Ngày Thế giới phòng, chống AIDS: Từ sáng kiến đến lan tỏa

Dải băng đỏ là biểu tượng toàn cầu cho tình đoàn kết với những người nhiễm HIV và những người bệnh AIDS.

Ngày Thế giới phòng, chống AIDS là sáng kiến của James W. Bunn và Thomas Netter - hai viên chức thông tin đại chúng cho “Chương trình toàn cầu về bệnh AIDS” của Tổ chức Y tế Thế giới tại Genève (Thụy Sĩ).

Hai người này nêu lên lần đầu trong tháng 8-1987 cho Dr. Jonathan Mann, Giám đốc Chương trình Toàn cầu về bệnh AIDS (nay gọi là Chương trình chung của Liên hợp quốc về HIV/AIDS). Sau đó Dr. Mann đã chấp thuận và đồng ý với khuyến nghị về việc tổ chức “Ngày Thế giới phòng, chống AIDS” đầu tiên vào ngày 1-12-1988.

Bunn nguyên là nhà báo của Đài Truyền hình KPIX ở San Francisco (Hoa Kỳ) đã tiến cử ngày 1-12, vì tin rằng ngày này sẽ được các phương tiện truyền thông phương Tây theo dõi loan tin tối đa, vì năm 1988 là năm bầu cử ở Hoa Kỳ.

Bunn cho rằng các phương tiện truyền thông sẽ chán loan tin hậu bầu cử (sau đầu tháng 11) và hăm hở tìm chuyện mới để loan tin. Bunn và Netter xác định là ngày 1-12 đủ xa sau sự kiện bầu cử và đủ sớm trước kỳ nghỉ lễ Giáng sinh, trên thực tế là một điểm chết trong lịch tin tức và do đó là thời gian thích hợp nhất cho việc loan tin về Ngày Thế giới phòng, chống AIDS.

Ngày 18-6-1986, Chương trình “AIDS Lifeline” của Đài Truyền hình KPIX - một dự án giáo dục cộng đồng có vinh dự được Tổng thống Ronald Reagan nêu ra như một dẫn chứng về sáng kiến trong khu vực tư nhân.

Chương trình chung của LHQ về HIV/AIDS (Joint United Nations Programme on HIV/AIDS, viết tắt là UNAIDS) đã bắt đầu hoạt động vào năm 1996, nắm việc quy hoạch và xúc tiến Ngày Thế giới phòng, chống  AIDS.

Thay vì tập trung vào một ngày duy nhất, Chương trình chung của LHQ về HIV/AID đã lập ra “Chiến dịch thế giới phòng, chống AIDS” vào năm 1997 để tập trung thông tin phòng, chống và giáo dục về HIV/AIDS quanh năm.

Năm 2004 “Chiến dịch Thế giới phòng, chống bệnh AIDS” đã trở thành một hoạt động tổ chức. Từ khi bắt đầu cho tới năm 2004, Chương trình chung của LHQ về HIV/AIDS - cơ quan dẫn đầu Chiến dịch Ngày Thế giới phòng, chống bệnh AIDS đã lựa chọn các chủ đề hàng năm, có tham khảo ý kiến các tổ chức y tế toàn cầu khác.

Tính đến năm 2008, chủ đề Ngày Thế giới phòng, chống bệnh AIDS mỗi năm đều do Ban Chỉ đạo toàn cầu của Chiến dịch Thế giới phòng, chống bệnh AIDS lựa chọn sau khi tham khảo ý kiến rộng rãi với những người, tổ chức và cơ quan chính phủ tham gia công tác phòng, chống và điều trị HIV/AIDS.

Đối với mỗi Ngày Thế giới phòng, chống bệnh AIDS từ năm 2005 đến năm 2010, thì chủ đề là “Hãy chặn đứng bệnh AIDS. Hãy giữ vững cam kết”, với một chủ đề phụ hàng năm. Chủ đề bao quát này được thiết kế để khuyến khích các nhà lãnh đạo chính trị giữ cam kết của họ cho mọi người được quyền tiếp cận việc phòng chống, điều trị HIV/AIDS, chăm sóc và hỗ trợ vào năm 2010.

Chủ đề của Chiến dịch Phòng, chống AIDS năm 2012 do Chương trình phối hợp của LHQ về HIV/AIDS (UNAIDS) phát động nhân Ngày Thế giới phòng, chống AIDS (1-12) năm nay là “Getting to Zero - hướng tới mục tiêu 3 không”.

Chủ đề mà Việt Nam tập trung vào là “Hướng tới không còn người nhiễm mới HIV”, với nội dung chủ yếu là truyền thông, vận động thay đổi hành vi tự phòng tránh lây nhiễm HIV và tiếp cận các dịch vụ dự phòng, chăm sóc và điều trị HIV/AIDS.

BQL DỰ ÁN PHÒNG, CHỐNG HIV/AIDS