Đầu tư nhà nuôi chim yến chưa hẳn "1 vốn 4 lời"

Chúng tôi trở lại thị xã Gò Công vào những ngày đầu tháng 11. Ấn tượng lần này vẫn là những nhà nuôi chim yến cứ tiếp tục được mọc lên. Nhiều người đã ví von rằng, thu hút đầu tư nhiều nhất ở vùng Gò Công, nhất là ở thị xã Gò Công là đầu tư vào nhà nuôi chim yến. Điều này có lẽ không sai vì chỉ cách nhau thời gian ngắn đã có hàng loạt ngôi nhà nuôi chim yến mới được mọc lên.

Anh Quốc Nam, một trong những người nuôi và kinh doanh tổ yến ở thị xã Gò Công tính toán cho chúng tôi biết rằng, mỗi căn nhà nuôi chim yến có vốn đầu tư ít nhất là phải 1,5 tỷ đồng nhưng thường là trên 2 tỷ đồng/căn. Nếu tính sơ bộ ở thị xã giờ đây có đến gần 500 căn nhà nuôi chim yến. Nếu con số này chính xác, tổng vốn đầu tư cho nhà nuôi chim yến trên địa bàn thị xã cũng xấp xỉ 1.000 tỷ đồng. Đây là con số không nhỏ.

Nhưng vấn đề đáng bàn ở đây không phải là số vốn đầu tư đã thu hút được vào lĩnh vực này mà cái chính là ở hiệu quả đầu tư đạt được đến mức độ nào. Theo tính toán của ông Quốc Nam, hiện nay có đến 70% nhà nuôi chim yến ở Gò Công bị lỗ vốn do nhiều nguyên nhân.

Nhiều ngôi nhà nuôi chim yến mới được xây dựng.

Trước mắt là do những ngôi nhà nuôi yến càng mới cất về sau thì số lượng chim yến về lưu trú và làm tổ càng thưa thớt do đặc thù chim yến sống theo bầy đàn, ít lưu trú ở những ngôi nhà mới. Nếu không có chim yến về lưu trú chắc chắn hiệu quả sẽ không cao do không có tổ để thu hoạch.

Yếu tố thứ hai là ở khía cạnh cạnh tranh. Giả sử tất cả những ngồi nhà ở Gò Công có đông đúc chim yến thì yếu tố cạnh tranh về giá bán sản phẩm cũng làm cho những nhà đầu tư khó tìm được hiệu quả cao. Bằng chứng là các nước trong khu vực như Malaysia, Indonesia, Thái Lan có truyền thống nuôi chim yến, với số lượng tổ đã được thu hoạch hàng năm rất lớn và với giá bán cũng rất thấp. Số lượng tổ yến này đang dần chuyển vào tiêu thụ ở thị trường Việt Nam ngày càng nhiều.

Thực tế là giá tổ yến thương phẩm nhập ngoại từ các nước có truyền thống nuôi chim yến trên thị trường trong nước chỉ dao động từ 16-17 triệu đồng/kg, trong khi tổ yến Gò Công hiện dao động từ 23-25 triệu đồng/kg.

Tất nhiên tổ yến Gò Công được đánh giá là có chất lượng tốt hơn do điều kiện tự nhiên ưu đãi. Thống kê chưa đầy đủ, trên thị trường tiêu thụ tổ yến hiện nay có đến khoảng 70% yến nhập khẩu. Sự nhập nhằng giữa yến nội và yến ngoại cũng đã là một bài toán khó cho những nhà đầu tư trong nước.

Như vậy những nhà đầu tư nuôi chim yến ở Tiền Giang nói chung thực sự đang đứng trước những bài toán khó. Giả thuyết được đặt ra là nếu như hàng loạt những nhà nuôi chim yến thu hoạch đồng loạt, với sức mua hạn chế do nhu cầu tiêu dùng loại sản phẩm này không lớn, tập trung phần nhiều ở giới trung lưu, buộc lòng phải giảm giá chứ không thể tính đến phương án xuất khẩu.

Bởi ngay thị trường trong nước đã tràn ngập sản phẩm tổ yến ngoại. Nhưng giả thuyết này cũng rất khó diễn ra, vì thực tế thời gian qua cho thấy sản lượng thu hoạch của hầu hết nhà nuôi chim yến là rất thấp, chỉ có một số nhà đầu tư ở giai đoạn đầu có thu nhập tương đối ổn định.

Nhưng có thực tế là tình trạng bán nhà nuôi chim yến đã bắt đầu diễn ra. Điều này một phần là do nhà đầu tư không đủ kiên nhẫn chờ đợi thu hoạch yến để thu hồi vốn, buộc lòng phải bán đi để đầu tư vào lĩnh vực khác. Lãnh đạo Phòng Kinh tế TX. Gò Công nhiều lần phát biểu rằng, lợi nhuận từ nuôi chim yến của những hộ đầu tư đầu tiên là quá rõ nhưng những hộ mới đầu tư có nguy cơ gặp khó khăn nếu vốn đầu tư từ nguồn vốn vay.

Xuất phát từ thực tiễn hiện nay, Bộ NN&PTNT đã ban hành Thông tư số 35 về việc quy định tạm thời về quản lý nuôi chim yến, có hiệu lực từ ngày 6-9-2013. Theo đó, trường hợp các tổ chức, cá nhân xây dựng cơ sở nuôi chim yến kể từ thời điểm thông tư này có hiệu lực phải phù hợp quy hoạch hoặc được sự đồng ý bằng văn bản của UBND cấp huyện.

Đối với các cơ sở nuôi chim yến trước thời điểm Thông tư 35 có hiệu lực mà không đảm bảo điều kiện quy định tại thông tư này phải có biện pháp khắc phục chậm nhất đến ngày 31-12-2014. Do vậy, với những gì đang diễn ra, việc quản lý và kiểm soát cơ sở nuôi chim yến thực sự là cần thiết.

PHƯƠNG ANH