Tăng huyết áp âm thầm đe dọa sức khỏe con người

Tăng huyết áp (THA) là một vấn đề sức khỏe phổ biến trong cộng đồng. Tỷ lệ người bị THA ngày càng tăng; đồng thời, độ tuổi của các trường hợp bị THA mới cũng ngày một trẻ hơn. Các yếu tố nguy cơ của lối sống lười vận động, ăn uống không hợp lý với chế độ ăn quá nhiều chất béo, ăn mặn, hút thuốc lá... là những nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng của THA.

Kiểm tra HA thường xuyên là hết sức cần thiết và quan trọng để kịp thời phát hiện bệnh THA.

TĂNG HUYẾT ÁP LÀ GÌ?

Theo Bác sĩ Chuyên khoa II Lê Thúy Phượng, Trưởng khoa Nội A, Bệnh viện Đa khoa trung tâm Tiền Giang, huyết áp (HA) là chỉ số cho biết áp lực bơm máu trong cơ thể. Số đo HA được hiển thị bằng đơn vị mmHg (hay cmHg) bao gồm 2 thành phần: trị số HA tâm thu (số ở trên) nói lên khả năng bơm máu của tim và trị số HA tâm trương (số ở dưới) nói lên trương lực của động mạch để duy trì dòng máu chảy trong hệ thống mạch máu.

Bình thường số đo HA tâm thu dao động từ 90 đến 139 mmHg và HA tâm trương từ 60 đến 89 mmHg.
THA là một bệnh lý, trong đó THA tâm thu đơn thuần khi ≥ 140 mmHg, THA tâm trương đơn thuần khi ≥ 90 mmHg hoặc tăng cả hai. THA là bệnh thường gặp trong cộng đồng hiện nay. Tuy nhiên, do diễn biến âm thầm nên nhiều người không phát hiện bản thân bị THA.

Bệnh THA ít được phát hiện kịp thời cũng là do người dân không có thói quen tầm soát sức khỏe định kỳ. Bệnh THA đa số được phát hiện là khi khám và điều trị các bệnh khác hoặc khi có xảy ra biến chứng. Nếu không được khám phát hiện và điều trị đúng bệnh THA sẽ gây ra nhiều hậu quả nặng nề cho sức khỏe.

NHỮNG BIẾN CHỨNG NGHIÊM TRỌNG

Bệnh THA nếu không được điều trị đúng và đầy đủ sẽ có rất nhiều biến chứng nghiêm trọng, thậm chí có thể gây tử vong hoặc để lại các di chứng ảnh hưởng đến sức khỏe, sức lao động của người bệnh, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội. Các biến chứng thường gặp của THA được đề cập đến là những biến chứng liên quan đến tim mạch như nhồi máu cơ tim, bệnh động mạch vành, suy tim...; các biến chứng về não như tai biến mạch não (bao gồm xuất huyết não và nhũn não), bệnh não do THA...; các biến chứng về thận gồm đái ra protein, suy thận...; các biến chứng về mắt tiến triển theo các giai đoạn, thậm chí có thể dẫn đến mù lòa; các biến chứng về mạch ngoại vi, trong đó đặc biệt nguy hiểm là biến chứng tách thành động mạch chủ có thể dẫn đến chết người...

Đa số các bệnh nhân bị THA (trên 90%) thường không có các dấu hiệu cảnh báo trước. Trước đây mọi người thường cho rằng cứ THA là phải kèm theo đau đầu, mặt đỏ, béo mập... nhưng đây là những nhận định hết sức sai lầm. Nhiều khi sự xuất hiện triệu chứng đau đầu có thể là sự kết thúc của bệnh THA do đã bị tai biến mạch não. Do vậy, việc kiểm tra HA thường xuyên, nhất là những người có nguy cơ cao là hết sức cần thiết và quan trọng để phát hiện kịp thời bệnh THA.

THA ở người lớn đa số là không có căn nguyên, chỉ một số nhỏ dưới 5% là THA có căn nguyên (tức là do hậu quả của một số bệnh lý khác). Vì thế, những dấu hiệu biểu hiện của người bị bệnh THA không có gì khác biệt so với người bình thường. Do vậy, rất nhiều người bệnh cho đến khi bị các biến chứng của THA, thậm chí tử vong mới biết mình bị THA hoặc mới hiểu rõ việc khống chế tốt THA là rất cần thiết và quan trọng.

ĐỂ CÓ HA BÌNH THƯỜNG

Theo BS CKII Lê Thúy Phượng, để có HA bình thường phụ thuộc rất nhiều vào bản thân người bệnh, trong đó việc thay đổi lối sống đóng vai trò quyết định. Chẳng hạn như tập luyện thể dục thể thao với mức độ phù hợp với từng cá nhân, kết hợp với chế độ ăn hợp lý, duy trì cân nặng trong giới hạn bình thường (BMI: 18,5 - 22,9) sẽ giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch.

Thêm vào đó, người bệnh phải dùng thuốc đúng, đầy đủ và liên tục theo chỉ định của thầy thuốc. Nếu nghiêm túc thực hiện các khuyến cáo, thì những biện pháp dù đơn giản cũng có hiệu quả đáng kể trong kiểm soát HA.

Khi có chỉ định dùng thuốc điều trị, người bệnh THA cần tuân thủ chặt chẽ theo đúng các chỉ dẫn của thầy thuốc. Những nghiên cứu cho thấy, việc dùng đúng các thuốc hạ HA không chỉ làm giảm HA như mong muốn mà còn giúp giảm đáng kể các biến chứng của THA. Hiện nay, ngày càng có nhiều loại thuốc đạt hiệu quả cao trong điều trị THA, ít có tác dụng phụ.

Tuy nhiên, một vấn đề khá nan giải là sự tuân thủ điều trị của người bị THA còn kém, làm cho số bệnh nhân đạt được HA mục tiêu còn khiêm tốn. Thực hiện lối sống lành mạnh và chấp hành điều trị nghiêm túc của mỗi cá nhân sẽ là “vũ khí” hàng đầu trong cuộc chiến chống lại bệnh THA.

MAI HÀ