Tăng huyết áp là nguy cơ gây đột quỵ hàng đầu

Kết quả nghiên cứu gần đây của các chuyên gia y khoa hàng đầu Việt Nam cho thấy, 59,3% nguyên nhân gây đột quỵ là do tăng huyết áp.

Đột quỵ có hai dạng cơ bản: nhồi máu não (chiếm 80%) và chảy máu não (chiếm 20%), với các mức độ rất khác nhau, từ  rất nhẹ (tự hồi phục, không di chứng) đến rất nặng (đe dọa tính mạng hoặc tử vong ngay).

Tuy xuất huyết não xuất hiện ít hơn nhồi máu não nhưng tỷ lệ tử vong cao hơn và các bệnh nhân còn sống sót thì  bị di chứng sa sút trí tuệ cũng như di chứng liệt nửa người rất nặng nề. Vì thế, bắt buộc phải điều trị bệnh nhân tại bệnh viện có chuyên khoa bệnh mạch máu não.

Bệnh nhân tăng huyết áp dẫn đến đột quỵ được điều trị tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Tăng huyết áp (THA) làm tăng áp lực thường xuyên của dòng máu lên trên thành mạch làm cho thành mạch bị dãn dần ra và xuất hiện những tổn thương.

Những tổn thương này xuất hiện ngày càng tăng ở các mạch máu não, nếu áp lực dòng máu đột ngột tăng cao (gặp trong những cơn cao huyết áp ác tính) có thể làm cho mạch máu bị vỡ ra gây xuất huyết não.

Nếu bị những tổn thương nhỏ, hệ thống tiểu cầu và các sợi fibrin sẽ đến để vá lại vết thương và hình thành các cục máu đông, cộng thêm tình trạng rối loạn mỡ máu, thừa cholesterol thường gặp ở những người cao huyết áp làm cho thành mạch bị dày lên, lâu dần dẫn đến bít tắc các mạch máu.

Tình trạng vỡ hay bít tắc các mạch máu não đều làm ngừng trệ việc cung cấp máu, gây ra thiếu máu cục bộ tại não và xuất hiện  những triệu chứng lâm sàng mà người ta gọi là đột quỵ.

Thông thường, bệnh mạch máu não hình thành và phát triển một thời gian trước khi gây đột quỵ não. Bệnh có thể có triệu chứng báo trước, nhưng cũng có thể không có triệu chứng gì cho đến khi đột quỵ xảy ra.

Nếu được phát hiện bệnh trước khi đột quỵ, bệnh nhân có thể sẽ được tư vấn điều trị để hạn chế nguy cơ bị đột quỵ. Như thế sẽ là lý tưởng vì tránh được tổn thương cho các tế bào não. Để phát hiện bệnh mạch máu não trước khi đột quỵ xảy ra, người bệnh cần khám bác sĩ chuyên khoa mạch máu não nếu có hoặc nghi ngờ có triệu chứng về thần kinh; chẩn đoán hình ảnh não và mạch máu não là bắt buộc vì sự chần chừ có thể phải trả giá bằng tính mạng của bệnh nhân.

Trung bình mỗi năm Bệnh viện ĐKTT tỉnh tiếp nhận điều trị khoảng 2.000 bệnh nhân đột quỵ, trong số này có trên 20% trường hợp bệnh nhân tử vong, trên 50% bệnh nhân mắc các di chứng nặng nề như: liệt nửa người, sống đời sống thực vật…

Đối với bệnh nhân đột quỵ, các phương pháp can thiệp mạch máu não bằng ống thông hoặc phẫu thuật sọ não có thể phải được thực hiện khẩn cấp song song với hồi sức tích cực đột quỵ não. Sau đột quỵ, bệnh nhân cần được tích cực phục hồi chức năng và dùng thuốc dự phòng đột quỵ tái phát theo đơn của bác sĩ chuyên khoa.

Giáo sư Lê Văn Thành, Chủ tịch Hội Phòng, chống cao huyết áp và tai biến mạch máu não Việt Nam cho rằng: “Điều trị đột quỵ phải mất nhiều thời gian, có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm và rất tốn kém tiền bạc, từ vài chục triệu đồng đến hàng trăm triệu đồng nhưng hiệu quả phục hồi không cao.

Vì vậy để phòng ngừa đột quỵ phải quản lý và điều trị tốt THA tại phòng khám tim mạch, phòng khám nội ở các bệnh viện… Ngoài ra, còn phải phòng ngừa THA với chế độ ăn dinh dưỡng hợp lý, hạn chế ăn mỡ động vật và thay bằng dầu thực vật. Nếu quản lý và điều trị dự phòng THA tốt thì đột quỵ sẽ giảm”.

  BS CKII. NGUYỄN VĂN THÀNH