Ung thư cổ tử cung có thể dự phòng

Ung thư cổ tử cung (UTCTC) là bệnh lý ác tính của biểu mô lát hoặc biểu mô tuyến cổ tử cung. Đây là loại ung thư thường gặp ở phụ nữ từ 30 tuổi trở lên. UTCTC xếp hàng thứ 2 trong các ung thư sinh dục ở nữ giới về tỷ lệ mắc cũng như tỷ lệ tử vong. Tuy nhiên, trong điều kiện y học tiến bộ hiện nay, UTCTC có thể phòng tránh thông qua liệu pháp sàng lọc và dự phòng.

Bác sĩ Chuyên khoa I Nguyễn Thị Diễm Phương, Bệnh viện Phụ sản Tiền Giang chia sẻ kinh nghiệm về tầm soát và điều trị UTCTC cho bác sĩ sản khoa tuyến huyện.

CĂN BỆNH RÌNH RẬP PHỤ NỮ

Thông tin từ Tổng cục Dân số Việt Nam, UTCTC đang có xu hướng tăng nhanh, ước tính mỗi năm cả nước có khoảng 2.000 người chết vì UTCTC, tỷ lệ mắc là 10,6/100.000 phụ nữ. Vì vậy, UTCTC đem đến gánh nặng kinh tế rất lớn cho gia đình người mắc bệnh.

Nguyên nhân của bệnh UTCTC thường do quá trình viêm nhiễm phụ khoa kéo dài với các loại vi rút nhóm papilloma, còn được gọi là HPV (Human Papilloma Virus). Hiện nay, có khoảng 150 tuýp vi rút HPV được phát hiện, trong đó có 30 tuýp lây truyền qua đường tình dục.

Trong số đó, nhóm vi rút có nguy cơ thấp gây UTCTC là các tuýp 6, 11 gây nên bệnh sùi mào gà, mụn cóc ở hậu môn; nhóm vi rút nguy cơ cao là các tuýp 14, 16, 18, 31, 33, 45 gây tổn thương dẫn đến UTCTC.

Loại vi rút HPV gây UTCTC tập trung nhiều nhất vào những năm đầu sau khi quan hệ tình dục lần đầu tiên. Thông thường vi rút này sẽ bị đánh bật ra khỏi cơ thể trong vòng từ 12 đến 24 tháng. Tuy nhiên, một số phụ nữ không thể loại bỏ được vi rút HPV và đây là nhóm người có nguy cơ mắc bệnh UTCTC sau này.

Vi rút HPV lây qua đường tình dục nhưng không giống như những bệnh lây truyền qua con đường này, đặc biệt bao cao su cũng không thể bảo vệ nam giới hoàn toàn, vì chỉ cần có sự tiếp xúc da với da ở khu vực này là đủ để nhiễm vi rút HPV. Loại vi rút này có thể lây từ nữ sang nam và ngược lại. Những người mang trong mình vi rút HPV đều có thể phải gánh chịu những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe trong thời gian ngắn hay lâu dài.

Trong thời gian ngắn, vi rút HPV có thể gây ra những vết loét - yếu tố gây ra bệnh UTCTC sau này. Những vết thương này có thể được điều trị rất đơn giản bằng cách cắt một phần cổ tử cung. Tuy phương pháp này điều trị đơn giản nhưng nó có thể gây ra những biến chứng đối với phụ nữ là khi mang thai có thể bị sẩy thai hoặc sinh non. Sau khi cắt bỏ một phần cổ tử cung, vi rút HPV vẫn có thể quay trở lại và gây ra bệnh UTCTC sau nhiều năm.

UTCTC không xảy ra đột ngột mà âm thầm trải qua các giai đoạn từ nhiễm HPV đến những bất thường ở cổ tử cung, các tổn thương tiền ung thư rồi đến ung thư, kéo dài trung bình từ 10 - 15 năm. Đặc biệt giai đoạn tiền UTCTC hầu như không có triệu chứng gì, do đó đa số chị em đều không biết mình mắc bệnh nếu không khám phụ khoa.

Những dấu hiệu sớm cho thấy cơ thể mắc bệnh UTCTC hầu như không có, đặc biệt là giai đoạn đầu (trước khi xuất hiện những khối u) đôi khi chỉ là những cơn đau xuất hiện khi quan hệ tình dục hoặc ngay cả lúc không quan hệ tình dục. Khi đã nhìn thấy các khối u thì cũng là lúc sức khỏe của người bệnh đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nếu khối u lớn thì sẽ chèn ép những vùng xung quanh và gây ra hiện tượng tiểu buốt hoặc đi tiểu khó khăn, táo bón…

DỰ PHÒNG BỆNH LÀ TỐT NHẤT

Tuy là căn bệnh nguy hiểm nhưng UTCTC là căn bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa và cũng có thể điều trị dứt điểm khi phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm. Các yếu tố nguy cơ nhiễm vi rút HPV gồm quan hệ tình dục sớm, với nhiều người, không đúng cách; sinh nhiều con; viêm cổ tử cung mãn tính; nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục; điều kiện dinh dưỡng, kinh tế - xã hội thấp… Đặc biệt, người hút thuốc lá, đái tháo đường, suy giảm miễn dịch (HIV) cũng thuộc nhóm có nguy cơ mắc UTCTC cao.

Biện pháp phòng ngừa bệnh UTCTC là tránh các yếu tố nguy cơ. Biện pháp trước tiên được khuyến cáo là sống chung thủy một vợ, một chồng. Trên thực tế, nếu một người phụ nữ có nhiều bạn tình, khả năng lây nhiễm vi rút HPV càng cao. Ngoài ra, chung thủy một vợ, một chồng còn là cách phòng tránh an toàn các căn bệnh lây truyền qua đường tình dục như HIV/AIDS, viêm gan B, vi rút HPV…

Bên cạnh đó, không quan hệ tình dục sớm, vì quan hệ tình dục ở tuổi dậy thì sẽ là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ lây nhiễm vi rút HPV. Do cơ thể con người trong giai đoạn này thường có khả năng tự bảo vệ rất kém trước sự tấn công của vi rút gây bệnh. Các bệnh lây truyền qua đường tình dục ở độ tuổi dậy thì cũng phát triển nhanh hơn do các màng nhầy đang ở giai đoạn vô cùng nhạy cảm.

UTCTC là bệnh có thể phòng ngừa bằng vắc xin. Tiêm vắc xin trước lần quan hệ tình dục đầu tiên cho phép các chị em phụ nữ phòng ngừa UTCTC tới 70% nguy cơ. Hiện nay đang có 2 loại vắc xin phòng ngừa UTCTC được lưu hành là Tứ giá Quadrivalent (HPV 6, 11, 16, 18) và Cervarixgias Nhị giá (HPV 16, 18).

Tuy nhiên, ngay cả khi đã tiêm những vắc xin này thì phụ nữ cũng cần phải khám phụ khoa định kỳ ở bác sĩ chuyên khoa để nhận biết các dấu hiệu sớm của bệnh UTCTC thông qua thăm khám và tầm soát bằng phương pháp phết tế bào cổ tử cung. Phát hiện ra bệnh UTCTC sớm cũng là một trong những điều kiện quan trọng giúp việc điều trị căn bệnh này nhanh và hiệu quả. Sống lành mạnh ngay khi còn trẻ là cách tốt nhất để phòng ngừa UTCTC.

MAI HÀ