Biến thể Omicron có thể né tránh vắc xin, nhưng không thể sống sót với thuốc kháng vi rút dạng uống

(ABO) Dù biến thể Omicron mới xuất hiện, các nhà khoa học chưa có đủ thời gian để đánh giá toàn diện sự nguy hiểm của dạng đột biến này đối với con người. Tuy nhiên, mọi người đồng thuận là Omicron có khả năng né tránh không hoàn toàn vắc xin ngừa Covid-19 hiện nay.

Tiến sĩ Vivek Murthy, Tổng bác sĩ phẫu thuật Hoa Kỳ cho biết: “Các đột biến được tìm thấy trong biến thể Omicron của Covid-19 có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của các thuốc ngừa Covid-19, nhưng vẫn chưa có đủ dữ liệu để biết”.

Ông giải thích là các loại thuốc chủng ngừa được sản xuất nhắm vào mục tiêu các phần cụ thể của vi rút như vỏ, chuỗi gen hay nguyên dạng vi rút, nếu có đột biến của các bộ phận nào đó, thì các kháng thể đơn dòng này có thể không thể gắn vào vi rút một cách dễ dàng và có thể không  kích hoạt được hệ thống miễn dịch của cơ thể để loại bỏ vi rút.

Tuy nhiên, tin tốt là thuốc kháng vi rút Covid-19 dạng uống vẫn có tác dụng chống lại các đột biến vi rút.

Richard Plemper, một nhà vi rút học tại Đại học Georgia State ở Atlanta, cho biết: “Tấn công sớm, tấn công mạnh mẽ” bằng thuốc kháng vi rút ngay khi mắc bệnh thì có hiệu quả rất tốt. Bệnh nhân càng nặng, thuốc điều trị bệnh càng kém hiệu quả.

Chúng ta biết rằng Covid-19 không phải là căn bệnh đầu tiên do coronavirus gây ra ảnh hưởng đến con người. Năm 2002, đại dịch hội chứng hô hấp cấp tính nghiêm trọng (SARS), sau đó năm 2012 đợt bùng phát dữ dội hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS), hiện tại là Covid-19, trung bình 10 năm chúng lại gây ra một trận dịch nguy hiểm. Vì vậy, các nhà khoa học đã nỗ lực tìm kiếm thuốc để điều trị hiệu quả nhất dành cho hiện tại và cả tương lai sau này.

Cho đến nay, Remdesivir của Gilead là loại thuốc duy nhất nhận được sự chấp thuận của Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ. Khi được sử dụng trong môi trường bệnh viện, tác dụng của nó rất khiêm tốn. Trong một thử nghiệm giai đoạn 3, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng nó đã rút ngắn thời gian hồi phục trung bình là 5 ngày. Tuy nhiên, điều bất tiện là Remdesivir là loại thuốc chích, dùng trong bệnh viện cho người từ trung bình đến nặng.

Sau đó, thuốc Molnupiravir được các hãng dược cho ra đời. Molnupiravir, giống như Remdesivir, nhưng là dạng thuốc uống, tiện lợi cho mọi người. Molnupiravir là một chất có tác dụng phá hủy quá trình sao chép của vi rút trong tế bào, khiến cho vi rút không thể nhân bản được và tự bị tiêu diệt. Dù vi rút có đột biến hay không thì nó vẫn bị thuốc này ức chế sinh sôi nảy nở từ trong tế bào, ngăn chặn ngay từ đầu không cho vi rút phát tán tấn công các cơ quan của cơ thể người bệnh.

Pfizer và Merck là hai công ty sản xuất thuốc này đã yêu cầu Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ cấp phép sử dụng khẩn cấp cho các loại thuốc trên, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh nặng hoặc tử vong do Covid-19. Tuy nhiên, tiềm năng gây đột biến của hợp chất trong tế bào người - khả năng nó có thể tự kết hợp vào DNA - làm dấy lên lo ngại về an toàn, một số nhà nghiên cứu cho biết. Merck chưa công bố bất kỳ dữ liệu an toàn chi tiết nào, nhưng “chúng tôi rất yên tâm rằng thuốc sẽ an toàn nếu được sử dụng đúng mục đích”, Daria Hazuda, Phó chủ tịch phát hiện bệnh truyền nhiễm và giám đốc khoa học của Merck, cho biết tại một báo cáo tóm tắt vào thứ sáu tuần trước.

Như vậy, có những lý do để bà con mình lạc quan, vẫn có những cách chúng ta có thể tự bảo vệ mình. Tiêm ngừa đủ, tiêm bổ sung, thực hiện 5K và dùng thuốc đúng theo hướng dẫn của ngành Y tế khi mắc bệnh là chúng ta chung sống an toàn với dịch bệnh trong tình hình mới.

BS NGUYỄN THÀNH ÚC