Bác sĩ chuyên khoa 2 Trần Thanh Thảo: Oxy y tế rất quan trọng trong điều trị bệnh nhân Covid-19 nặng

Trong điều trị bệnh nhân Covid-19 nặng, oxy y tế là vô cùng quan trọng. Bác sĩ chuyên khoa 2 (BSCK2) Trần Thanh Thảo, Giám đốc Sở Y tế Tiền Giang đã có những trao đổi về việc trang bị oxy y tế cho cơ sở điều trị cũng như làm thế nào sử dụng oxy an toàn cho bệnh nhân Covid-19 điều trị tại nhà.

* Phóng viên (PV): Bác sĩ có thể cho biết về việc phối hợp cơ quan, đơn vị liên quan giải quyết nhu cầu oxy y tế cho cơ sở điều trị tầng 2 hoàn thành trong tháng 1-2022 theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh đã được thực hiện như thế nào?

* BSCK2 Trần Thanh Thảo: Được sự chỉ đạo của UBND tỉnh về việc cơ quan, đơn vị liên quan giải quyết ngay nhu cầu oxy y tế cho cơ sở điều trị tầng 2, các sở có liên quan đã cùng phối hợp thực hiện như sau:
Sở Công thương tìm nhà cung cấp, tham mưu ký kết hợp đồng với các doanh nghiệp sản xuất. Yêu cầu các doanh nghiệp sản xuất ưu tiên cung ứng oxy y tế trên địa bàn tỉnh, cam kết đảm bảo nguồn cung ứng không bị gián đoạn cho các cơ sở y tế đang hợp đồng cung ứng.

Sở Tài chính hướng dẫn các quy trình thủ tục để tham mưu UBND tỉnh cho phép thực hiện các trường hợp mua sắm khẩn cấp để kịp thời cứu chữa bệnh nhân. Sở Giao thông Vận tải tạo điều kiện thuận lợi cho phương tiện vận chuyển, cung cấp oxy y tế cho tỉnh Tiền Giang.

Dự kiến, đến cuối tháng 1-2022 sẽ hoàn thành việc lắp đặt hệ thống oxy lỏng cho các cơ sở điều trị Covid-19 ở tuyến huyện.

* PV: Đối với F0 điều trị tại nhà, khi nào cần sử dụng bình oxy và sử dụng bao nhiêu oxy là đủ, thưa bác sĩ?

* BSCK2 Trần Thanh Thảo: Việc sử dụng bình oxy cần tuân thủ theo hướng dẫn sử dụng bình oxy điều trị F0 tại nhà và lưu ý an toàn khi sử dụng bình oxy (nguy cơ cháy nổ) như bình gas. Nguyên tắc chung khi cho bệnh nhân thở oxy là tránh làm khô đường thở bằng cách dùng bình tạo ẩm và uống thêm nước; khi thở oxy lâu phải duy trì ở liều thấp nhất mà bệnh nhân không khó thở, không thở ở liều quá cao hoặc tăng liều quá nhanh, điều chỉnh sau mỗi 15 phút.

Nhân viên y tế xử lý cho trường hợp bệnh nhân Covid-19 nặng sử dụng oxy y tế.

Khi nào cần sử dụng bình oxy cho F0? Thông thường với người có phổi khỏe mạnh, không khí thở có chứa khoảng 21% oxy là đủ. Nhưng ở một số người có chức năng phổi suy giảm như người mắc Covid-19, người viêm phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hen phế quản, bệnh tim mạch… khi mắc bệnh, lượng oxy đạt được thông qua hô hấp bình thường là không đủ, do đó cần bổ sung lượng oxy để duy trì chức năng bình thường của cơ thể.

F0 có các dấu hiệu thiếu oxy như: Khó thở, SpO2 <93%, quan sát thấy F0 có  màu sắc môi, ngón tay xanh tím, thở co rút xương sườn, cổ… thì cần sử dụng oxy. Nếu không có máy SpO2 thì có thể đếm nhịp thở của F0 bằng cách đặt tay lên thành bụng, đếm sự di động thành bụng khi thở trong 1 phút; hoặc cũng có thể bắt mạch bằng tay để đếm nhịp mạch trong 1 phút. Nếu thở nhanh hơn 24 lần/phút, hoặc nếu mạch trên 100 lần/phút… nghĩa là F0 có dấu hiệu thiếu oxy.

Sử dụng bao nhiêu oxy là đủ? Theo khuyến cáo, oxy là một liệu pháp điều trị y tế được bác sĩ chỉ định. F0 điều trị tại nhà cần tuân thủ liều lượng oxy theo khuyến cáo của cán bộ y tế, vì nếu tự ý điều chỉnh lượng oxy quá nhiều hoặc quá ít có thể gây hậu quả nghiêm trọng.

Thực tế cho thấy, khi thấy F0 khó thở, nhiều người nhà thường điều chỉnh lượng oxy tăng quá mức chỉ định, điều này có thể dẫn đến mất cơ chế kích thích hô hấp của người bệnh. Đối với người bệnh có vấn đề về hô hấp sẽ được sử dụng 3 - 5 lít oxy/phút, nếu sử dụng nhiều sẽ dẫn đến xơ phổi.

Tùy thuộc vào chỉ số SpO2 của người bệnh để sử dụng oxy hợp lý. Thông thường đối với F0 có SpO2 < 90% thì thở oxy mức 6 - 10 lít trong 15 phút. Còn nếu khó thở tăng lên, SpO2 giảm thì cần có cán bộ y tế chỉ định. Nhưng F0 có thể sử dụng oxy trong bao lâu? Việc sử dụng oxy bao lâu tùy thuộc vào tình trạng khó thở của F0, có thể dùng trong khoảng 15 - 30 phút hoặc có thể dùng 24 giờ trong ngày.

Tuy nhiên, cần đặc biệt lưu ý khi thở oxy lâu phải duy trì ở liều thấp nhất mà bệnh nhân không khó thở, không thở ở liều quá cao hoặc tăng liều quá nhanh. Khi thở oxy, F0 chỉ nằm tĩnh dưỡng ở giường, hoặc ngồi nếu có thể.

* PV: Bác sĩ có khuyến cáo như thế nào để sử dụng oxy an toàn tại nhà?

* BSCK2 Trần Thanh Thảo: Theo khuyến cáo, khi sử dụng bình oxy tại nhà cần tuyệt đối tuân theo các hướng dẫn về an toàn oxy. Cụ thể là giữ bình oxy cách xa ngọn lửa. Tránh để gần vật dụng có thể phóng tia lửa điện gây cháy nổ; không lưu giữ bình khí oxy gần bất kỳ loại nguồn nhiệt nào như gần bếp gas, hoặc gần nến thắp sáng. Giữ bình oxy đứng trong thùng, hoặc trên giá. Đảm bảo thiết bị đựng oxy an toàn và không rơi đổ. Tắt oxy khi không sử dụng để giảm nguy cơ bị cháy nổ.

Trước khi bắt đầu điều trị oxy tại nhà cần liên lạc với cán bộ y tế gần nhất để được giải đáp những thắc mắc, luôn để số điện thoại liên lạc ở vị trí dễ thấy. Ngoài ra, cần ghi chép lại thời gian, liều lượng oxy sử dụng, tuân thủ chỉ định của bác sĩ.

* PV: Xin cảm ơn bác sĩ!

THỦY HÀ (thực hiện)