Giám đốc Sở Y tế Trần Thanh Thảo: Chủ động phòng tránh MERS-CoV

Hội chứng viêm đường hô hấp vùng Trung Đông là 1 bệnh viêm đường hô hấp cấp tính nguy hiểm do virus corona (MERS-CoV) gây nên. Bệnh có tỷ lệ tử vong cao, chiếm gần 40% trên tổng số ca mắc. Hiện tại MERS-CoV đang đe dọa sức khỏe và sinh mạng của con người vì khả năng lây lan nhanh chóng, chưa có vắc xin phòng ngừa và thuốc điều trị đặc hiệu. Về vấn đề này, Bác sĩ Trần Thanh Thảo, Giám đốc Sở Y tế cho biết:

Bệnh xảy ra lần đầu tiên tại Ả Rập Xê út từ năm 2012. Theo tin chính thức từ WHO, đến thời điểm này, MERS-CoV đã lây lan ra 26 quốc gia với 1.184 trường hợp mắc, trong đó có 442 ca tử vong. Trong số những quốc gia bị MERS-CoV hoành hành có 9 nước khu vực Trung Đông: Ả Rập Xê Út,  Tiểu Vương quốc Ả rập thống nhất (UAE), Qatar, Oman, Jordan, Kuwait, Yemen, Lebanon, Iran và 17 nước có MERS-CoV xâm nhập: Anh, Pháp, Tunisia, Italy, Hy Lạp, Tây Ban Nha, Ai Cập, Mỹ,  Hà Lan, Algeria, Áo, Thổ Nhĩ Kỳ, Đức, Philippines, Malaysia, Hàn Quốc, Trung Quốc.

Tập huấn trực tuyến về giám sát, điều trị và phòng, chống dịch bệnh MERS-CoV tại Tiền Giang. Ảnh: Thanh Hoàng

Tại Hàn Quốc, MERS-CoV đang hoành hành với 35 ca mắc và 5 trường hợp tử vong. Tổng thống Hàn Quốc đã triệu tập 2 cuộc họp khẩn cấp để bàn về cách ứng phó với tình hình dịch bệnh MERS-CoV đang diễn biến phức tạp tại nước này. Hàn Quốc đã tiến hành giám sát chặt hoặc cách ly 1.369 người, cấm những người thuộc diện này không được xuất cảnh. Quân đội Hàn Quốc đã thành lập Đội đặc nhiệm phòng, chống lây nhiễm MERS-CoV. Việt Nam và Hàn Quốc có sự giao lưu về thương mại và du lịch rất lớn, do đó MERS-CoV hoàn toàn có thể xâm nhập vào nước ta.

Tại Việt Nam, chưa ghi nhận trường hợp mắc MERS-CoV nào, tất cả các trường hợp nghi nhiễm MERS-CoV đều được cách ly theo dõi và lấy mẫu bệnh phẩm xét nghiệm. Tất cả người trở về và người nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam từ vùng có MERS-CoV đều được kiểm tra sức khỏe nghiêm ngặt nhằm tránh để mầm bệnh MERS-CoV lây lan.

* PV: Xin bác sĩ cho biết về đường lây truyền, triệu chứng bệnh cũng như cách điều trị MERS-CoV hiện nay?

* Bác sĩ Trần Thanh Thảo: Các nhà nghiên cứu tìm thấy kháng thể chống MERS trong một số loài dơi, cũng như trong mẫu máu của lạc đà ở châu Phi và Saudi Arabia từ năm 1992 và 1993. Virus MERS lây từ lạc đà sang người qua đường tiếp xúc với dịch cơ thể lạc đà như nước bọt, nước tiểu, phân, sữa lạc đà không tiệt trùng (một loại đồ uống truyền thống ở Saudi Arabia) vào năm 2012.

Bệnh còn có khả năng lây truyền từ người sang người, chủ yếu trong nhóm người có tiếp xúc gần với dịch cơ thể của người bệnh. Tuy nhiên, giới chuyên gia không loại trừ khả năng MERS có thể lây lan qua đường không khí hoặc qua đồ vật, nghĩa là 1 người có thể nhiễm bệnh khi sờ vào đồ vật mà bệnh nhân MERS từng chạm vào. MERS cũng giống như SARS, thuộc dòng virus corona, có khả năng đột biến cao. Ở thời điểm hiện tại, MERS chưa đạt khả năng lây lan nhanh để biến thành đại dịch.

Người mắc bệnh có triệu chứng viêm đường hô hấp cấp tính: Sốt, ho, viêm phổi nặng và nhanh chóng dẫn đến suy hô hấp cấp. Ngoài ra, có thể kèm theo các triệu chứng đường tiêu hóa như tiêu chảy, nôn mửa.... và có thể gây suy tạng, đặc biệt là suy thận, nguy cơ tử vong cao. Bệnh nhân MERS phải được điều trị cách ly trong các phòng có hệ thống thông gió chuyên dụng, có khả năng ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm qua đường không khí.

Virus MERS có thể ủ bệnh trong cơ thể bệnh nhân từ 5 ngày đến 2 tuần trước khi các triệu chứng bệnh xuất hiện. Thường sau 4 ngày phát bệnh, người bệnh sẽ suy kiệt phải nhập viện và có thể qua đời sau 11,5 ngày. Những người bị tiểu đường, tim mạch, bệnh phổi, rối loạn miễn dịch... dễ phát triển các triệu chứng MERS sớm và nghiêm trọng.

Hiện tại, giới y học chưa có loại vắc xin nào để chống MERS và chưa có loại thuốc đặc trị chống MERS, chỉ điều trị các triệu chứng bệnh. 2 chuyên gia Pearlman và Zumla cho biết, đã có một số nghiên cứu cho thấy kháng thể từ máu người khỏi bệnh MERS có thể giúp chữa trị các bệnh nhân khác. Đây là 1 trong những phương pháp mà giới khoa học sử dụng để chống virus Ebola.

* PV: Để chủ động ứng phó với MERS-CoV, tỉnh đã có kế hoạch ra sao, thưa bác sĩ?

* Bác sĩ Trần Thanh Thảo: Bộ Y tế đã có Công điện 3274/CĐ-BYT ngày 20-5-2015 gửi Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các văn bản chỉ đạo hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm tăng cường triển khai các biện pháp phòng, chống Hội chứng viêm đường hô hấp ở Trung Đông do virus Corona.

Sở Y tế Tiền Giang đã tham mưu trình UBND tỉnh phê duyệt Kế hoạch về tăng cường phòng, chống Hội chứng viêm đường hô hấp vùng Trung Đông do virus Corona (MERS-CoV) trong năm 2015, với các nội dung chính:

Họp khẩn Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch các cấp, phân công và triển khai thực hiện kế hoạch. Tổ chức các đoàn kiểm tra, giám sát công tác phòng, chống dịch ở các huyện, thị, thành phố. Chỉ đạo các hoạt động chuyên môn, bổ sung nhân lực, trang thiết bị, phương tiện phòng hộ cho các địa phương trong công tác phòng, chống dịch và điều trị bệnh.

Chuẩn bị khu vực cách ly, trang thiết bị, phương tiện phòng hộ cá nhân nhằm kiểm soát sự lây nhiễm, không để lây lan. Duy trì các đội cơ động phòng, chống dịch các cấp, sẵn sàng đi điều tra, xử lý dịch tại các địa phương.

Chuẩn bị đầy đủ môi trường vận chuyển mẫu bệnh phẩm. Tổ chức hệ thống trực, thu nhận, vận chuyển và trả lời kết quả xét nghiệm cho các địa phương. Phối hợp hoạt động trao đổi thông tin giữa xét nghiệm và dịch tễ. Phối hợp với Cảng vụ Hàng hải Mỹ Tho, Công an cửa khẩu, Công an Quản lý xuất nhập cảnh, Kiểm dịch Y tế kiểm dịch chặt chẽ khách nhập cảnh từ các vùng đang có dịch, không để bệnh dịch xâm nhập. Tuyên truyền, hướng dẫn nhân dân thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh.

* PV: Ngành Y tế có khuyến cáo gì đối với người dân trong việc phòng ngừa MERS-CoV ?

* Bác sĩ Trần Thanh Thảo: Để chủ động phòng, chống dịch bệnh MERS-CoV, Bộ Y tế khuyến cáo người dân và cộng đồng thực hiện tốt các biện pháp sau:

Hạn chế đi tới các quốc gia đang có dịch bệnh tại khu vực Trung Đông khi chưa cần thiết. Trước khi đi du lịch cần tìm hiểu các thông tin tình hình dịch bệnh tại nơi đến để chủ động có các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm cho bản thân.

Giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, súc họng bằng nước sát khuẩn miệng.
Cần che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, tốt nhất bằng khăn vải hoặc khăn tay để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp.

Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với người bị bệnh viêm đường hô hấp cấp tính; khi cần thiết tiếp xúc với người bệnh phải đeo khẩu trang y tế đúng cách và giữ khoảng cách khi tiếp xúc. Cần tránh chạm tay chưa rửa vào mắt, mũi và miệng. Phải tránh tuyệt đối không tiếp xúc gần gũi với người mắc bệnh như hôn, uống chung ly.

Tránh tiếp xúc với động vật, vật nuôi, nếu đã tiếp xúc phải rửa tay bằng xà phòng. Cần liên tục làm sạch, tẩy trùng các đồ vật và bề mặt đồ vật, nắm cửa.

Những người trở về từ khu vực Trung Đông, trong vòng 14 ngày nếu có dấu hiệu của viêm đường hô hấp cấp như sốt trên 38°C, ho, khó thở hoặc có tiếp xúc gần với người có dấu hiệu như trên, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, kiểm tra, xét nghiệm MERS-CoV.

Thường xuyên cập nhật thông tin và cách phòng, chống dịch bệnh MERS CoV của Bộ Y tế trên website: http://vncdc.gov.vn và các thông tin chính thống khác.

* PV: Xin cảm ơn bác sĩ!

HẠNH NGA (thực hiện)