Lỗi do… 'ông Trời'?

Trong tuần qua, không hẹn mà gặp, “ông Trời” cùng bị nêu tên khi các quan chức lý giải tình trạng đá lát vỉa hè tại hai thành phố lớn hàng đầu cả nước bị nứt vỡ, bong tróc. Tại Hải Phòng, nguyên nhân đá vỡ được cho là do “trời nắng gay gắt”, còn tại Hà Nội thì do “trời mưa xuống đá bị giãn nở, tự vỡ”. Theo cách giải thích của những người có trách nhiệm, “ông Trời” quả thật đáng trách vì gây ra mưa nắng đến mức gạch đá cũng không chịu nổi.

Đá lát vỉa hè phố Tam Bạc bong rộp vào thời điểm tháng 6-2021.

Tại Hải Phòng, vỉa hè phố Tam Bạc sau khi được nâng cấp trong dự án chỉnh trang đô thị được đưa vào sử dụng từ giữa năm 2019. Sau khi đưa vào sử dụng, không lâu sau đó tuyến phố đi bộ xuất hiện tình trạng đá lát vỉa hè bong tróc, sụt lún, nứt vỡ. Nhà thầu đã huy động công nhân chít mạch, thay đá mới tuy nhiên tình trạng không cải thiện, tái diễn hư hỏng vào các năm 2020, 2021 và hiện tại. Lý giải nguyên nhân, đại diện ban quản lý dự án quận Hồng Bàng cho rằng, mùa hè nắng nóng khiến mạch vữa giãn nở dẫn đến đá lát vỉa hè nứt vỡ, bong tróc(1).

Cũng liên quan tới vỉa hè, thành phố Hà Nội công bố dùng lát đá tự nhiên có độ bền 70 năm nhưng chỉ một thời gian ngắn sử dụng đã bị nứt vỡ. Một vị lãnh đạo Sở Xây dựng Hà Nội giải thích là do “đá marble thường có gân đá, không được đồng chất, khi mưa xuống thì bị giãn nở, tự vỡ, thậm chí không cần tác động vật lý”(2).

Như các giải thích trên đây thì mọi việc quá đơn giản, nguyên nhân là do ông Trời mà ra cả. Không biết những người chịu trách nhiệm quản lý các công trình này có còn nhớ rằng, chất lượng xây dựng được quy định rất chặt chẽ và có thể đo đạc, kiểm tra được. Một khi được giám định, nguyên gây thật sự dẫn đến vỡ đá sẽ sớm xác định có phải do nắng gắt hay mưa lớn hay không.

Đây không phải lần đầu tiên “ông Trời” có liên quan đến chất lượng công trình xây dựng. Trước đây đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi do Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) làm chủ đầu tư bị hư hỏng nặng nề dù mới hoàn thành khoảng một năm, một số lời giải thích tương tự cũng được đưa ra.

Trả lời trên báo chí năm 2018, đại diện ban quản lý dự án cho rằng hư hỏng có thể do các nguyên nhân sau: độ dính bám của lớp bê tông nhựa không được tốt do trong quá trình thi công vệ sinh chưa kỹ để bụi bẩn bám, do phương tiện lưu thông trên cao tốc làm rơi vãi dầu diesel và do “mưa đọng cục bộ” tại một số vị trí thấp trũng(3).

Còn người có trách nhiệm cao nhất là ông Chủ tịch Hội đồng Thành viên VEC thời điểm đó thì nhận định những hư hỏng xuất hiện trên đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi “chỉ là những khuyết tật nhỏ, cục bộ”(4).

Tất nhiên, những đánh giá, lý giải như vậy không thể biện minh cho chất lượng quá tệ hại của cao tốc này. Cơ quan điều tra sau đó đã vào cuộc, kết quả giám định cho thấy, đường cao tốc này không đảm bảo chất lượng đúng tiêu chuẩn kỹ thuật, yêu cầu thiết kế, gây thiệt hại 811 tỉ đồng. Trung bình cứ 170 mét đường cao tốc này lại có một điểm hư hỏng, có nơi nhựa đường bong tróc có thể dùng tay gỡ ra khỏi mặt đường một cách dễ dàng.

Dù ra sức ngụy biện nhưng mọi việc vẫn phơi bày và cái giá phải trả cho việc thi công gian dối này khá đắt. Sau khi vụ án được khởi tố, cho đến nay đã có hai vị nguyên là Phó tổng giám đốc VEC lãnh án 6-7 năm tù hồi cuối năm 2021, và qua đầu năm 2022 đến lượt hai vị nguyên là Tổng giám đốc và Chủ tịch Hội đồng thành viên - người đã phát biểu “chỉ là những khuyết tật nhỏ” – bị bắt giam. Cả bốn vị lãnh đạo này đều bị khởi tố với tội danh “vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng”.

Từ thời xa xưa, ông cha chúng ta đã nhắc nhở về việc cẩn thận khi phát ngôn thông qua các câu tục ngữ như “nhất ngôn ký xuất, tứ mã nan truy” hay “uốn lưỡi bảy lần trước khi nói”. Trong thời đại công nghệ thông tin, khi mọi phát ngôn đều được truyền đi với tốc độ tên lửa trên mạng Internet thì việc cẩn thận trong lời nói của người có trách nhiệm càng phải được chú ý hơn.

Mong là “ông Trời” sẽ được minh oan trách nhiệm đối với chất lượng các công trình nơi hạ giới mà ông vốn chẳng liên quan gì!

(Theo thesaigontimes.vn)