Có "thị trường ngầm" sôi động, thông qua tiền ảo để rửa tiền

Trung tướng Nguyễn Hải Trung cho biết, tuy mình không thừa nhận tiền ảo, tiền điện tử và tiền kỹ thuật số nhưng thực tế hiện nay đang có một thị trường ngầm hoạt động rất sôi động, rất mạnh. Qua các phương thức của các đối tượng phạm tội, phần lớn là tội lừa đảo đều thông qua tiền ảo để rửa tiền.

Ngày 1/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi).

Trung tướng Nguyễn Hải Trung, Giám đốc Công an Hà Nội thảo luận tại hội trường.

Bảo đảm tính chính danh khi đăng ký, sử dụng tài khoản

Trung tướng Nguyễn Hải Trung, Giám đốc Công an TP Hà Nội, Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) TP Hà Nội cho biết, hiện Công an TP Hà Nội đang điều tra một vụ án về tội danh lừa đảo, chiếm đoạt tài sản và rửa tiền, với số tiền ước tính có thể lên nhiều nghìn tỷ đồng. Trong đó, đối tượng chủ mưu, đối tượng cầm đầu, đối tượng tổ chức các hoạt động phạm tội này là người nước ngoài và thuê rất nhiều người các nước khác, trong đó có người Việt Nam.

"Trụ sở, địa điểm và tổ chức thực hiện hành vi phạm tội là ở nước ngoài và công cụ phương tiện, thiết bị phạm tội cũng ở nước ngoài, với phương thức, thủ đoạn rất tinh vi. Sau khi nhận được tiền của bị hại, chúng chia nhỏ gửi rất nhiều lần và đến rất nhiều tài khoản, sau đó chụm về một tài khoản. Từ tài khoản đó quy đổi thành thành tiền ảo và từ đó rút ra tiền mặt", đại biểu thông tin.

Trước thực trạng đó, Trung tướng Nguyễn Hải Trung đề nghị, cần phải đảm bảo tính chính danh khi đăng ký mở và sử dụng tài khoản. Qua thực tiễn công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và hoạt động phòng, chống rửa tiền nói riêng của Công an TP Hà Nội trong thời gian qua, nổi lên hoạt động liên quan đến sử dụng thông tin, giấy tờ giả để mở tài khoản hoặc thuê người khác mở tài khoản, sau đó bán lại tài khoản cho đối tượng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

"Mục đích của hành vi này là nhằm che giấu thông tin về tài sản của cá nhân, tổ chức thực sự quản lý, sở hữu tài sản, gây khó khăn, tránh né công tác phát hiện của các cơ quan quản lý nhà nước. Đây là vấn đề rất quan trọng, nếu nhận diện, xác định rõ đối tượng trực tiếp quản lý, sử dụng tài khoản sẽ góp phần triệt tiêu được việc giả mạo thông tin tài khoản", Giám đốc Công an TP Hà Nội lý giải và kiến nghị có cơ chế phối hợp đối chiếu thông tin chủ tài khoản ngân hàng, tài khoản trên nền tảng trung gian thanh toán khi đăng ký mở tài khoản với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để phòng tránh các trường hợp sử dụng tài khoản giả.

Đồng thời, tổ chức cung cấp tài khoản, dịch vụ ngân hàng điện tử, giao dịch điện tử phải có đầy đủ, đồng bộ cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện nhận diện và xác thực thông tin người dùng. Đưa hành vi mua, bán tài khoản, sử dụng thông tin hoặc giấy tờ giả để mở tài khoản vào diện các hành vi bị nghiêm cấm theo quy định tại Điều 8 dự thảo luật này để tạo cơ sở, căn cứ pháp lý, chế tài xử lý đối với hoạt động trên, từ đó tạo sự răn đe với các cá nhân và tổ chức khác.

Cần cơ chế phong toả nhanh các giao dịch đáng ngờ

Bên cạnh đó, Trung tướng Nguyễn Hải Trung cũng đề nghị bổ sung thêm một điều luật quy định riêng về trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường trong công tác phòng, chống rửa tiền, đặc biệt trong công

tác quản lý, ban hành văn bản quy định, hướng dẫn về công tác phòng, chống rửa tiền, trách nhiệm của các văn phòng đăng ký đất đai trong rà soát phát hiện giao dịch đáng ngờ liên quan đến các cá nhân sở hữu nhiều bất động sản có giá trị lớn, không phù hợp với thu nhập của cá nhân.

Đại biểu cũng đề nghị có quy định thích hợp quản lý tài sản ảo, tiền ảo, đưa dịch vụ công nghệ tài chính vào diện đối tượng phải báo cáo về phòng, chống rửa tiền. Vì tuy mình không thừa nhận tiền ảo, tiền điện tử và tiền kỹ thuật số nhưng thực tế hiện nay đang có một thị trường ngầm hoạt động rất sôi động, rất mạnh. Qua các phương thức của các đối tượng phạm tội, phần lớn là tội lừa đảo đều thông qua tiền ảo để rửa tiền.

"Cần phải có cơ chế sớm hơn, nhanh hơn để trì hoãn giao dịch, phong tỏa tài khoản đối với các giao dịch đáng ngờ có dấu hiệu phạm tội. Bởi lẽ, phương thức, thủ đoạn của các đối tượng phạm tội lừa đảo qua mạng là trong thời gian sớm nhất, nhanh nhất sau khi lấy được tiền từ người bị hại, chúng chia nhỏ và chuyển nhiều lần vào nhiều tài khoản sau đó chiếm đoạt. Nếu chờ bắt, tạm giữ được đối tượng thì đã quá muộn, gây khó khăn cho quá trình điều tra và thu hồi tài sản cho người bị hại", Giám đốc Công an TP Hà Nội kiến nghị thêm.

Đại biểu cũng đề nghị có quy định thích hợp quản lý tài sản ảo, tiền ảo, đưa dịch vụ công nghệ tài chính vào diện đối tượng phải báo cáo về phòng, chống rửa tiền. Vì tuy mình không thừa nhận tiền ảo, tiền điện tử và tiền kỹ thuật số nhưng thực tế hiện nay đang có một thị trường ngầm hoạt động rất sôi động, rất mạnh. Qua các phương thức của các đối tượng phạm tội, phần lớn là tội lừa đảo đều thông qua tiền ảo để rửa tiền.

"Cần phải có cơ chế sớm hơn, nhanh hơn để trì hoãn giao dịch, phong tỏa tài khoản đối với các giao dịch đáng ngờ có dấu hiệu phạm tội. Bởi lẽ, phương thức, thủ đoạn của các đối tượng phạm tội lừa đảo qua mạng là trong thời gian sớm nhất, nhanh nhất sau khi lấy được tiền từ người bị hại, chúng chia nhỏ và chuyển nhiều lần vào nhiều tài khoản sau đó chiếm đoạt. Nếu chờ bắt, tạm giữ được đối tượng thì đã quá muộn, gây khó khăn cho quá trình điều tra và thu hồi tài sản cho người bị hại", Giám đốc Công an TP Hà Nội kiến nghị thêm.

ĐBQH Nguyễn Thị Thu Thuỷ (Bình Định).

Bổ sung tiền ảo, tài sản ảo để ngăn chặn các hành vi rửa tiền

Theo ĐBQH Nguyễn Thị Thu Thủy (Bình Định), trong bối cảnh tiền ảo, tài sản số đã được một số quốc gia công nhận và tại Việt Nam gần đây đã xuất hiện hình thức mua bán Bitcoin, nếu không quy định cụ thể sẽ tạo kẽ hở cho tội phạm rửa tiền, chuyển tiền lợi dụng.

"Đề nghị Ban soạn thảo xem xét, nghiên cứu bổ sung, dẫn chiếu các quy định của các nước đã công nhận và các loại hình này, luật quy định rõ hình thức, quy định thống nhất hay không thống nhất ở mức độ nào. Bên cạnh đó, cũng cần mở rộng phạm vi đối tượng báo cáo là tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản ảo, các sản phẩm dịch vụ ứng dụng công nghệ mới và các dịch vụ chuyển tiền để tạo cơ sở pháp lý cho các cơ quan có thẩm quyền quản lý, thanh tra, giám sát các hoạt động có rủi ro về rửa tiền và tài trợ khủng bố", nữ đại biểu nêu quan điểm.

Cùng suy nghĩ, ĐBQH Huỳnh Thị Phúc (Bà Rịa - Vũng Tàu) đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc, bổ sung quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền đối với tiền ảo, tài sản ảo để kịp thời ngăn chặn các hành vi rửa tiền. Cần đưa hoạt động cung ứng dịch vụ thanh toán, trung gian thanh toán, nền tảng công nghệ số, cung ứng dịch vụ liên quan đến tiền điện tử, kỹ thuật số, tiền ảo, tài sản ảo vào Điều 4 dự thảo Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), quy định về hoạt động mà các tổ chức tài chính có thể thực hiện cùng các khái niệm về các hoạt động nêu trên.

"Mục đích của việc này là buộc các tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ thanh toán hoặc cung ứng hạ tầng thanh toán cho các loại tiền ảo, tài sản ảo, tiền kỹ thuật số, thanh toán qua mạng phải thực hiện các yêu cầu của pháp luật nhằm báo cáo cung cấp thông tin cho các cơ quan Việt Nam đầy đủ, chính xác, trung thực", đại biểu nêu.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng.

Chưa có trong luật nên giao Chính phủ quy định

Phát biểu tại phiên thảo luận, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, liên quan các đối tượng chủ thể báo cáo và tính khả thi trong việc quy định đối với các chủ thể, đối tượng báo cáo là các tổ chức tài chính và phi tài chính, dự thảo luật bổ sung những đối tượng đang được quy định ở các văn bản dưới luật, ví dụ đối tượng là trung gian thanh toán.

Trong quá trình xây dựng, từ đầu Cơ quan soạn thảo đã bổ sung trong dự thảo luật những công ty cung cấp dịch vụ tài sản ảo hay là kinh doanh tài chính, tiền tệ trên nền tảng công nghệ. "Tuy nhiên, trong quá trình tham vấn ý kiến nhiều vòng thì các ý kiến cho rằng, các hoạt động này chưa được quy định trong các văn bản quy định pháp luật hiện hành cho nên chưa nên đưa vào dự thảo luật. Chính vì vậy, luật thiết kế theo tinh thần giao Chính phủ quy định, bổ sung đối tượng báo cáo sau khi được sự chấp thuận, đồng ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội", Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho hay.

Theo Báo điện tử Công An Nhân Dân