Những quy định mới về quản lý và sử dụng pháo

Ngày 27-11-2020, Chính phủ ban hành Nghị định 137/2020 (gọi tắt là Nghị định 137) về quản lý, sử dụng pháo. Nghị định có hiệu lực từ ngày 11-1-2021, thay thế Nghị định 36/2009 ngày 15-4-2009 của Chính phủ (gọi tắt là Nghị định 36) về quản lý, sử dụng pháo.

Nghị định 137 có nhiều điểm mới, quy định cụ thể và chặt chẽ hơn, nhằm đảm bảo yêu cầu công tác quản lý và sử dụng pháo trong giai đoạn mới. Trong đó, tại Điều 5, quy định 9 nhóm hành vi bị nghiêm cấm, gồm:

Lực lượng bảo vệ an ninh trật tự tại điểm bắn pháo hoa (Quảng trường Trung tâm tỉnh).

1. Nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc chiếm đoạt pháo nổ; trừ trường hợp tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ nghiên cứu, sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu, cung cấp, vận chuyển, sử dụng pháo hoa nổ theo quy định tại Nghị định này.

2. Nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng trái phép pháo hoa, thuốc pháo.

3. Mang pháo, thuốc pháo trái phép vào, ra khỏi lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc vào nơi cấm, khu vực cấm, khu vực bảo vệ và mục tiêu bảo vệ.

4. Lợi dụng, lạm dụng việc sử dụng pháo để xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

5. Trao đổi, tặng, cho, gửi, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố pháo hoa nổ hoặc thuốc pháo để sản xuất pháo trái phép; vận chuyển, bảo quản, tiêu hủy pháo không bảo đảm an toàn hoặc làm ảnh hưởng đến môi trường.

6. Chiếm đoạt, mua, bán, trao đổi, tặng, cho, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố, làm giả, sửa chữa, tẩy xóa các loại giấy phép về pháo.

7. Giao pháo hoa nổ, thuốc pháo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân không đủ điều kiện theo quy định.

8. Hướng dẫn, huấn luyện, tổ chức huấn luyện cách thức chế tạo, sản xuất, sử dụng trái phép pháo dưới mọi hình thức.

9. Cố ý cung cấp thông tin sai lệch về quản lý, bảo quản pháo, thuốc pháo; không báo cáo hoặc báo cáo không kịp thời, che giấu hoặc làm sai lệch thông tin về việc mất, thất thoát, tai nạn, sự cố về pháo, thuốc pháo.

Một điểm mới trong Nghị định 137 so với trước đây là quy định về một số trường hợp cá nhân được sử dụng pháo hoa được nêu rõ tại khoản 1 Điều 17: “Cơ quan, tổ chức, cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ được sử dụng pháo hoa trong các trường hợp sau: Lễ, tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật”.

Rất nhiều người quan tâm đến nội dung này, nhất là thời điểm chuẩn bị đón mừng năm mới 2021, đón Xuân Tân Sửu, nhiều lễ hội sẽ diễn ra vào dịp đầu năm. Nếu so với Nghị định 36 về quản lý, sử dụng pháo, Nghị định 137 vẫn giữ nguyên quy định nghiêm cấm hoàn toàn việc sử dụng pháo nổ và pháo hoa nổ (quy định tại khoản 1 Điều 5 Nghị định 137). Còn đối với loại pháo hoa thông thường, không gây ra tiếng nổ thì Nghị định 137 đưa vào giải thích từ ngữ và quy định một cách cụ thể để quản lý (Điều 17). Do đó, người dân cần có sự phân biệt rõ giữa pháo hoa với pháo hoa nổ để tránh vi phạm pháp luật.

Tại điểm b khoản 1 Điều 3 Nghị định 137 nêu rõ: Pháo hoa là sản phẩm được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện tạo ra các hiệu ứng âm thanh, ánh sáng, màu sắc trong không gian, không gây ra tiếng nổ.

Còn pháo nổ là sản phẩm được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện gây ra tiếng nổ hoặc gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian; pháo nổ gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian được gọi là pháo hoa nổ; pháo hoa nổ tầm thấp là quả pháo có đường kính không lớn hơn 90 mm hoặc tầm bắn không vượt quá 120 m; pháo hoa nổ tầm cao là quả pháo có đường kính trên 90 mm hoặc tầm bắn trên 120 m;

Cũng tại Điều 1, từ ngữ được giải thích, thuốc pháo, bao gồm: Thuốc pháo nổ là sản phẩm trực tiếp dùng để sản xuất pháo nổ, dưới tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện tạo ra phản ứng hóa học nhanh, mạnh, tỏa nhiệt, sinh khí và tạo ra áp suất lớn gây ra tiếng nổ; thuốc pháo hoa là sản phẩm trực tiếp dùng để sản xuất pháo hoa, dưới tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện tạo ra phản ứng hóa học nhanh, mạnh, tỏa nhiệt, sinh khí và hiệu ứng ánh sáng màu sắc nhưng không gây ra tiếng nổ.

Mặc dù không gây ra tiếng nổ, nhưng khi sử dụng pháo hoa, các cơ quan, tổ chức, cá nhân cũng cần phải lưu ý những điều kiện an toàn, “chỉ được mua pháo hoa của các tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng” quy định tại khoản 2 Điều 17 Nghị định 137.  Và khi mua, vận chuyển pháo hoa để kinh doanh thì các tổ chức, doanh nghiệp phải lập hồ sơ đề nghị cấp giấy phép, nộp tại Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội - Bộ Công an, trong thời hạn 5 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ. Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội sẽ cấp giấy phép mua, vận chuyển theo quy định. Tại điểm c khoản 2 Điều 16 Nghị định 137 quy định rõ: Giấy phép vận chuyển chỉ có giá trị cho một lượt vận chuyển; trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày hoàn tất việc vận chuyển, phải nộp lại cho cơ quan đã cấp giấy phép (giấy phép vận chuyển chỉ có giá trị cho một lượt vận chuyển).

Nghị định 137 có hiệu lực ngay trong thời điểm chuẩn bị đón Tết Nguyên đán. Đây cũng là thời gian cao điểm mà các lực lượng chức năng cần phải siết chặt công tác quản lý và sử dụng pháo, kiểm soát chặt chẽ các sản phẩm pháo hoa trên thị trường, không để các đối tượng lợi dụng quy định cho phép sử dụng pháo hoa để xuyên tạc, đánh tráo khái niệm mà thực hiện hành vi sản xuất, chế tạo, mua, bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng trái phép các loại vật liệu nổ, thuốc pháo nổ, pháo hoa nổ. Công an tỉnh vừa ban hành Kế hoạch triển khai Nghị định 137 của Chính phủ trong toàn lực lượng. Đồng thời, phối hợp các cơ quan chức năng tổ chức tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành nghiêm Nghị định 137 của Chính phủ.

VĨNH HẬU