Xôn xao mùa cá đối

Vào độ khoảng tháng 5, 6 âm lịch là ngư dân ở các xã Vàm Láng, Tân Điền, Tân Thành (huyện Gò Công Đông) lại nô nức với mùa cá đối.

Bạn ghe thả lưới bắt cá đối.

Từ cống Rạch Bùn, chiếc ghe của anh Chín Quân (xã Tân Thành) phải mất hơn 2 giờ rưỡi mới chạy ra đến khu vực đánh cá đối trên cửa sông Cửa Đại. Vì phải đi từ rạng sáng nên khi lên ghe là bạn ghe nấu cơm ăn sáng rồi tranh thủ kiểm tra lại đồ nghề để chuẩn bị thả lưới khi gặp đàn cá. Vào đêm trước, nhà các chủ ghe thường đỏ đèn để chuẩn bị chu đáo cho buổi thả lưới hôm sau như: Vá lưới, chuẩn bị dầu chạy ghe, lương thực cho bạn ghe… Tay điều khiển ghe, mắt không ngừng quan sát mặt nước, anh Chín kể, cá đối sống ở nước lợ, rất dạn nên rất dễ đánh bắt. Chúng ăn nổi theo bầy từ vài chục đến hàng trăm con, chủ yếu ăn rong và bọt nước nên nhiều bầy cá ăn sát vào bờ sông. Cá đối sinh sản theo mùa kéo dài từ tháng 10 tới tháng 4 năm sau nên vào tháng 10 đến ra Giêng thì cá lớn và nhiều hơn.

Ra đến vùng nước giao nhau giữa hai luồng nước màu đục (cửa sông đổ ra) và nước trong xanh (nước biển) ở khu vực cồn Ông Cả, anh Chín cho ghe chạy chậm lại. Các bạn ghe đứng ở mạn ghe khoang trước sẵn sàng thả lưới. Lúc này, chỉ mới 6 giờ nhưng trời đã sáng hẳn, nhìn ra tứ phía đều thấy có nhiều ghe đánh cá đối ở khu vực Gò Công, tỉnh Bến Tre và cả tỉnh Long An. Những cuộc trò chuyện từ mua, bán cá của ghe rỗi đến hỏi thăm kết quả đánh bắt… của nhiều chủ ghe đánh cá vang lên liên tục trên chiếc máy bộ đàm gắn trên ghe càng làm không khí thêm nhộn nhịp. “Cá kìa” - một người ngồi ở mui ghe phía trước hét lên. Theo hướng tay anh chỉ, đàn cá đối hàng trăm con nghe động nước nhảy lên, vảy cá lấp lánh trắng cả một vùng nước. Tuy nhiên, anh Chín vẫn chưa kêu thả lưới mà nhấn ga, điều khiển ghe chạy vọt lên song song theo đàn cá một đoạn nữa đến khi gặp đàn khác nhiều hơn mới kêu lớn “Thả lưới!”. Gấp rút và nhịp nhàng, các bạn ghe nhanh tay thả tay lưới bao (loại lưới để bắt cá đối, có gắn phao nổi) xuống nước. Ghe càng chạy, lưới thả xuống càng nhiều thì đàn cá càng nhảy loạn xạ lên trên mặt nước. Anh Chín bình tĩnh lái ghe kéo lưới theo một vòng tròn mà điểm cuối là đầu lưới có gắn phao lớn (can nhựa 20 lít rỗng nổi lên mặt nước), rồi tiếp tục chạy vào phía trong để lùa cá vào lưới. Ở mũi ghe, các bạn ghe liên tục dùng cây gõ mạnh vào mạn ghe để làm cá hoảng sợ, chui vào lưới. Xung quanh, nhiều chiếc ghe khác cũng thả lưới vây cá, rồi lùa cá tạo nên không khí náo nhiệt cả một vùng nước.

Sau vài vòng lùa cá và thấy cá không còn nhảy nữa, các bạn ghe bắt đầu kéo lưới. Cả tay lưới (có giá tiền gần 15 triệu đồng) có chiều dài độ 25 sải tay (mỗi sải dài khoảng 1,6 m) mắc đầy cá đối dần dần được kéo lên khoang, thỉnh thoảng còn có một số cá khác cũng mắc lưới như: Cá mòi, cá lăng, cá út, cá măng…Sau khi gỡ cá xong, các bạn ghe lại thả lưới lần nữa nhưng lần này trúng ngay một bầy cá mòi nhiều hơn cá đối. Theo các anh em, cá mòi mắc nhiều nhưng không thích vì gỡ mệt, giá lại rẻ hơn cá đối. Đến giữa buổi, bạn ghe nấu cơm ăn trưa với món cá đối tươi nấu chua. Nhìn những con cá đối nóng hổi trong tô canh, tôi chợt nhớ đến 2 câu thơ ví von của trai gái làng biển dùng để trêu chọc nhau: “Nước mắm ngon dầm con cá đối/Anh biểu em chờ để tối anh qua”.

Gỡ cá đối mắc lưới.

Đến xế chiều, trên đường trở vào bờ, anh Chín phát hiện một đàn cá đối khác gấp nhiều lần đàn buổi sáng nên lái ghe đuổi theo và hối thúc các bạn ghe thả lưới. Đàn cá nhiều quá nên sau khi thả gần hết tay lưới mà vẫn chưa vây được. Mấy bạn ghe nhanh nhạy nối gần chục sải lưới cũ còn lại trên ghe mới bao hết đàn cá. “Trúng đậm rồi!” - một bạn ghe la lớn. Những con cá đối to bị lưới quây kín, động nước nhảy tứ tung, mắc trắng cả trên phao lưới. Vì cá nhiều quá nên một bạn ghe phải nhảy xuống nước, đeo đầu phao giữ lại vì sợ đứt phao là bầy cá tháo chạy. Sau khi quần quanh một số vòng, bạn ghe bắt đầu thu lưới. Tay lưới nặng trĩu, bạn ghe hào hứng nên làm việc quên cả mệt. Trên đường trở vào bờ, nhìn những đàn cá đối nhảy lao xao mặt nước, các bạn ghe tiếc rẻ nhưng đành hẹn để ngày hôm sau vì tay lưới đã mắc đầy cá đối còn nằm trên khoang. Ngày thả lưới hôm đó, ghe của anh Chín đã bắt được gần 4 tạ cá đối, chưa kể gần trăm kg cá mòi và vài loại cá khác. Cá đối được thương lái mua tại vựa ở khu vực ấp Rạch Bùn với giá 30.000 đồng - 50.000 đồng/kg (tùy theo lớn, nhỏ). Được biết, sau khi trừ chi phí của chuyến đi (khoảng 2 triệu đồng), lợi nhuận còn lại được chủ ghe và bạn ghe chia theo tỷ lệ 5/5.

Chia tay với những ngư dân vùng biển cần cù, hiền lành, vui vẻ và mến khách, chúng tôi tin rằng đàn cá đối ở sông Cửa Đại vẫn còn sinh sản dồi dào để bà con ngư dân tiếp tục trúng đậm nhiều mẻ cá hơn nữa trong những mùa cá đối kế tiếp.

PHÙNG LONG