Tại sao Covid-19 lại có biến thể Omicron?

(ABO) Vi rút Corona là một loại siêu vi trùng không thể tự sinh sản. Khi vi rút lây nhiễm vào một tế bào sống của cơ thể, nó có thể điều khiển bộ máy tế bào tạo ra nhiều vi rút hơn. Tất cả các loại vi rút muốn sống và phát triển phải ký sinh trong tế bào của vật chủ.

Vì sao lại biến thể?

Sau khi xâm nhập tế bào con người, vi rút tiếp tục sinh sôi nảy nở để phát triển bằng cách tạo ra các bản sao của mình, nhưng trong số các bản sao đó có những cái không hoàn hảo. Các lỗi này dẫn đến các phiên bản khác biệt, gọi là biến thể. Nếu biến thể có lợi cho vi rút thì sẽ phát triển mạnh. Trái lại nếu nó tạo ra biến thể bất lợi thì nó sẽ tự tiêu diệt.

Biến thể Omicron có tới khoảng 50 đột biến, trong đó có hơn 30 đột biến trong protein gai (spike protein), phần mà hầu hết các loại vắc xin sử dụng để giúp hệ miễn dịch nhận diện và chống lại vi rút SARS-CoV-2. Một số đột biến này đã được phát hiện trước đây, một số khác được cho là phát triển thêm khả năng né tránh vắc xin của biến thể Beta, trong khi hầu hết đột biến có khả năng lây lan rất cao như biến thể Delta.

Biến thể Omicron có 26 đột biến chưa từng phát hiện ở protein gai, nhiều hơn so với 10 đột biến như vậy ở biến thể Delta và 6 đột biến ở biến thể Beta. Các gai protein giúp vi rút bám vào tế bào, nó nhô ra ở bề mặt vỏ vi rút giống như cái chìa khóa để giúp vi rút mở cửa tế bào chui vào trong tế bào. Gai càng nhiều thì vi rút càng dễ bám, dễ xâm nhập vào tế bào và càng lây lan nhanh hơn. Các chuyên gia cho rằng, biến thể mới gọi bị thay đổi nhiều có thể bắt nguồn từ một bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch.

Các biến thể nguy hiểm như thế nào?

Không có bằng chứng Omicron gây ra bệnh nặng hơn ở người nhiễm bệnh, người trẻ dưới 25 tuổi bị nhiều hơn, có thể do nhóm người trẻ chưa được bao phủ vắc xin, nhưng rất nguy hiểm đối với những người cao tuổi hoặc có bệnh nền.

Omicron có thể lây lan nhanh hàng trăm lần biến chủng Delta. Tuy nhiên, tin tốt là các loại thuốc kháng vi rút hiện tại vẫn có tác dụng tiêu diệt vi rút biến thể Omicron bằng cách ngăn chặn hoặc làm chậm quá trình nhân bản của vi rút trong tế bào.

Phòng ngừa nhiễm Covid-19 hiện nay vẫn bằng hai giải pháp chính là chích ngừa đầy đủ và thực hiện nguyên tắc 5K của Bộ Y tế, đặc biệt là mang khẩu trang, đeo kính chống giọt bắn, rửa tay, giữ khoảng cách ở những nơi đông người.

BS NGUYỄN THÀNH ÚC