Tình trạng lạm dụng corticoid có xu hướng tăng lên

Bệnh nhân có biểu hiện kiểu hình Cushing.

Tình trạng lạm dụng corticoid có xu hướng tăng lên ở bệnh nhân nội tiết - đái tháo đường khiến họ mắc bệnh lý suy tuyến vỏ thượng thận. Đây là tình trạng được ghi nhận tại Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai thời gian gần đây.

Suy tuyến vỏ thượng thận vì lạm dụng corticoid

Mệt mỏi nhiều, ăn uống giảm, gầy sút 7 kg trong một tháng, bệnh nhân D.T.K (61 tuổi, ở Bắc Ninh) đã đến khám tại Bệnh viện Bạch Mai. Bà K. là bệnh nhân nội trú đang điều trị tại Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai. Bệnh nhân có tiền sử đái tháo đường tuýp 2 cách đây một năm (đang duy trì tiêm insulin hằng ngày).

Do có thêm bệnh lý đau khớp gối phải khoảng 10 năm, bà đã nhiều lần tiêm khớp không rõ thuốc. Bên cạnh đó, bà còn sử dụng thuốc nam để điều trị đau khớp theo kinh nghiệm truyền miệng.

Tại Bệnh viện Bạch Mai, các bác sĩ phát hiện bệnh nhân có biểu hiện kiểu hình Cushing: teo cơ tứ chi, béo bụng, rạn da vùng bụng, da mỏng, dễ xuất huyết …. Bệnh nhân suy tuyến vỏ thượng thận do lạm dụng các thuốc có chứa corticoid để điều trị bệnh lý khớp trong thời gian dài.

Sau 20 ngày điều trị, hiện sức khỏe bệnh nhân đã ổn định và có thể xuất viện. Tuy nhiên, những tác dụng phụ mà corticoid gây ra với sức khỏe thì vẫn tiếp tục phải theo dõi và thăm khám định kỳ.

Cũng thêm một trường hợp được ghi nhận gần đây suy tuyến vỏ thượng thận do lạm dụng corticoid là bà N.T.H (72 tuổi, ở Hải Dương). Bà H. vào viện ngày 22-10 với biểu hiện mệt mỏi nhiều, yếu nửa người trái. Theo bác sĩ, bệnh nhân có tiền sử bị đái tháo đường, tăng huyết áp 10 năm, suy thận 2 năm.

Bên cạnh đó, vài năm gần đây, bà có thêm biểu hiện đau khớp gối hai bên và cột sống thắt lưng, đã tự mua thuốc thấp khớp gia truyền dạng viên hoàn uống hằng ngày. Cách đây một năm, bệnh nhân cũng đã được chẩn đoán suy tuyến thượng thận do lạm dụng corticoid, đang điều trị Hydrocortisone 15mg/ngày.

ThS, BS Phạm Thị Lưu - Khoa Nội tiết và Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, đây chỉ là hai trong số rất nhiều trường hợp bị suy tuyến thượng thận do lạm dụng corticoid điều trị tại khoa Nội tiết và Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai.

"Trung bình một ngày có thể có đến 1/3 số bệnh nhân nhập viện tại khoa có tình trạng lạm dụng corticoid. Đây thực sự là một hồi chuông đáng báo động", BS Lưu nói.

Cảnh báo thói quen tự mua thuốc, dùng thuốc đông y

Theo BS Lưu, các bác sĩ lâm sàng thường sẽ phải cân nhắc rất nhiều khi chỉ định điều trị bằng nhóm thuốc này và sẽ phải khuyến cáo người bệnh các tác dụng phụ cũng như cách theo dõi chúng.

"Với thực trạng tại Việt Nam hiện nay người bệnh có thể dễ dàng mua được nhóm thuốc này kể cả khi không có đơn của bác sĩ và khả năng tuân thủ điều trị kém của người bệnh thì tình trạng lạm dụng nhóm thuốc này càng đáng lo ngại.

Thực tế, có nhiều trường hợp bệnh nhân tự mua thuốc theo đơn cũ không đi khám lại hoặc tự ý ra các hiệu thuốc mua thuốc về dùng theo kinh nghiệm truyền miệng, thấy hiệu quả giảm đau, chống viêm tức thì ngay sau khi sử dụng thì cho rằng đó là “thần dược” nên đã dùng thường xuyên", BS Lưu cho hay.

Bên cạnh đó, nhiều bệnh nhân còn tìm đến các loại thuốc đông y, thuốc nam vì nghĩ nó “lành hơn” thuốc tây mặc dù không biết nguồn gốc xuất xứ. Điều này đặc biệt được ghi nhận ở các bệnh nhân mắc các bệnh lý mạn tính: đau khớp, gút, viêm mũi xoang, dị ứng…

Theo BS Lưu, nhóm thuốc nam này rất khó xác định được thành phần cũng như liều lượng corticoid trong đó. Chỉ đến khi các tác dụng phụ của việc lạm dụng corticoid nặng nề mới đến gặp các bác sĩ và phát hiện ra tác hại của nó.

Việc sử dụng corticoid như con dao hai lưỡi. Vì vậy, để phát huy hiệu quả điều trị và hạn chế các tác dụng bất lợi của nhóm thuốc này, các bác sĩ khuyến cáo, người bệnh cần tuân thủ liệu trình điều trị và chỉ dùng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ.

Người dân tuyệt đối không tự ý mua thuốc điều trị, đặc biệt các loại thuốc nam, thuốc bắc trôi nổi trên thị trường, không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cũng cần vào cuộc mạnh mẽ để siết chặt quản lý việc quảng cáo thuốc trên mạng cũng như việc mua bán thuốc không có đơn hiện nay.

(Theo nhandan.com.vn)