Đạo đức tài xế: Hồi chuông cảnh báo và giải pháp

Thời gian qua, mặc dù các bộ, ngành, địa phương đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp, nhưng tình hình tai nạn giao thông (TNGT) vẫn diễn biến phức tạp. Nguyên nhân không chỉ do cơ sở hạ tầng giao thông, kỹ năng, kinh nghiệm, sức khỏe của tài xế, mà còn do đạo đức của một bộ phận người điều khiển phương tiện giao thông...

Một tiết học thực hành lái xe hạng C tại Trường Trung cấp Nghề GT-VT tỉnh Tiền Giang.

 CẢNH BÁO VỀ ĐẠO ĐỨC TÀI XẾ

Thực tế cho thấy, có không ít câu chuyện về tài xế đánh tay lái cứu người, giúp đỡ đồng nghiệp trên đường và vô vàn những hành động, nghĩa cử cao đẹp khác của các “bác tài” trên khắp các nẻo đường đã gây xúc động mạnh mẽ trong xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực về đạo đức nghề nghiệp của tài xế, thì vẫn còn những “mảng tối” gây bức xúc trong dư luận.

Thực tế cho thấy, những vụ TNGT đường bộ thường có những nguyên nhân chủ yếu là do tài xế phóng nhanh, vượt ẩu, mất lái, sử dụng các chất kích thích, thậm chí ngủ gật. Điều này xuất phát từ chính tay nghề, trách nhiệm, cũng như đạo đức của người lái xe.

Trên địa bàn tỉnh, tình trạng xe đưa rước công nhân lưu thông với tốc độ cao, lấn ép người đi đường, đã có trường hợp gây TNGT làm chết người. Cụ thể, vụ TNGT xảy ra vào tháng 1-2018 do xe đưa rước công nhân gây ra, tại tỉnh lộ 866, thuộc địa bàn xã Tân Hòa Thành, huyện Tân Phước.

Đến địa điểm trên, mô tô của nạn nhân bất ngờ bị xe đưa rước công nhân va chạm từ phía sau, làm nạn nhân ngã xuống đường tử vong tại chỗ. Sau khi gây tai nạn, tài xế đã điều khiển xe khỏi hiện trường. Hay vụ việc xảy ra vào khoảng 1 giờ ngày 27-10-2018, tài xế điều khiển ô tô Innova gây tai nạn làm cụ bà bán rau bị thương nặng.

Vờ chở cụ bà đi cấp cứu, nhưng khi đến đường Trần Thị Thơm (thuộc phường 9, TP. Mỹ Tho), người này liền đẩy nạn nhân xuống xe rồi bỏ chạy. Cơ quan Công an đã mời tài xế đến làm việc nhưng người này đã bỏ trốn khỏi địa phương.

Mỗi phương tiện lưu thông trên đường được điều khiển bởi một “ma men” hoặc một con nghiện đều có thể là “cỗ máy” giết người, như vụ TNGT kinh hoàng xảy ra vào ngày 2-1-2019 ở ngã tư Bình Nhựt (tỉnh Long An), xe container đã tông 21 xe máy đang dừng chờ đèn đỏ, khiến 4 người chết và 18 người bị thương.

Qua xét nghiệm lần đầu, tài xế này dương tính với chất ma túy trong nước tiểu và trong máu có cồn. Hay vụ TNGT liên hoàn xảy ra vào tối 21-10-2018, tại ngã tư Hàng Xanh (trên đường Điện Biên Phủ, quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh), nữ tài xế điều khiển xe BMW tông trực diện 5 xe máy dừng chờ đèn đỏ tại chân cầu vượt Hàng Xanh và tiếp tục lao qua ngã tư đâm thẳng vào bên phải xe taxi rồi mới dừng lại. Vụ tai nạn trên đã làm 1 người tử vong và 7 người bị thương... Những vụ TNGT trên là hồi chuông cảnh báo về đạo đức, lương tâm của những người cầm vô-lăng.

CẦN NHIỀU GIẢI PHÁP ĐỒNG BỘ

Nghề tài xế khác với các nghề khác, vì đây là nghề đặc thù liên quan trực tiếp đến tính mạng con người. Chính vì vậy, việc nâng cao đạo đức nghề nghiệp của người lái xe luôn là bài học “vỡ lòng” đầu tiên của các tài xế trước khi chính thức bước vào nghề. Thực chất của vấn đề không chỉ ở việc giáo dục đạo đức trong các trường đào tạo lái xe, bởi một khóa học thường chỉ kéo dài khoảng 6 tháng.

Do vậy, đạo đức tài xế phải được tu dưỡng, rèn luyện từng ngày, từ môi trường làm việc và quan hệ xã hội. Các cơ quan chức năng cần có nơi tập hợp, sinh hoạt đối với đội ngũ này; đồng thời, cần có quy định về bồi dưỡng, tập huấn, kiểm tra thường kỳ về đạo đức và trách nhiệm nghề nghiệp đối với lái xe.

Trưởng phòng Đào tạo Trường Trung cấp Nghề Giao thông - Vận tải (GT-VT) tỉnh Tiền Giang Lê Vũ Chí Tâm cho biết, khi giảng viên đứng lớp phát hiện học viên có những biểu hiện của việc sử dụng chất kích thích, nhà trường sẽ từ chối đào tạo học viên này.

Phó Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nghề GT-VT tỉnh Tiền Giang Phan Văn Nở thì chia sẻ, thời gian qua, nhà trường thường xuyên phối hợp với Hiệp hội Vận tải tỉnh mở nhiều lớp tập huấn nghiệp vụ cho người điều hành vận tải, lái xe và nhân viên phục vụ trên xe tại các đơn vị kinh doanh vận tải bằng ô tô.

Đây là dịp để giúp các học viên nâng cao đạo đức nghề nghiệp, tác phong làm việc, tinh thần, thái độ phục vụ và ý thức chấp hành pháp luật về kinh doanh vận tải, an toàn giao thông (ATGT) của người lái xe, nhân viên phục vụ trên xe, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải, bảo đảm ATGT trong kinh doanh vận tải bằng ô tô.

Không chỉ giúp đỡ đồng nghiệp, người lái xe cần có quan hệ đúng mực với người thi hành công vụ, tôn trọng người tham gia giao thông và môi trường; đồng thời, không quên tu dưỡng bản thân, sống lành mạnh, tác phong làm việc công nghiệp.

Tài xế là một nghề đặc thù, môi trường làm việc phức tạp và mang tính độc lập cao, luôn đối diện với nhiều áp lực, xử lý tình huống nguy hiểm nên tâm sinh lý căng thẳng là điều dễ hiểu. Nhưng việc tìm đến ma túy như một “cứu cánh” để chống mệt mỏi, gây “sảng khoái tinh thần” là một nhận thức sai lầm; vì cơm - áo - gạo - tiền nên phải dùng ma túy lại càng là một biện minh sai trái.

Để giám sát đạo đức người lái xe có hiệu quả, có nhiều việc phải làm, trong đó việc cần làm trước mắt là tổ chức kiểm tra nhanh ma túy đối với tất cả tài xế, trong đó đặc biệt chú ý lái xe khách đường dài, lái xe container, xe tải nặng, kịp thời phát hiện và loại bỏ ngay lập tức những lái xe sử dụng ma túy.

Trong những tháng đầu năm 2019, Đội tuần tra CSGT đường bộ cao tốc số 5 - Cục CSGT, phối hợp với Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy - Công an huyện Châu Thành tiến hành chặn dừng nhiều phương tiện lưu thông trên đường cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương khi đi qua Trạm thu phí Thân Cửu Nghĩa (thuộc địa bàn huyện Châu Thành) để tiến hành test nhanh ma túy đối với một số tài xế. Lực lượng chức năng đã tiến hành test nhanh ma túy, chưa phát hiện trường hợp dương tính với chất ma túy, chất kích thích.

Cũng đã đến lúc các doanh nghiệp vận tải siết chặt việc tuyển chọn, quản lý lái xe, không chỉ về năng lực, tuổi tác, mà cả về mặt đạo đức. Những lái xe có những phát ngôn thiếu chuẩn mực, hành vi côn đồ, nghiện ngập cần phải được loại bỏ.

Những thông điệp “tính mạng con người là trên hết”, “phía trước tay lái là sự sống, hãy lái xe bằng trái tim, bằng máu không có cồn”… luôn nhắc nhở mọi người có trách nhiệm khi tham gia giao thông, góp phần giảm bớt TNGT, nâng cao nét đẹp văn hóa giao thông trong cộng đồng.

HÀ NAM