển tích cực và nhiều cửa khẩu được thông quan trở lại, chính quyền Quảng Tây cho phép mở cửa khẩu Đông Hưng từ 10/1; mặt hàng thanh long bắt đầu được thông quan qua Lào Cai từ 12/1…," bà Cẩm Trang thông tin.

Đại diện Bộ Công Thương nhấn mạnh, thực tế, tình trạng ùn ứ nông sản trong giai đoạn cận Tết đã xảy ra trong nhiều năm gần đây với những nguyên nhân đến từ nội tại của sản xuất, xuất khẩu nông sản. Do đó, giải pháp để hạn chế tình trạng này, theo bà Nguyễn Cẩm Trang, người dân và doanh nghiệp cần tập trung nâng tầm chất lượng sản phẩm trái cây, nông sản, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu cũng như xuất khẩu chính ngạch vào Trung Quốc và thâm nhập vào các thị trường đã ký kết các FTA để tận dụng ưu đãi thuế quan từ thị trường này.

Đối với địa phương sản xuất, Bộ Công Thương đề nghị địa phương cần quan tâm đến kế hoạch kết nối cung cầu ngay từ đầu vụ, đặc biệt là với người mua, khách hàng tại Trung Quốc. 

Liên quan tới vấn đề kho vận, logistics cảng biển, đây cũng là một điểm nghẽn dẫn đến tình trạng ùn tắc cảng biển hoặc chi phí kho vận tăng cao, theo bà Trang, Bộ Công Thương đã phối hợp với Bộ Giao thông Vận tải báo cáo Thủ tướng Chính phủ để đề xuất các giải pháp để tháo gỡ khó khăn do ùn tắc trước đây tại cảng Cát Lái khi các địa phương giãn cách trong bối cảnh COVID. Đặc biệt thời gian vừa rồi khi xuất khẩu nông sản qua đường bộ khó khăn thì càng đặt ra vấn đề cần quan tâm đến việc chuyển sang các hình thức khác như đường sắt hay đường biển.

"Chúng tôi cũng đề nghị Hiệp hội logistics Việt Nam, Hiệp hội Cảng biển có biện pháp giảm phí lưu kho lưu bãi để giảm khó khăn cho doanh nghiệp khi lưu thông thông qua vận tải đường biển," bà Trang nhấn mạnh thêm.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết thêm, hiện nay Việt Nam mới chỉ có 9 loại nông sản được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, còn những hàng hóa khác đều phải phụ thuộc vào xuất khẩu theo đường tiểu ngạch.

Thứ trưởng Bộ Công Thương cho rằng sự nhìn nhận, đầu tư của người sản xuất chưa đáp ứng các tiêu chuẩn của các thị trường lớn. "Chỉ khi nào các doanh nghiệp lớn tham gia thành các chuỗi, có trách nhiệm phối hợp với người nông dân tìm cách tạo ra sản phẩm đạt tiêu chuẩn thị trường xuất khẩu mới hy vọng tiêu thụ một cách bền vững được", Thứ trưởng nhấn mạnh.

(Theo https://baotintuc.vn/kinh-te/bo-cong-thuong-phan-tich-ve-tinh-trang-nong-san-un-u-o-cua-khau-moi-dip-tet-20220112172923926.htm)