Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp

Bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp là 2 căn bệnh mãn tính phổ biến hiện nay. Bệnh có những biến chứng vô cùng nguy hiểm như: Đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, suy tim, suy thận, tổn thương đáy mắt, tai biến mạch máu não, bệnh mạch vành... Đặc biệt, bệnh có mối liên hệ chặt chẽ với chế độ ăn uống và lối sống sinh hoạt. Do đó, chế độ dinh dưỡng hợp lý có vai trò rất quan trọng trong phòng, chống bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp.

Tháp dinh dưỡng áp dụng cho bệnh nhân đái tháo đường.

CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG CHO BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG CẦN ĐẢM BẢO CÁC NGUYÊN TẮC:

Thực đơn nên có nhiều loại thực phẩm để đảm bảo đủ thành phần các chất dinh dưỡng (15 - 20 loại thực phẩm mỗi ngày). Chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày. Nên ăn 3 bữa chính và 1 - 3 bữa phụ. Không nên để quá đói cũng không nên ăn quá no để tránh tình trạng tăng đường huyết sau ăn hoặc hạ đường huyết khi đói.

Hạn chế thực phẩm gây tăng đường huyết như: Gạo chà trắng, bánh, kẹo, đường tinh luyện, nước ép trái cây…

Sử dụng vừa đủ với nhu cầu cơ thể các thực phẩm ít làm tăng đường huyết như: Cá ít béo, thịt nạc, đậu hũ, rau - củ - quả ít ngọt, sữa ít béo không đường.

Hạn chế ăn mặn và các thực phẩm chế biến sẵn như: Mì gói, chả giò, chả lụa, mỡ động vật, da, phủ tạng như tim, gan…

Tránh chế biến những món hầm nhừ, xay nhuyễn, chiên, nướng vì kích thước thành phần món ăn càng nhỏ thì chỉ số đường huyết của nó càng tăng.

Hạn chế bia, rượu; uống đủ nước (1,5 - 2 lít nước/ngày).

CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG CHO BỆNH NHÂN TĂNG HUYẾT ÁP CẦN ĐẢM BẢO CÁC NGUYÊN TẮC:

* Ít natri, giàu kali, magnesi, calci:

Hạn chế muối ăn, bột ngọt ở mức dưới 6g/ngày (1 muỗng cà phê), tương đương 48g nước mắm (8 muỗng canh), tương tương 2.340 mg natri. Bỏ các thực phẩm dạng muối mặn như mắm, dưa muối… và hạn chế sử dụng các thực phẩm chế biến sẵn như: thịt, cá đóng hộp, viên súp, mì gói, snack.
Thực phẩm nhiều kali như khoai tây, su hào, bí đao, đậu đỗ, sữa, thịt, trứng, rau, ngũ cốc… Calci có nhiều trong thủy sản, sữa, đậu… Magnesi có nhiều trong thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật.

* Hạn chế thực phẩm có tác dụng kích thích như rượu, bia, cà phê…

* Sử dụng thực phẩm có tác dụng an thần, hạ áp, thông tiểu như canh hạt sen, lá vong, nước bắp luộc, rau luộc, cần tây, cải cúc, rau muống, hành tây, nấm rơm, cà chua, cà tím, cà rốt, mộc nhĩ, đậu Hà Lan… và uống sữa đậu nành hàng ngày nhằm phòng tránh xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, tai biến mạch máu não...

* Giảm acid béo no, tăng acid béo không no: Sử dụng dầu thực vật như dầu phộng, dầu mè, dầu đậu nành… thay cho mỡ động vật.

KS. THÁI NGỌC HẠNH
(Trung tâm Y tế Dự phòng Tiền Giang)