Các yếu tố ảnh hưởng đến việc kiểm soát huyết áp

Điều tra gần đây của Viện Tim mạch Việt Nam tại 8 tỉnh, thành phố trong cả nước, tỷ lệ tăng huyết áp của những người từ 25 tuổi trở lên là 25,1%. Trong đó, đáng lưu ý, có 52% số người bị bệnh không biết mình bị tăng huyết áp; 30% số người biết bị tăng huyết áp nhưng không điều trị; 64% số người biết bị tăng huyết áp, đã được điều trị, nhưng không đạt huyết áp mục tiêu…

Có rất nhiều lý do có thể giải thích tại sao có sự khó khăn trong quá trình kiểm soát huyết áp, cả từ phía y học lẫn yếu tố xã hội. Chúng ta có thể phân chia thành các nhóm chính: Các yếu tố liên quan đến bệnh nhân, chăm sóc của cán bộ y tế và từ hệ thống chăm sóc sức khoẻ chung.

Thông thường, trước đây việc kiểm soát không tốt huyết áp được cho là từ phía bệnh nhân, với lý do người bệnh không sử dụng thuốc đã kê toa, không xác định được đây là bệnh mạn tính, phải điều trị lâu dài suốt đời, nên ngưng điều trị khi huyết áp về bình thường; do tuổi cao nên dễ quên; do tâm trạng quá lo lắng và nôn nóng kết quả điều trị nên tìm đến nhiều bài thuốc; nhiều trường hợp lại quá thờ ơ với bệnh của mình nên không quan tâm đến việc uống thuốc, đo huyết áp và tái khám, mà cứ toa cũ uống hoài, thậm chí không khám bệnh mà mượn toa thuốc của người khác để uống …

Tóm lại, tuân thủ điều trị vẫn còn là vấn đề tồn tại. Việc tuân thủ điều trị là rất cần thiết trong việc duy trì huyết áp, nhưng nó vẫn còn ở mức thấp và rõ ràng không kiểm soát được huyết áp là một yếu tố quan trọng làm tăng tỷ lệ bệnh tật do huyết áp thường xuyên cao.

Một yếu tố quan trọng khác từ phía thầy thuốc là chưa cung cấp cho bệnh nhân hiểu đầy đủ về bệnh của mình cũng như sự phối hợp trong điều trị và theo dõi huyết áp với nhiều lý do khác nhau, sử dụng thuốc chưa phù hợp, không tương đồng về điều trị giữa các bác sĩ và giữa các tuyến điều trị.

Yếu tố cũng không kém phần quan trọng là hệ thống chăm sóc sức khỏe ở tuyến cơ sở không những còn thiếu về nhân viên y tế mà cả về điều kiện, thuốc men và trang thiết bị chăm sóc quản lý phù hợp.  
Mặc dù chúng ta đã hiểu rõ sự phổ biến trong cộng đồng và mức độ nguy hiểm của bệnh tăng huyết áp, nhưng vẫn còn tồn tại 3 nghịch lý trong bệnh tăng huyết áp, đó là: Tăng huyết áp là bệnh rất dễ chẩn đoán (bằng cách đo huyết áp rất đơn giản), nhưng bệnh nhân thường lại không phát hiện mình bị tăng huyết áp tự bao giờ.

Tăng huyết áp là bệnh có thể điều trị được, nhưng số người được điều trị không nhiều. Tăng huyết áp là bệnh có thể kiểm soát tốt được mức huyết áp đạt mục tiêu mong muốn, nhưng số người điều trị đạt được huyết áp mục tiêu lại không nhiều.

Những gánh nặng do việc kiểm soát huyết áp kém tác động đến sức khỏe vô cùng to lớn. Do đó người bị tăng huyết áp phải được điều trị đúng, đủ liều, đạt huyết áp mục tiêu và tự kiểm tra huyết áp hàng ngày tại nhà là rất cần thiết.

BS CKII LÊTHÚY PHƯỢNG