Que cấy: Biện pháp tránh thai mới và hiệu quả

Que cấy là phương pháp tránh thai dùng một hay các que nhỏ như que diêm chứa hormone progesterone cấy vào dưới da. Sau khi được đưa vào vùng da dưới cánh tay, các que cấy sẽ phóng thích dần dần lượng hormone vào cơ thể, tạo ra tác dụng ngừa thai kéo dài, có thể đến 5 năm.

Hormone sử dụng trong que cấy tránh thai là progesterone: levonorgestrel hay etonogestrel. Số lượng que cấy có thể từ 1 đến 6 que tùy loại như: Norplant: 6 que, tác dụng trong 5 - 7 năm; Jadelle, Sinoplant: 2 que, tác dụng trong 5 năm; Implanon: 1 que, tác dụng trong 3 năm.

Bài viết này xin đề cập chủ yếu đến dạng que cấy Implanon chứa etonogestrel, có ưu điểm là chỉ có một que cấy duy nhất, tác dụng ngừa thai kéo dài trong 3 năm, hiện đang lưu hành tại Việt Nam.

Tư vấn biện pháp ngừa thai hiệu quả cho phụ nữ nông thôn.

Hiệu quả tránh thai

Điều đầu tiên cần phải đề cập đến là hiệu quả ngừa thai thực sự ấn tượng của Implanon: 99,95%, tức là có 9.995 người sử dụng Implanon trong 10.000 người sẽ không bị có thai ngoài ý muốn. Tỷ lệ này gần như tương đương với phương pháp triệt sản nữ, ngoại trừ khả năng thụ thai của Implanon sẽ hồi phục hoàn toàn và nhanh chóng sau khi que cấy được lấy ra.

Các phương pháp ngừa thai khác hay bị ảnh hưởng bởi sự tuân thủ của người sử dụng, tức là tỷ lệ thành công trên thực tế (typical use) thấp hơn so với lý thuyết (perfect use). Implanon hoàn toàn không bị tác động, chỉ 1 que cấy duy nhất và một lần cấy duy nhất, không cần phải làm gì thêm.

Tất nhiên nếu để que cấy quá thời gian được khuyến cáo (đối với Implanon là 3 năm) thì hiệu quả ngừa thai sẽ giảm đi.

Cơ chế tác dụng

Cũng như các biện pháp tránh thai có progesterone khác, que Implanon hoạt động dựa trên 2 cơ chế chính:

1. Làm đặc chất nhầy cổ tử cung, ngăn không cho tinh trùng xâm nhập buồng tử cung.

2. Ngăn sự rụng trứng (ở hơn phân nửa các chu kỳ).

Khả năng có thai trở lại

Không như thuốc chích ngừa thai DMPA, sau khi rút que cấy, sự thụ thai hồi phục nhanh chóng và hoàn toàn.

Có thể lấy que cấy bất cứ khi nào bạn muốn. Nếu bạn muốn có thai trở lại, hãy đến cơ sở y tế, nhân viên y tế sẽ lấy que cấy ra cho bạn.

Tác dụng phụ

Cũng như các biện pháp tránh thai có chứa hormone, Implanon có thể tạo ra sự thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt. Trong vài tháng đầu, triệu chứng có thể xảy ra là ra kinh ít hơn, ngắn hơn hay rong kinh hơn 8 ngày, rong huyết, không có kinh. Sau 1 năm thì Implanon thường hay gây vô kinh.

Các triệu chứng khác ít gặp hơn như: đau đầu, chóng mặt, căng ngực, buồn nôn… Các triệu chứng này thường thoáng qua hay giảm đi theo thời gian.

Ưu điểm của Implanon

Đối tượng sử dụng của Implanon là rất rộng. Các bà mẹ đang cho con bú, phụ nữ trên 40 tuổi, người có u xơ tử cung có thể sử dụng Implanon an toàn. Các bà mẹ tốt nhất nên đợi trẻ hơn 6 tuần tuổi mới bắt đầu sử dụng que cấy này.

Các trường hợp có yếu tố nguy cơ cho tim mạch như: hút thuốc lá, béo phì, tiểu đường hay cả bệnh nhân cao huyết áp đều có thể dùng Implanon.

Implanon chỉ đặt 1 lần duy nhất, chỉ với 1 que cấy, không yêu cầu người sử dụng phải tuân thủ. Không phải uống thuốc mỗi ngày hay phải chuẩn bị trước mỗi lần quan hệ. Implanon cũng không ảnh hưởng đến quan hệ tình dục.

Nhược điểm

Thường gây rong kinh trong vài tháng đầu. Cũng như dụng cụ tử cung, Implanon cần phải được đặt tại cơ sở y tế và được thực hiện bởi nhân viên y tế được huấn luyện về cách đặt và rút que cấy.

Vấn đề vô kinh khi sử dụng Implanon

Sau 1 năm sử dụng, Implanon hay gây ra tình trạng vô kinh. Tùy theo quan niệm của mỗi người mà đây có thể là ưu điểm hay là nhược điểm của que cấy này. Đối với một số người thì việc không ra máu kinh hàng tháng của một phụ nữ là chuyện “bất thường”, không hợp với tự nhiên.

Thực ra, giai đoạn vô kinh này không là bệnh lý, máu kinh không hề tích tụ trong cơ thể. Nếu một phụ nữ ra máu ít hay không ra máu kinh thì điều này có lợi cho sức khỏe. Do đó không nên xem vấn đề này là một bất lợi khi cân nhắc sử dụng Implanon.

Các trường hợp cần thận trọng

- Cho trẻ bú dưới 6 tuần sau sanh.

- Có huyết khối tĩnh mạch sâu ở chân hay phổi.

- Xuất huyết âm đạo chưa giải thích được.

- Ung thư vú hay có tiền căn ung thư vú.

- Đang có bệnh lý gan nặng.

- Đang sử dụng thuốc chống động kinh hay thuốc điều trị lao (rifampicin).

Mỗi trường hợp có những mức độ nặng, nhẹ khác nhau để cân nhắc sử dụng Implanon, nhưng thông thường nếu gặp các trường hợp này nên dùng biện pháp tránh thai khác.

Kết luận

Que cấy ngừa thai là một biện pháp tránh thai hiện đại, có hiệu quả rất cao do không cần phải tuân thủ điều kiện sử dụng. Que cấy này có thể áp dụng cho rất nhiều đối tượng có nhu cầu ngừa thai. Với ưu điểm chỉ có một que cấy, thời gian sử dụng kéo dài 3 năm, Implanon có thể là một sự lựa chọn thích hợp cho bạn.

T.H