Tuyệt đối không chủ quan, mất cảnh giác trong ứng phó với dịch Covid-19

Tròn 3 năm kể từ khi Việt Nam ghi nhận ca nhiễm Covid-19 đầu tiên, cả nước đã trải qua những ngày tháng cam go nhất để khống chế đại dịch thành công, đưa cuộc sống trở về bình thường mới. Việt Nam là một trong những nước mở cửa sớm nhất, nằm trong top các nước có tỷ lệ tiêm chủng cao nhất thế giới. Tuy nhiên, chúng ta chưa thể chủ quan trong phòng, chống dịch khi vẫn có sự xuất hiện của những biến thể mới của SARS-CoV-2.

Nhìn lại 3 năm chống dịch, Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên đã có những chia sẻ về chặng đường đầy gian khó trong 3 năm cả nước đồng lòng, chung sức chống dịch.

Việt Nam đã kiểm soát được dịch bệnh trên toàn quốc

Phóng viên: Kể từ khi ghi nhận ca nhiễm đầu tiên vào ngày 23/1/2020 đến nay, Việt Nam đã trải qua tròn 3 năm ứng phó với đại dịch Covid-19. Trong 3 năm đó, Việt Nam đã trải qua nhiều khó khăn, thách thức và chúng ta cũng đã vượt qua được những thời điểm khốc liệt nhất để tự tin khẳng định chúng ta đã kiểm soát dịch bệnh Covid-19 trên toàn quốc?

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên: Từ khi dịch xuất hiện vào đầu năm 2020 đến nay, Việt Nam đã trải qua 4 đợt dịch với quy mô, địa bàn, mức độ lây lan đợt sau đều phức tạp hơn đợt trước cùng sự biến đổi liên tục của virus SARS-CoV-2 với các biến thể nguy hiểm, lây lan nhanh.

Đặc biệt, đợt dịch thứ 4 (bắt đầu từ 27/4/2021) với biến thể Delta lây lan nhanh trong thời gian ngắn, đã bùng phát mạnh, trên diện rộng, tác động nghiêm trọng đến sức khỏe, sinh mạng của người dân và ảnh hưởng sâu sắc đến kinh tế-xã hội của đất nước.

Năm 2022, tình hình dịch Covid-19 trên thế giới và tại Việt Nam được xác định vẫn diễn biến phức tạp, các ca lây nhiễm tăng nhanh với sự xuất hiện liên tục của nhiều biến thể nên công tác phòng, chống dịch tiếp tục có những khó khăn.

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên làm việc với tỉnh Hải Dương về công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 trên địa bàn tỉnh vào tháng 8/2020.

Tuy nhiên, với sự nỗ lực, đoàn kết và quyết tâm cao, dưới chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Ban Chỉ đạo Quốc gia, ngành y tế cùng các cấp, các ngành, các địa phương đã triển khai nhiều biện pháp phòng chống dịch với tinh thần trách nhiệm cao, quyết liệt, kịp thời nên dịch từng bước được đẩy lùi và cơ bản được kiểm soát góp phần vào sự phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Việt Nam là quốc gia có số liều vaccine sử dụng và tỷ lệ bao phủ vaccine cao trên thế giới với quy mô rộng rãi, nhiều đối tượng, nhiều mũi tiêm và sử dụng đa dạng các loại vaccine. Tính đến hết tháng 12/2022, đã triển khai tiêm được hơn 266 triệu liều vaccine phòng Covid-19.

Phóng viên: Chúng ta đã đối mặt với nhiều mất mát nhưng cũng đạt được nhiều thành tựu. Xin ông cho những đánh giá về những thành tựu chúng ta đạt được?

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên: Công tác phòng, chống dịch đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước, sự vào cuộc kịp thời, hiệu quả của cả hệ thống chính trị, sự tin tưởng, đoàn kết, ủng hộ của nhân dân; đặc biệt là tinh thần trách nhiệm, nỗ lực không mệt mỏi của các lực lượng chức năng nơi tuyến đầu.

Việt Nam đã trải qua những giai đoạn khốc liệt nhất trong ứng phó với đại dịch Covid-19.

Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, cả hệ thống chính trị đã thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp phòng, chống dịch và phát triển kinh tế-xã hội. Lãnh đạo Đảng, Nhà nước luôn quan tâm chỉ đạo sát công tác phòng, chống dịch theo diễn biến tình hình dịch và đề ra những định hướng lớn, các phương châm, đường lối, chiến lược về phòng, chống dịch.

Chính phủ đã chủ động, sáng tạo áp dụng linh hoạt, kịp thời các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19, đặc biệt là thực hiện thành công chiến lược tiêm vaccine và chuyển hướng chiến lược phòng, chống dịch kịp thời tại những thời điểm quyết định với tinh thần “chống dịch như chống giặc” và yêu cầu đặt sức khỏe, tính mạng của Nhân dân lên trên hết, trước hết.

Trong quá trình chỉ đạo và tổ chức thực hiện, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban chỉ đạo Quốc gia, các ban, bộ, ngành và các địa phương đã chỉ đạo đồng bộ, tổng thể công tác phòng, chống dịch, đồng thời bảo đảm an sinh, an ninh trật tự xã hội, dân vận, huy động và vận động xã hội, sản xuất và lưu thông hàng hóa, bảo đảm nguồn lực và thông tin truyền thông.

Với các quyết sách đúng đắn, kịp thời, phù hợp với từng giai đoạn diễn biến của dịch, trong thời gian ngắn chúng ta đã làm chậm sự lây lan, ngăn chặn sự bùng phát và từng bước kiểm soát được dịch bệnh.

Tròn 3 năm ghi nhận ca nhiễm Covid-19 đầu tiên, Việt Nam phát hiện 11 ca nhiễm mới trong ngày 22/1/2023.

Tình hình dịch Covid-19 hiện nay cơ bản vẫn được kiểm soát trên phạm vi toàn quốc. Việt Nam đã đạt được tỷ lệ bao phủ vaccine, tạo miễn dịch cộng đồng. Số ca mắc giảm thấp, giảm mạnh tỷ lệ chuyển nặng và tử vong; tỷ lệ chết/mắc trong năm 2022 ở mức thấp dưới 0,1%, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ bình quân chung của thế giới là 1,04%.

Việt Nam đã triển khai chiến dịch tiêm vaccine lớn nhất trong lịch sử, sau gần 2 năm triển khai với hơn 266 triệu liều vaccine phòng Covid-19 được sử dụng cho người từ 5 tuổi trở lên. Việt Nam là một trong những nước triển khai tiêm vaccine Covid-19 với quy mô rộng rãi, nhiều đối tượng, nhiều mũi tiêm, sử dụng đa dạng các loại vaccine; Là quốc gia có số liều vaccine sử dụng, tỷ lệ bao phủ vaccine cao và tốc độ tiêm chủng nhanh so với các nước trên thế giới.

Vaccine đã thể hiện được vai trò quan trọng và hiệu quả trong việc giảm mức độ nặng, nhập viện và tử vong, nhờ đó tình hình dịch bệnh Covid-19 được kiểm soát, Việt Nam dần mở cửa trở lại và chuyển sang trạng thái bình thường mới.

Sáu bài học thành công của Việt Nam

Phóng viên: Đâu là bài học kinh nghiệm với chúng ta trong việc ứng phó với đại dịch?

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên: Thứ nhất, chúng ta có tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc, huy động sức mạnh tổng thể của toàn bộ hệ thống chính trị, toàn đảng, toàn dân, toàn quân, sự hỗ trợ quý báu của cộng đồng quốc tế; sự chỉ đạo, lãnh đạo đúng đắn, sâu sát, kịp thời của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư Tổng Bí thư; sự đồng hành, hỗ trợ, tin tưởng của Quốc hội với sự điều hành linh hoạt của Chủ tịch Quốc hội, sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, sáng tạo, linh hoạt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, chính quyền địa phương với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự đồng tình, ủng hộ và tham gia tích cực của cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân cả nước; chiến thắng dịch bệnh là chiến thắng của nhân dân.

Việt Nam nằm trong nhóm các nước có tỷ lệ tiêm chủng cao nhất thế giới. (Ảnh: THÀNH ĐẠT)

Thứ hai, việc tổ chức thực hiện phải thống nhất, đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, phát huy phân cấp, phân quyền, phát huy tính chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong chỉ đạo, điều hành trong tổ chức thực hiện ở các cấp, các ngành, địa phương.

Thứ ba, chúng ta đã linh hoạt, kiên định trong các quyết sách, nhất là trong những thời điểm dịch bùng phát mạnh, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, không cầu toàn, nhưng không nóng vội, phát huy trí tuệ tập thể, sự đoàn kết của toàn xã hội, sự ủng hộ của nhân dân, thẳng thắn phân tích, nhận định những điểm được và chưa được trong chỉ đạo, điều hành của cả trung ương và địa phương.

Thứ tư, là bám sát thực tiễn, nắm chắc tình hình, làm tốt công tác dự báo, căn cứ dữ liệu khoa học để đưa ra các biện pháp phù hợp, kịp thời, hiệu quả. Chủ động xây dựng các kịch bản, phương án chống dịch từ sớm, toàn diện, đồng bộ ở mức cao nhất có thể (kể cả kịch bản cho tình huống xấu hơn) để tránh bị động, bất ngờ trước mọi diễn biến dịch bệnh. Triển khai sớm, chủ động và kiên định với biện pháp chống dịch với quan điểm luôn đi trước một bước. Chủ trương, mục tiêu, biện pháp phải dựa trên diễn biến dịch, năng lực hiện có và sử dụng hiệu quả các nguồn lực.

Với phương châm “vaccine tốt nhất là vaccine được tiếp cận sớm nhất”, Chiến lược vaccine của Chính phủ được triển khai đồng bộ trên các mặt: Thành lập Quỹ vaccine; Ngoại giao vaccine và Chiến dịch tiêm chủng vaccine toàn quốc chưa từng có trong lịch sử, được thế giới ghi nhận là nước “đi sau về trước”, bảo đảm quá trình phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội.

Thứ sáu, việc ban hành cơ chế chính sách phải có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào, dứt điểm việc đó, không dàn trải dẫn đến lãng phí nguồn lực. Hệ thống văn bản, cơ chế chính sách cụ thể, rõ ràng, kịp thời. Ban hành cơ chế chính sách phải đảm bảo cân đối được nguồn lực. Thường xuyên, liên tục kiểm tra, giám sát việc thực hiện để kịp thời phát hiện, giải quyết ngay các vướng mắc, khó khăn; báo cáo cơ quan có thẩm quyền để có hướng dẫn phù hợp, xử lý triệt để.

"Tuyệt đối không chủ quan, lơ là, mất cảnh giác"

Phóng viên: Đến thời điểm này, chúng ta đã khống chế thành công dịch Covid-19 và đạt được miễn dịch cộng đồng để tiến tới công bố chấm dứt Covid-19 tại Việt Nam hay chưa?

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên: Hiện nay, tình hình dịch Covid-19 tại Việt Nam đang cơ bản được kiểm soát, tỷ lệ mắc và tử vong giảm.

Tính đến hết ngày 31/12/2022, cả nước ghi nhận 11.525.231 ca mắc, trong đó 11.518.880 ca trong nước. Đến nay có 10.611.275 người khỏi bệnh, 43.186 ca tử vong. Trong 2 tháng qua (tháng 11,12/2022), cả nước ghi nhận 22.346 ca mắc, trung bình có 360 ca mắc mới mỗi ngày, đang có xu hướng giảm.

Trong những ngày đầu năm 2023 chỉ ghi nhận hơn 50 ca mắc mỗi ngày (tương đương với số mắc thời gian đầu giai đoạn 4 của dịch Covid-19). Số ca nặng mỗi ngày cũng đang có xu hướng giảm trong 2 tháng qua, trong đó thời gian đầu ghi nhận khoảng 60 ca nặng mỗi ngày sau đó giảm xuống khoảng 30 ca nặng mỗi ngày tuần cuối tháng 12/2022 và hiện còn dưới 15 ca nặng mỗi ngày.

Số ca tử vong của cả nước trong 2 tháng qua là 22 ca tử vong, có tuần chưa ghi nhận ca tử vong nào.

Việt Nam đang có tỷ lệ tiêm chủng vaccine phòng Covid-19 cao so với các nước trên thế giới, tuy nhiên miễn dịch do tiêm vaccine giảm dần theo thời gian. Các biến chủng, biến thể phụ của virus SARS-CoV-2 vẫn có thể xuất hiện, biến đổi và hầu hết các biến chủng, biến thể phụ của virus SARS-CoV-2 trên thế giới đều đã ghi nhận tại Việt Nam.

Phóng viên: Ông dự báo thế nào về tình hình dịch Covid-19 trên thế giới và tại Việt Nam?

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên: Dịch bệnh được dự báo vẫn còn diễn biến khó lường trên thế giới trong thời gian tới. Tổ chức Y tế thế giới đánh giá thế giới vẫn đang trong giai đoạn đại dịch và cảnh báo về những biến thể mới của virus SARS-CoV-2 có thể làm cho dịch Covid-19 trở nên phức tạp và gia tăng trở lại.

Vaccine vẫn là biện pháp quan trọng trong phòng, chống dịch. Do đó, chúng ta phải tiếp tục đẩy mạnh tiêm chủng, chủ động xây dựng và triển khai các kịch bản, phương án đáp ứng với mọi tình huống dịch bệnh; tuyệt đối không chủ quan, lơ là, mất cảnh giác.

Trong nước, tình hình dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp, chưa ổn định và khó dự đoán. Miễn dịch đáp ứng do mắc bệnh hoặc tiêm chủng giảm dần theo thời gian trong khi đó virus liên tục biến đổi với các biến chủng mới, biến chủng phụ tiềm ẩn khả năng lây lan nhanh, tránh được miễn dịch.

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên đề nghị các địa phương tiếp tục giám sát chặt ca nghi nhiễm tại cửa khẩu.

Trong dịp Tết 2023 và mùa lễ hội đầu năm, nhu cầu giao thương du lịch tăng cao, cùng thời tiết chuyển mùa thay đổi bất thường là điều kiện thuận lợi cho các dịch bệnh truyền nhiễm lây lan, có thể gia tăng số mắc, nhất là với nhóm trẻ em có sức đề kháng yếu và người cao tuổi có bệnh lý nền, dễ mắc các bệnh truyền nhiễm.

Phóng viên: Chúng ta sẽ tiếp tục có những kịch bản ứng phó như thế nào với đại dịch Covid-19 khi một số nước đã thay đổi chính sách phòng dịch và mở cửa?

Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên: Các bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 38/NQ-CP ngày 17/3/2022 của Chính phủ ban hành Chương trình phòng, chống dịch Covid-19, tăng cường triển khai các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 như hiện nay và tập trung triển khai quyết liệt một số nội dung sau:

Tiếp tục theo dõi, bám sát tình hình dịch bệnh truyền nhiễm trong nước, quốc tế và phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương chỉ đạo, kiểm tra, giám sát việc tổ chức triển khai công tác phòng, chống dịch bảo đảm chủ động, sẵn sàng và kịp thời ứng phó với các diễn biến có thể xảy ra của dịch bệnh; đồng thời phối hợp với các chuyên gia, các tổ chức trong nước, quốc tế thường xuyên cập nhật, đánh giá tình hình để điều chỉnh các phương án, biện pháp phòng, chống dịch kịp thời, phù hợp, hiệu quả.

Tăng cường giám sát chặt chẽ dịch bệnh tại các cửa khẩu, đặc biệt với các trường hợp nhập cảnh về từ các khu vực đang bùng phát dịch, từ các nơi xuất hiện các biến thể mới, nguy hiểm của virus SARS-CoV-2; đẩy mạnh giám sát tại cộng đồng, tại các cơ sở khám, chữa bệnh.

Tăng cường lấy mẫu các trường hợp nghi ngờ để xét nghiệm, giải trình tự gene nhằm phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh, các biến chủng, biến thể mới của virus SARS-CoV-2.

Tiếp tục thúc đẩy việc tiêm vaccine phòng bệnh Covid-19 đặc biệt đối với các trường hợp nguy cơ cao, trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi nhất là ở các tỉnh, thành phố lớn, khu vực trọng điểm du lịch, có lượng khách quốc tế cao.

Giám sát ca nghi nhiễm, giải trình tự gene để tìm ra những biến thể mới để có biện pháp ứng phó thích hợp.

Tiếp tục bảo đảm công tác phân luồng, thu dung, điều trị bệnh nhân Covid-19, chuẩn bị sẵn sàng cho trường hợp các ca mắc Covid-19 tăng cao; bảo đảm đủ thuốc, thiết bị, hóa chất, sinh phẩm phòng, chống dịch; chuẩn bị sẵn sàng cơ sở vật chất trong trường hợp phát sinh các tình huống mới của dịch bệnh.

Đồng thời, cần tăng cường truyền thông về các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 tại các cửa khẩu và tại cộng đồng nhằm nâng cao nhận thức của người dân bảo vệ sức khỏe trong tình hình mới.

Tiếp tục bảo đảm công tác an sinh, an ninh, an toàn trật tự xã hội; Bảo đảm thực hiện tốt các biện pháp phòng, chống các dịch bệnh truyền nhiễm khác như cúm, sốt xuất huyết, đậu mùa khỉ..

Xin cảm ơn Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên!

(Theo nhandan.vn)